أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ السَّامِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ الْمَقَابِرِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ دِينَارٍ، أَنَّهُ سَمِعَ ابْنَ عُمَرَ، يَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ الْيَهُودَ إِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ إِنَّمَا يَقُولُ أَحَدُهُمُ: السَّامُ عَلَيْكَ، فَقُلْ وَعَلَيْكَ».

Açıklama: Bu hadisin aslı Resulullah (s.a.s.) Hz. Aişe ile birlikte giderken yahudilerin Allah Resulü'ne karşı ağızlarında lafı geveleyerek selam veriyormuş gibi yapıp السَّامُ عَلَيْكَ ölüm üzerine olsun/bir an önce ölesin şeklindeki sözleridir. Bunu duyan Hz. Aişe, aynı şekilde onlara hakaret etmeye başlamış fakat Hz. Peygamber "عَلَيْكُمْ" cevabını vererek temenni ettiğiniz şey sizin başınıza gelsin demiştir. Bu tür durumlarda söylenecek cevap عَلَيْكَ "size olsun", veya وَعَلَيْكَ "size de olsun" şeklinde vav ile vav harfi olmadan rivayet edilmiştir. Size olsun dendiğinde temenni edilen hususun karşıdakine dönmesini murad etmek vardır. "Size de" denince bununla bir önceki mana kastedilmiş olması mümkün olduğu gibi ölüm bize geleceği gibi sizi de bulsun manasını çıkarmak imkan dahilindedir (Aliyyü'l-kârî, Mirkât, XIII, 419 -şamile-) Bununla birlikte İslam coğrafyasında yaşayan ehl-i kitap yukarıdaki gibi kelime oyunlarına başvurmaz düzgün şekilde ilişkilerini devam ettirdiklerinde, bir grup alime göre, selam verip esenlik dilemekte bir sorun görünmemektedir. Konu hakkındaki tartışmalar için bk. İbn Abdilberr, Temhîd, XVII, 92 -Şamile-)

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Birr ve'l-İhsan 502, 2/254