حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ يَزِيدَ بْنِ خُصَيْفَةَ أَنَّ السَّائِبَ بْنَ يَزِيدَ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ سُفْيَانَ بْنَ أَبِى زُهَيْرٍ - رَجُلاً مِنْ أَزْدِ شَنُوءَةَ - وَكَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ "مَنِ اقْتَنَى كَلْبًا لاَ يُغْنِى عَنْهُ زَرْعًا وَلاَ ضَرْعًا ، نَقَصَ كُلَّ يَوْمٍ مِنْ عَمَلِهِ قِيرَاطٌ" . قُلْتُ أَنْتَ سَمِعْتَ هَذَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ إِى وَرَبِّ هَذَا الْمَسْجِدِ .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Yezid b. Husayfe, ona Saib b. Yezid, ona Rasulullah'ın ashabından ve -Şenûe kabilesinin Ezd koluna mensup- olan Süfyan b. Ebu Züheyr'in rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:

"Kim bekçi ya da çoban köpeği gibi koruma amaçlı olmayan bir köpek edinirse, onun amelinden her gün bir kırat eksilir."

Saib b. Yezid der ki: Süfyân'a, “sen bu hadisi Rasulullah'tan (sav) işittin mi?” dedim, o da “şu Mescidin (Kabe'nin) Rabbine yemin ederim ki, evet O'ndan işittim” dedi.

Açıklama: kırat için bk. https://islamansiklopedisi.org.tr/kirat

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 3, 1/652

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ أَمْسَكَ كَلْبًا فَإِنَّهُ يَنْقُصُ كُلَّ يَوْمٍ مِنْ عَمَلِهِ قِيرَاطٌ ، إِلاَّ كَلْبَ حَرْثٍ أَوْ مَاشِيَةٍ". قَالَ ابْنُ سِيرِينَ وَأَبُو صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم "إِلاَّ كَلْبَ غَنَمٍ أَوْ حَرْثٍ أَوْ صَيْدٍ" . وَقَالَ أَبُو حَازِمٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم "كَلْبَ صَيْدٍ أَوْ مَاشِيَةٍ".

Bize Muaz b. Fedale, ona Hişam, ona Yahya b. Ebu Kesir, ona Seleme, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

"Kim bekçi yada çoban köpeği dışında köpek edinirse, her gün o kimsenin amelinden bir kırat eksilir."

İbn Sirin ve Ebu Salih'in Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre Peygamber (sav), "çoban, bekçi ya da av kö­peği hariç." buyurmuştur.

Ebu Hazım'ın Ebu Hureyre'den rivayet ettiğine göre Peygamber (sav) "Av yada çoban köpeği müstesna" bu­yurmuştur.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 3, 1/651

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَعْدٍ سَمِعْتُ أَبَا سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « بَيْنَمَا رَجُلٌ رَاكِبٌ عَلَى بَقَرَةٍ الْتَفَتَتْ إِلَيْهِ . فَقَالَتْ لَمْ أُخْلَقْ لِهَذَا ، خُلِقْتُ لِلْحِرَاثَةِ ، قَالَ آمَنْتُ بِهِ أَنَا وَأَبُو بَكْرٍ وَعُمَرُ ، وَأَخَذَ الذِّئْبُ شَاةً فَتَبِعَهَا الرَّاعِى ، فَقَالَ الذِّئْبُ مَنْ لَهَا يَوْمَ السَّبُعِ ، يَوْمَ لاَ رَاعِىَ لَهَا غَيْرِى . قَالَ آمَنْتُ بِهِ أَنَا وَأَبُو بَكْرٍ وَعُمَرُ » . قَالَ أَبُو سَلَمَةَ مَا هُمَا يَوْمَئِذٍ فِى الْقَوْمِ .

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Ğunder, ona Şu'be, ona Sa'd, ona Ebu Seleme ona da Ebu Hüreyre (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti:

"Adamın biri, bir öküzün sırtına binmişti. Öküz, adama dönerek 'ben bunun için değil, tarla sürmek için yaratıldım' dedi. Hz. Peygamber (sav) 'ben, Ebubekir ve Ömer bu olaya inandık' buyurdu. Bir kurt bir koyunu kaptı. Çoban onun peşine düştü. Bunun üzerine kurt ona 'Benden başka çobanın bulunmadığı o vahşi hayvanlar gününde, bakalım bu koyunları kim kurtaracak' dedi. Hz. Peygamber (sav) 'Ben, Ebubekir ve Ömer buna inandık' buyurdu."

Ravi Ebu Seleme der ki: bu olayın anlatıldığı gün Ebubekir ve Ömer orada değildi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 4, 1/652

حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ قَالَتِ الأَنْصَارُ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم اقْسِمْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ إِخْوَانِنَا النَّخِيلَ . قَالَ « لاَ » . فَقَالُوا تَكْفُونَا الْمَئُونَةَ وَنُشْرِكُكُمْ فِى الثَّمَرَةِ . قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا .

Bize Hakem b. Nâfî', ona Şuayb, ona Ebu Zinâd, ona A'rac, ona da Ebu Hureyre (ra) şöyle demiştir:

Ensar, Hz. Peygamber'e “hurma bahçelerini bizimle (muhacir) kardeşlerimiz arasında bölüştür” dediler. Hz. Peygamber (sav) "Hayır" dedi. Bunun üzerine Ensar, muhacirlere “bize işlerimizde yardımcı olun biz de hasadı sizinle paylaşalım” dedi. Muhacirler de “kabul ettik ve itaat ettik” dediler.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 5, 1/652

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا جُوَيْرِيَةُ عَنْ نَافِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ حَرَّقَ نَخْلَ بَنِى النَّضِيرِ وَقَطَعَ ، وَهْىَ الْبُوَيْرَةُ ، وَلَهَا يَقُولُ حَسَّانُ وَهَانَ عَلَى سَرَاةِ بَنِى لُؤَىٍّ حَرِيقٌ بِالْبُوَيْرَةِ مُسْتَطِيرٌ .

Bize Musa b. İsmail, ona Cuveyriye b. Esma, ona Nâfi, ona da İbn Ömer (r.anhuma) şöyle rivayet etmiştir:

Rasulullah (sav), Nadîr oğullarının Buveyra bölgesindeki hurma ağaçlarını yaktırdı ve kestirdi. Hassân b. Sabit bu hurmalık yangını hakkında şu şiiri söyledi:

Lueyy oğullarının efen­dilerini (müşrikleri) küçük düşürdü,
Buveyra hurmalığından tutuşan ve yayılan yangın

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 6, 1/652

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ حَدَّثَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ عَامَلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم خَيْبَرَ بِشَطْرِ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا مِنْ ثَمَرٍ أَوْ زَرْعٍ .

Açıklama: Müsâkāt: Ürünü paylaşma esasına dayanan bağ-bahçe ortakçılığı. Irak ekolü ise bu çeşit ortaklık için muâmele terimini kullanmıştır. https://islamansiklopedisi.org.tr/musakat

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 9, 1/653

حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ حَنْظَلَةَ بْنِ قَيْسٍ الأَنْصَارِىِّ سَمِعَ رَافِعَ بْنَ خَدِيجٍ قَالَ كُنَّا أَكْثَرَ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مُزْدَرَعًا ، كُنَّا نُكْرِى الأَرْضَ بِالنَّاحِيَةِ مِنْهَا مُسَمًّى لِسَيِّدِ الأَرْضِ ، قَالَ فَمِمَّا يُصَابُ ذَلِكَ وَتَسْلَمُ الأَرْضُ ، وَمِمَّا يُصَابُ الأَرْضُ وَيَسْلَمُ ذَلِكَ ، فَنُهِينَا ، وَأَمَّا الذَّهَبُ وَالْوَرِقُ فَلَمْ يَكُنْ يَوْمَئِذٍ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 7, 1/652

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ الْمُنْذِرِ حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ عِيَاضٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَخْبَرَهُ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم عَامَلَ خَيْبَرَ بِشَطْرِ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا مِنْ ثَمَرٍ أَوْ زَرْعٍ ، فَكَانَ يُعْطِى أَزْوَاجَهُ مِائَةَ وَسْقٍ ثَمَانُونَ وَسْقَ تَمْرٍ وَعِشْرُونَ وَسْقَ شَعِيرٍ ، فَقَسَمَ عُمَرُ خَيْبَرَ ، فَخَيَّرَ أَزْوَاجَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُقْطِعَ لَهُنَّ مِنَ الْمَاءِ وَالأَرْضِ ، أَوْ يُمْضِىَ لَهُنَّ ، فَمِنْهُنَّ مَنِ اخْتَارَ الأَرْضَ وَمِنْهُنَّ مَنِ اخْتَارَ الْوَسْقَ ، وَكَانَتْ عَائِشَةُ اخْتَارَتِ الأَرْضَ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 8, 1/652

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ عَمْرٌو قُلْتُ لِطَاوُسٍ لَوْ تَرَكْتَ الْمُخَابَرَةَ فَإِنَّهُمْ يَزْعُمُونَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْهُ . قَالَ أَىْ عَمْرُو ، إِنِّى أُعْطِيهِمْ وَأُغْنِيهِمْ ، وَإِنَّ أَعْلَمَهُمْ أَخْبَرَنِى - يَعْنِى ابْنَ عَبَّاسٍ - رضى الله عنهما - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم لَمْ يَنْهَ عَنْهُ ، وَلَكِنْ قَالَ « أَنْ يَمْنَحَ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهِ خَرْجًا مَعْلُومًا » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 10, 1/653

حَدَّثَنَا ابْنُ مُقَاتِلٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَعْطَى خَيْبَرَ الْيَهُودَ عَلَى أَنْ يَعْمَلُوهَا وَيَزْرَعُوهَا ، وَلَهُمْ شَطْرُ مَا خَرَجَ مِنْهَا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hars ve'l-Mezâraa 11, 1/654