حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ الْحَنَفِىُّ أَخْبَرَنَا الضَّحَّاكُ بْنُ عُثْمَانَ حَدَّثَنِى سَالِمٌ أَبُو النَّضْرِ عَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سُئِلَ عَنِ اللُّقَطَةِ فَقَالَ « عَرِّفْهَا سَنَةً فَإِنِ اعْتُرِفَتْ فَأَدِّهَا . وَإِلاَّ فَاعْرِفْ وِعَاءَهَا وَعِفَاصَهَا وَوِكَاءَهَا وَعَدَدَهَا ثُمَّ كُلْهَا . فَإِذَا جَاءَ صَاحِبُهَا فَأَدِّهَا » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أُبَىِّ بْنِ كَعْبٍ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو وَالْجَارُودِ بْنِ الْمُعَلَّى وَعِيَاضِ بْنِ حِمَارٍ وَجَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ . قال أبو عيسى حَدِيثُ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . قَالَ أَحْمَدُ أَصَحُّ شَىْءٍ فِى هَذَا الْبَابِ هَذَا الْحَدِيثُ . وقد روي عنه من غير وجه . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ وَرَخَّصُوا فِى اللُّقَطَةِ إِذَا عَرَّفَهَا سَنَةً فَلَمْ يَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهَا أَنْ يَنْتَفِعَ بِهَا . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ وَأَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ . وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ يُعَرِّفُهَا سَنَةً فَإِنْ جَاءَ صَاحِبُهَا وَإِلاَّ تَصَدَّقَ بِهَا . وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُبَارَكِ وَهُوَ قَوْلُ أَهْلِ الْكُوفَةِ لَمْ يَرَوْا لِصَاحِبِ اللُّقَطَةِ أَنْ يَنْتَفِعَ بِهَا إِذَا كَانَ غَنِيًّا . وَقَالَ الشَّافِعِىُّ يَنْتَفِعُ بِهَا وَإِنْ كَانَ غَنِيًّا لأَنَّ أُبَىَّ بْنَ كَعْبٍ أَصَابَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صُرَّةً فِيهَا مِائَةُ دِينَارٍ فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُعَرِّفَهَا ثُمَّ يَنْتَفِعَ بِهَا وَكَانَ أُبَىٌّ كَثِيرَ الْمَالِ مِنْ مَيَاسِيرِ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُعَرِّفَهَا فَلَمْ يَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهَا فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَأْكُلَهَا فَلَوْ كَانَتِ اللُّقَطَةُ لَمْ تَحِلَّ إِلاَّ لِمَنْ تَحِلُّ لَهُ الصَّدَقَةُ لَمْ تَحِلَّ لِعَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ لأَنَّ عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ أَصَابَ دِينَارًا عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَعَرَّفَهُ فَلَمْ يَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهُ فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِأَكْلِهِ وَكَانَ لاَ يَحِلُّ لَهُ الصَّدَقَةُ . وَقَدْ رَخَّصَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ إِذَا كَانَتِ اللُّقَطَةُ يَسِيرَةً أَنْ يَنْتَفِعَ بِهَا وَلاَ يُعَرِّفَهَا . وَقَالَ بَعْضُهُمْ إِذَا كَانَ دُونَ دِينَارٍ يُعَرِّفُهَا قَدْرَ جُمُعَةٍ . وَهُوَ قَوْلُ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ .
Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Ebu Bekir el-Hanefî, ona Dahhâk b. Osman, ona Salim Ebu Nadr, ona Büsr b. Saîd, ona Zeyd b. Hâlid el Cühenî şöyle rivayet etmiştir:
Hz. Peygamber'e (sav) buluntu malın hükmü soruldu, bunun üzerine şöyle buyurdu: "onu bir yıl ilan et, tanıyan çıkarsa ona ver. çıkmazsa kabını ve ağız bağını iyice belle, sonra ondan ye, kullan. Eğer sahibi gelirse de ona geri verirsin."
Tirmizî der ki: bu konuda Übey b. Ka'b,, Abdullah b. Amr, Cârûd b. Mualla, İyâz b. Himâr ve Cerîr b. Abdullah'ın rivayetleri vardır.
Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Zeyd b. Hâlid'in hadisi bu tarikle hasen-sahih-garibtir.
