حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مَعِينٍ وَهَنَّادُ بْنُ السَّرِىِّ وَعُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ عَنْ عَبْدِ السَّلاَمِ بْنِ حَرْبٍ - وَهَذَا لَفْظُ حَدِيثِ يَحْيَى - عَنْ أَبِى خَالِدٍ الدَّالاَنِىِّ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى الْعَالِيَةِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَسْجُدُ وَيَنَامُ وَيَنْفُخُ ثُمَّ يَقُومُ فَيُصَلِّى وَلاَ يَتَوَضَّأُ. قَالَ فَقُلْتُ لَهُ: صَلَّيْتَ وَلَمْ تَتَوَضَّأْ وَقَدْ نِمْتَ فَقَالَ:
"إِنَّمَا الْوُضُوءُ عَلَى مَنْ نَامَ مُضْطَجِعًا."
زَادَ عُثْمَانُ وَهَنَّادٌ "فَإِنَّهُ إِذَا اضْطَجَعَ اسْتَرْخَتْ مَفَاصِلُهُ."
قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَوْلُهُ الْوُضُوءُ عَلَى مَنْ نَامَ مُضْطَجِعًا. هُوَ حَدِيثٌ مُنْكَرٌ لَمْ يَرْوِهِ إِلاَّ يَزِيدُ أَبُو خَالِدٍ الدَّالاَنِىُّ عَنْ قَتَادَةَ وَرَوَى أَوَّلَهُ جَمَاعَةٌ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَلَمْ يَذْكُرُوا شَيْئًا مِنْ هَذَا وَقَالَ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم مَحْفُوظًا وَقَالَتْ عَائِشَةُ - رضى الله عنها - قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم تَنَامُ عَيْنَاىَ وَلاَ يَنَامُ قَلْبِى.
وَقَالَ شُعْبَةُ إِنَّمَا سَمِعَ قَتَادَةُ مِنْ أَبِى الْعَالِيَةِ أَرْبَعَةَ أَحَادِيثَ حَدِيثَ يُونُسَ بْنِ مَتَّى وَحَدِيثَ ابْنِ عُمَرَ فِى الصَّلاَةِ وَحَدِيثَ الْقُضَاةُ ثَلاَثَةٌ وَحَدِيثَ ابْنِ عَبَّاسٍ حَدَّثَنِى رِجَالٌ مَرْضِيُّونَ مِنْهُمْ عُمَرُ وَأَرْضَاهُمْ عِنْدِى عُمَرُ.
قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَذَكَرْتُ حَدِيثَ يَزِيدَ الدَّالاَنِىِّ لأَحْمَدَ بْنِ حَنْبَلٍ فَانْتَهَرَنِى اسْتِعْظَامًا لَهُ وَقَالَ مَا لِيَزِيدَ الدَّالاَنِىِّ يُدْخِلُ عَلَى أَصْحَابِ قَتَادَةَ وَلَمْ يَعْبَأْ بِالْحَدِيثِ.

Bize Yahya b. Main, Hennâd b. Serî ve Osman b. Ebu Şeybe, onlara Abdüsselam b. Harb -hadisin lafzı Yahya'ya aittir-, ona Ebu Halid Yezid b. Abdurrahman Dâlânî, ona Katade, ona Ebu Âliye Rüfey' b. Mihrân, ona İbn Abbas şöyle demiştir: Rasulullah (sav) secde ediyor, nefes alışı duyulacak kadar uyuyor, sonra abdest almadan namaza devam ediyordu. Kendisine uyuduğun halde abdest almadan namaz kıldın, dediğimde. O (sav) şöyle buyurdu:
"Abdest, sadece uzanarak uyuyan kişi için gereklidir."
Osman ve Hennâd (rivayetlerinde) "Çünkü insan, uzanarak uyuduğu zaman mafsalları gevşer" ibaresini ilave ettiler.
Ebû Davud şöyle dedi: Abdest, uzanarak uyuyan kişi için gereklidir sözü münker bir hadisdir. Onu Katade'den, Yezid Dâlânî'den başkası rivayet etmemiştir. Hadisin baş tarafını İbn Abbas'tan bir topluluk rivayet etmiş ancak bu durumla alakalı hiçbir şey zikretmemişlerdir. İbn Abbas, Rasulullah (sav) korunmuştur, dedi. Hz. Aişe de Rasulullah'ın, benim gözlerim uyur, kalbim uyumaz dediğini nakletmiştir.
Şube şöyle demiştir: Katade, Ebu Âliye'den dört hadis işitmiştir. Bunlar, Yunus b. Mettâ hadisi, İbn Ömer'den rivayet ettiği namazla ilgili hadis, kadılar üçtür hadisi, İbn Abbas'ın güvenilir kişiler bana bu hadisi nakletti. Onlardan biri ve en güvenilir olanı Hz. Ömer'dir diye başlayan hadisidir.
Ebû Davud şöyle demiştir: Yezid Dâlânî'nin hadisini Ahmed b. Hanbel'e sordum. Yezid'in hadisini yadırgayarak beni azarladı ve Yezid Dâlânî'ye ne oluyor? Kendisini Katade'nin ashabı arasına mı sokuyor? diyerek onun hadisine önem vermemiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 80, /53