حَدَّثَنَا عُثْمَانُ قَالَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ:
"كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَامَ مِنَ اللَّيْلِ يَشُوصُ فَاهُ بِالسِّوَاكِ."

Bize Osman, ona Cerir, ona Mansur, ona Ebu Vâil, ona da Huzeyfe şöyle dedi:
"Peygamber (sav) geceleyin namaza kalkınca misvak ile ağzını temizlerdi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 73, 1/245

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِى الْجَعْدِ عَنْ كُرَيْبٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنْ مَيْمُونَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَتْ:
"تَوَضَّأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وُضُوءَهُ لِلصَّلاَةِ غَيْرَ رِجْلَيْهِ ، وَغَسَلَ فَرْجَهُ ، وَمَا أَصَابَهُ مِنَ الأَذَى ، ثُمَّ أَفَاضَ عَلَيْهِ الْمَاءَ ، ثُمَّ نَحَّى رِجْلَيْهِ فَغَسَلَهُمَا ، هَذِهِ غُسْلُهُ مِنَ الْجَنَابَةِ ."

Bize Muhammed b. Yusuf, ona Süfyan, ona el-A'meş, ona Salim b. Ebu Ca'd, ona Küreyb ona da İbn Abbas'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber'in (sav) eşi Meymune (r. anha) şöyle demiştir:
"Hz. Peygamber (sav) (önce) namaz abdesti gibi bir abdest aldı ancak ayaklarını yıkamadı. Avret mahallini ve oraya isabet eden yıkanacak şeyleri de yıkadı. Sonra (tepeden tırnağa) üzerine su döktü. Sonra ayaklarını (yıkandığı yerden) çıkarıp yıkadı. O'nun (sav) cünüplük nedeniyle yıkanması işte bu şekildedir."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 1, 1/246

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ عُبَيْدَةَ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ قَالَ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم:
"إِذَا أَتَيْتَ مَضْجَعَكَ فَتَوَضَّأْ وُضُوءَكَ لِلصَّلاَةِ ، ثُمَّ اضْطَجِعْ عَلَى شِقِّكَ الأَيْمَنِ ، ثُمَّ قُلِ اللَّهُمَّ أَسْلَمْتُ وَجْهِى إِلَيْكَ ، وَفَوَّضْتُ أَمْرِى إِلَيْكَ ، وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِى إِلَيْكَ ، رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ ، لاَ مَلْجَأَ وَلاَ مَنْجَا مِنْكَ إِلاَّ إِلَيْكَ ، اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِى أَنْزَلْتَ ، وَبِنَبِيِّكَ الَّذِى أَرْسَلْتَ . فَإِنْ مُتَّ مِنْ لَيْلَتِكَ فَأَنْتَ عَلَى الْفِطْرَةِ ، وَاجْعَلْهُنَّ آخِرَ مَا تَتَكَلَّمُ بِهِ" قَالَ فَرَدَّدْتُهَا عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَلَمَّا بَلَغْتُ "اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِى أَنْزَلْتَ." قُلْتُ وَرَسُولِكَ قَالَ "لاَ ، وَنَبِيِّكَ الَّذِى أَرْسَلْتَ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 75, 1/245

وَقَالَ عَفَّانُ حَدَّثَنَا صَخْرُ بْنُ جُوَيْرِيَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ:
"أَرَانِى أَتَسَوَّكُ بِسِوَاكٍ ، فَجَاءَنِى رَجُلاَنِ أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الآخَرِ ، فَنَاوَلْتُ السِّوَاكَ الأَصْغَرَ مِنْهُمَا ، فَقِيلَ لِى 'كَبِّرْ' فَدَفَعْتُهُ إِلَى الأَكْبَرِ مِنْهُمَا."
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: اخْتَصَرَهُ نُعَيْمٌ عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ أُسَامَةَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ.

Bize Affân, ona Sahr b. Cüveyriye, ona Nâfi, ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu:
"Rüyada kendimi bir misvak ile dişlerimi temizlerken gördüm. Yanıma, birisi diğerinden yaşça daha büyük olan iki adam geldi. Ben misvakı küçük olanına uzattım. Bana: 'büyüğüne ver' denildi. Ben de misvakı büyüğüne verdim."
Ebu Abdullah Buhari dedi ki: Nuaym b Hammâd kendisine Abdullah b. Mübarek, ona Üsame b. Zeyd el-Leysî, ona Nâfi, ona da İbn Ömer isnadıyla gelen metni muhtasar olarak rivayet etmiştir.­

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Affan b. Müslim arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 74, 1/245

حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِى إِيَاسٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى ذِئْبٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ:
"كُنْتُ أَغْتَسِلُ أَنَا وَالنَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ مِنْ قَدَحٍ يُقَالُ لَهُ الْفَرَقُ ."