Ahmed der ki: Bu hadis bu konudaki rivayetlerin en sahihidir. Bu hadis Zeyd b. Halid'den bir çok tarikle gelmiştir. Ehl-i ilim ve Hz. Peygamber'in (sav) ashabı ve diğerlerinin nazarında amel bu hadise göredir. Onlar, eğer bir sene ilan etmiş ve kimse çıkmamışsa bulan kimsenin buluntu maldan yararlanmasına ruhsat vermişlerdir. Bu Şafii, Ahmed ve İshak'ın görüşüdür. Hz. Peygamber'in (sav) sahabesinden bir kısım ilim ehli ve diğerleri ise; bulan kimse bir sene ilan eder, eğer sahibi çıkmazsa onu sadaka olarak verir görüşündedirler. Bu görüş Süfyân es-Sevrî, Abdullah b. Mübârek'in görüşüdür.
Kûfe ehli buluntu malı, bulan kimse zenginse ondan istifade edemez görüşündedir. Şâfii ise zengin bile olsa ondan istifade eder demiştir. Zira Übey b. Ka'b, Hz. peygamber zamanında içinde 100 dinar bulunan bir kese bulmuş, Hz. Peygamber (sav) de ona ilan etmesini sahibi çıkmazsa kullanmasını tavsiye etmiştir. Übey çok malı olan, ashab içinde durumu en iyi olanlardandı. Buna rağmen Hz. Peygamber (sav) ona buluntu maldan istifade edebileceğini tavsiye etti. Yine eğer buluntu malı kullanmak yalnızca kendisine sadaka düşen fakirlere helal olsaydı, Ali b. Ebu Tâlibe'e helal olmazdı. Çünkü Ali b. Ebu Tâlib Hz. Peygamber (sav) zamanında bir dinâr bulmuş, onu ilan etmiş, ancak sahibini bulamamış, Hz. Peygamber (sav) de onu harcamasını tavsiye etmiştir. Halbuki Hz. Ali, kendisine sadaka helal olmayan bir kimseydi.
İlim ehlinden bazıları buluntu basit değerde bir şey ise ilana gerek kalmaksızın, ondan istifadeyi caiz görmüştür. Bazıları ise eğer buluntu bir dinardan az ise onu bir hafta kadar ilan etmenin yeterli olacağı görüşündedir. Bu İshak b. İbrahim'in görüşüdür.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
18583, T001373
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ الْحَنَفِىُّ أَخْبَرَنَا الضَّحَّاكُ بْنُ عُثْمَانَ حَدَّثَنِى سَالِمٌ أَبُو النَّضْرِ عَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِىِّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سُئِلَ عَنِ اللُّقَطَةِ فَقَالَ « عَرِّفْهَا سَنَةً فَإِنِ اعْتُرِفَتْ فَأَدِّهَا . وَإِلاَّ فَاعْرِفْ وِعَاءَهَا وَعِفَاصَهَا وَوِكَاءَهَا وَعَدَدَهَا ثُمَّ كُلْهَا . فَإِذَا جَاءَ صَاحِبُهَا فَأَدِّهَا » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ أُبَىِّ بْنِ كَعْبٍ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو وَالْجَارُودِ بْنِ الْمُعَلَّى وَعِيَاضِ بْنِ حِمَارٍ وَجَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ . قال أبو عيسى حَدِيثُ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . قَالَ أَحْمَدُ أَصَحُّ شَىْءٍ فِى هَذَا الْبَابِ هَذَا الْحَدِيثُ . وقد روي عنه من غير وجه . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ بَعْضِ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ وَرَخَّصُوا فِى اللُّقَطَةِ إِذَا عَرَّفَهَا سَنَةً فَلَمْ يَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهَا أَنْ يَنْتَفِعَ بِهَا . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ وَأَحْمَدَ وَإِسْحَاقَ . وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ يُعَرِّفُهَا سَنَةً فَإِنْ جَاءَ صَاحِبُهَا وَإِلاَّ تَصَدَّقَ بِهَا . وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُبَارَكِ وَهُوَ قَوْلُ أَهْلِ الْكُوفَةِ لَمْ يَرَوْا لِصَاحِبِ اللُّقَطَةِ أَنْ يَنْتَفِعَ بِهَا إِذَا كَانَ غَنِيًّا . وَقَالَ الشَّافِعِىُّ يَنْتَفِعُ بِهَا وَإِنْ كَانَ غَنِيًّا لأَنَّ أُبَىَّ بْنَ كَعْبٍ أَصَابَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صُرَّةً فِيهَا مِائَةُ دِينَارٍ فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُعَرِّفَهَا ثُمَّ يَنْتَفِعَ بِهَا وَكَانَ أُبَىٌّ كَثِيرَ الْمَالِ مِنْ مَيَاسِيرِ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُعَرِّفَهَا فَلَمْ يَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهَا فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَأْكُلَهَا فَلَوْ كَانَتِ اللُّقَطَةُ لَمْ تَحِلَّ إِلاَّ لِمَنْ تَحِلُّ لَهُ الصَّدَقَةُ لَمْ تَحِلَّ لِعَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ لأَنَّ عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ أَصَابَ دِينَارًا عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَعَرَّفَهُ فَلَمْ يَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهُ فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِأَكْلِهِ وَكَانَ لاَ يَحِلُّ لَهُ الصَّدَقَةُ . وَقَدْ رَخَّصَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ إِذَا كَانَتِ اللُّقَطَةُ يَسِيرَةً أَنْ يَنْتَفِعَ بِهَا وَلاَ يُعَرِّفَهَا . وَقَالَ بَعْضُهُمْ إِذَا كَانَ دُونَ دِينَارٍ يُعَرِّفُهَا قَدْرَ جُمُعَةٍ . وَهُوَ قَوْلُ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Ebu Bekir el-Hanefî, ona Dahhâk b. Osman, ona Salim Ebu Nadr, ona Büsr b. Saîd, ona Zeyd b. Hâlid el Cühenî şöyle rivayet etmiştir:
Hz. Peygamber'e (sav) buluntu malın hükmü soruldu, bunun üzerine şöyle buyurdu: "onu bir yıl ilan et, tanıyan çıkarsa ona ver. çıkmazsa kabını ve ağız bağını iyice belle, sonra ondan ye, kullan. Eğer sahibi gelirse de ona geri verirsin."
Tirmizî der ki: bu konuda Übey b. Ka'b,, Abdullah b. Amr, Cârûd b. Mualla, İyâz b. Himâr ve Cerîr b. Abdullah'ın rivayetleri vardır.
Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Zeyd b. Hâlid'in hadisi bu tarikle hasen-sahih-garibtir.
Ahmed der ki: Bu hadis bu konudaki rivayetlerin en sahihidir. Bu hadis Zeyd b. Halid'den bir çok tarikle gelmiştir. Ehl-i ilim ve Hz. Peygamber'in (sav) ashabı ve diğerlerinin nazarında amel bu hadise göredir. Onlar, eğer bir sene ilan etmiş ve kimse çıkmamışsa bulan kimsenin buluntu maldan yararlanmasına ruhsat vermişlerdir. Bu Şafii, Ahmed ve İshak'ın görüşüdür. Hz. Peygamber'in (sav) sahabesinden bir kısım ilim ehli ve diğerleri ise; bulan kimse bir sene ilan eder, eğer sahibi çıkmazsa onu sadaka olarak verir görüşündedirler. Bu görüş Süfyân es-Sevrî, Abdullah b. Mübârek'in görüşüdür.
Kûfe ehli buluntu malı, bulan kimse zenginse ondan istifade edemez görüşündedir. Şâfii ise zengin bile olsa ondan istifade eder demiştir. Zira Übey b. Ka'b, Hz. peygamber zamanında içinde 100 dinar bulunan bir kese bulmuş, Hz. Peygamber (sav) de ona ilan etmesini sahibi çıkmazsa kullanmasını tavsiye etmiştir. Übey çok malı olan, ashab içinde durumu en iyi olanlardandı. Buna rağmen Hz. Peygamber (sav) ona buluntu maldan istifade edebileceğini tavsiye etti. Yine eğer buluntu malı kullanmak yalnızca kendisine sadaka düşen fakirlere helal olsaydı, Ali b. Ebu Tâlibe'e helal olmazdı. Çünkü Ali b. Ebu Tâlib Hz. Peygamber (sav) zamanında bir dinâr bulmuş, onu ilan etmiş, ancak sahibini bulamamış, Hz. Peygamber (sav) de onu harcamasını tavsiye etmiştir. Halbuki Hz. Ali, kendisine sadaka helal olmayan bir kimseydi.
İlim ehlinden bazıları buluntu basit değerde bir şey ise ilana gerek kalmaksızın, ondan istifadeyi caiz görmüştür. Bazıları ise eğer buluntu bir dinardan az ise onu bir hafta kadar ilan etmenin yeterli olacağı görüşündedir. Bu İshak b. İbrahim'in görüşüdür.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Ahkâm 35, 3/565
Senetler:
()
Konular:
Lukata (Kayıp mal)
Giriş