Bize Adem b. Ebu İyas, ona İbn Ebu Zi'b, ona ez-Zührî ona da Urve'nin rivayet ettiğine göre Aişe (r.anha) şöyle demiştir:
"Ben ve Hz. Peygamber (sav) 'farak' denilen tek bir kaptan boy abdesti alırdık."

Açıklama: Hadiste geçen "farak" o dönemde çeşitli maddelerin hacmini ölçmede kullanılan bir ölçü birimidir. "Farak" birçok ölçü birimi gibi bölge ve zamana göre değişiklik arz edebilirse de çoğunluğun görüşüne Hz. Peygamber (sav) döneminde, Medine'de kullanılan farak su için yaklaşık 8 litreye tekabül etmektedir (bk. Cengiz Kallek, "Farak", TDV İslâm Ansiklopedisi [İstanbul, 1995], 12/164-165).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 2, 1/246

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ عَمْرٍو عَنْ جَابِرِ بْنِ زَيْدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ:
" أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَمَيْمُونَةَ كَانَا يَغْتَسِلاَنِ مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ ."
و قال يذيد بن هارون و بهز والجندي عن شعبة : قدر صاع

Bize Ebu Nuaym, ona İbn Uyeyne, ona Amr, ona da Cabir b. Zeyd, İbn Abbas’ın şöyle dediğini nakletti:
"Nebi (sav) ile (eşi) Meymune aynı kabtan birlikte yıkanırlardı."
Yezid b. Harun ve Behz b. Cündi, Şu'be'den kabdaki suyun 'bir sâ' miktarında olduğunu rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 3, 1/247

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم:
"أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا اغْتَسَلَ مِنَ الْجَنَابَةِ بَدَأَ فَغَسَلَ يَدَيْهِ ، ثُمَّ يَتَوَضَّأُ كَمَا يَتَوَضَّأُ لِلصَّلاَةِ ، ثُمَّ يُدْخِلُ أَصَابِعَهُ فِى الْمَاءِ ، فَيُخَلِّلُ بِهَا أُصُولَ شَعَرِهِ ثُمَّ يَصُبُّ عَلَى رَأْسِهِ ثَلاَثَ غُرَفٍ بِيَدَيْهِ ، ثُمَّ يُفِيضُ الْمَاءَ عَلَى جِلْدِهِ كُلِّهِ ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 1, 1/246

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ الصَّمَدِ قَالَ حَدَّثَنِى شُعْبَةُ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو بَكْرِ بْنُ حَفْصٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا سَلَمَةَ يَقُولُ دَخَلْتُ أَنَا وَأَخُو عَائِشَةَ عَلَى عَائِشَةَ فَسَأَلَهَا أَخُوهَا عَنْ غُسْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَدَعَتْ بِإِنَاءٍ نَحْوًا مِنْ صَاعٍ ، فَاغْتَسَلَتْ وَأَفَاضَتْ عَلَى رَأْسِهَا ، وَبَيْنَنَا وَبَيْنَهَا حِجَابٌ .
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ قَالَ يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ وَبَهْزٌ وَالْجُدِّىُّ عَنْ شُعْبَةَ قَدْرِ صَاعٍ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 3, 1/246

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ
"أَنَّهُ كَانَ عِنْدَ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ هُوَ وَأَبُوهُ ، وَعِنْدَهُ قَوْمٌ فَسَأَلُوهُ عَنِ الْغُسْلِ . فَقَالَ يَكْفِيكَ صَاعٌ . فَقَالَ رَجُلٌ مَا يَكْفِينِى . فَقَالَ جَابِرٌ كَانَ يَكْفِى مَنْ هُوَ أَوْفَى مِنْكَ شَعَرًا ، وَخَيْرٌ مِنْكَ ، ثُمَّ أَمَّنَا فِى ثَوْبٍ ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 3, 1/246

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ قَالَ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ صُرَدٍ قَالَ حَدَّثَنِى جُبَيْرُ بْنُ مُطْعِمٍ قَالَ:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "أَمَّا أَنَا فَأُفِيضُ عَلَى رَأْسِى ثَلاَثً." وَأَشَارَ بِيَدَيْهِ كِلْتَيْهِمَا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 4, 1/247