حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا مُطَرِّفٌ عَنْ عَامِرٍ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ - رضى الله عنهما - قَالَ ضَحَّى خَالٌ لِى يُقَالُ لَهُ أَبُو بُرْدَةَ قَبْلَ الصَّلاَةِ ، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « شَاتُكَ شَاةُ لَحْمٍ » . فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدِى دَاجِنًا جَذَعَةً مِنَ الْمَعَزِ . قَالَ « اذْبَحْهَا وَلَنْ تَصْلُحَ لِغَيْرِكَ » . ثُمَّ قَالَ « مَنْ ذَبَحَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَإِنَّمَا يَذْبَحُ لِنَفْسِهِ ، وَمَنْ ذَبَحَ بَعْدَ الصَّلاَةِ فَقَدْ تَمَّ نُسُكُهُ ، وَأَصَابَ سُنَّةَ الْمُسْلِمِينَ » . تَابَعَهُ عُبَيْدَةُ عَنِ الشَّعْبِىِّ وَإِبْرَاهِيمَ . وَتَابَعَهُ وَكِيعٌ عَنْ حُرَيْثٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ . وَقَالَ عَاصِمٌ وَدَاوُدُ عَنِ الشَّعْبِىِّ عِنْدِى عَنَاقُ لَبَنٍ . وَقَالَ زُبَيْدٌ وَفِرَاسٌ عَنِ الشَّعْبِىِّ عِنْدِى جَذَعَةٌ . وَقَالَ أَبُو الأَحْوَصِ حَدَّثَنَا مَنْصُورٌ عَنَاقٌ جَذَعَةٌ . وَقَالَ ابْنُ عَوْنٍ عَنَاقٌ جَذَعٌ ، عَنَاقُ لَبَنٍ .

Bize Müsedded (b. Müserhed), ona Halid b. Abdullah, ona Mutarrif (b. Tarif), ona da (Amir) eş-Şa'bî, Bera b. Azib’in (ra) şöyle dediğini rivayet etti:

"Dayım Ebu Bürde namazdan önce kurban kesmişti. Rasulullah (sav) (o haliyle) 'Senin bu koyunun (ibadet maksadıyla kurban edilen bir koyun değil, sadece etinden istifade edebileceğin) bir et koyunudur' buyurdu. Dayım da 'Ey Allah'ın Rasulü bende bir yaşını doldurmuş bir keçi yavrusu vardır' (onu kurban edebilir miyim?) diye sordu. Hz. Peygamber (sav) 'Senden başkası için uygun olmamakla beraber sen kes' buyurdu. Sonra da 'Her kim namazdan evvel kurbanını keserse, onu ancak kendisi için kesmiş olur. Her kim namazdan sonra keserse kurban kesme ibadeti tam olarak yerine gelmiş olur ve Müslümanların sünnetini yerine getirmiş olur' buyur­du."

Bu hadisi eş-Şa'bî'den rivayet etmekte Ubeyde, Mutarrıfa ve İbrahim en-Nahaî'ye mutâbaat etti. Yine bu hadisi Hureys, ona Şa'bî'den senediyle rivayet etmekte Vekî', Ubeyde'ye mutâbaat etti. Asım b. Süleyman ile Davud b. Ebu Hind, Şa'bî'den: "Yanımda bir süt oğlağı var" şeklinde aktarmışlardır. Zubeyd ile Firâs da Şa'bî'den: "Yanımda henüz yaşına basmamış bir dişi keçi yavrusu var" şek­linde rivayet etmişlerdir. Ebu Ahvas da der ki: Bize Mansur: "Dişi bir yavru oğlak" diye aktardı. İbn Avn da "Dişi bir yavru oğlak" ve "süt oğlak" şeklinde söylemiş­tir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 8, 2/421

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ أَبِى جُحَيْفَةَ عَنِ الْبَرَاءِ قَالَ ذَبَحَ أَبُو بُرْدَةَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَقَالَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « أَبْدِلْهَا » . قَالَ لَيْسَ عِنْدِى إِلاَّ جَذَعَةٌ - قَالَ شُعْبَةُ وَأَحْسِبُهُ قَالَ - هِىَ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّةٍ . قَالَ « اجْعَلْهَا مَكَانَهَا ، وَلَنْ تَجْزِىَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ » . وَقَالَ حَاتِمُ بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ عَنَاقٌ جَذَعَةٌ .

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona, Seleme (b. Küheyl), ona da Ebu Cuhayfe, Bera (b. Azib)’in şöyle dediğini rivayet etmiştir:

"Ebu Bürde kurban bayramı namazından önce kurbanını kesti. Hz. Peygamber (sav) 'Onun yerine başka bir (hayvanı) kurban et' buyurdu. Ebu Bürde de 'Ey Allah'ın Rasulü! Benim küçük bir hayvan dışında bir hayvanım yoktur' dedi. -Şu'be der ki: Zannederim şunu da söyledi:- 'Ama o yaşlı olandan daha hayırlıdır.' Rasulullah da (sav) 'Bunu onun yerine koy, fakat senden başkası için bu caiz değildir' buyurdu.

Hatim b. Verdân, ona Eyyub, ona Muhammed b. Sirin, ona da Enes, o da Peygamber'den (sav) bu hadisi rivayet etmiş ve rivayetinde "Anâkun (Keçi oğlağı)", "Cezatun (Çebiş) süt oğlağı" ifadelerini kullanmıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 8, 2/421

حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ الْمِنْهَالِ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ أَخْبَرَنِى زُبَيْدٌ قَالَ سَمِعْتُ الشَّعْبِىَّ عَنِ الْبَرَاءِ - رضى الله عنه - قَالَ سَمِعْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ فَقَالَ « إِنَّ أَوَّلَ مَا نَبْدَأُ مِنْ يَوْمِنَا هَذَا أَنْ نُصَلِّىَ ، ثُمَّ نَرْجِعَ فَنَنْحَرَ ، فَمَنْ فَعَلَ هَذَا فَقَدْ أَصَابَ سُنَّتَنَا ، وَمَنْ نَحَرَ فَإِنَّمَا هُوَ لَحْمٌ يُقَدِّمُهُ لأَهْلِهِ ، لَيْسَ مِنَ النُّسُكِ فِى شَىْءٍ » . فَقَالَ أَبُو بُرْدَةَ يَا رَسُولَ اللَّهِ ذَبَحْتُ قَبْلَ أَنْ أُصَلِّىَ ، وَعِنْدِى جَذَعَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّةٍ . فَقَالَ « اجْعَلْهَا مَكَانَهَا ، وَلَنْ تَجْزِىَ أَوْ تُوفِىَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ » .

Bize Haccac b. Minhâl, ona Şube, ona Zübeyd, ona da Amir eş-Şa'bî, Bera b. Azib’in (ra) şöyle dediğini rivayet etti:

"Hz. Peygamber (sav) kurban bayramı hutbesini irad ederken işit­tim 'Bu günümüzde bizim ilk yapacağımız şey, (bayram) namaz kılmamızdır. Ondan sonra (musalladan evlerimize) dönüp kurban kesmemizdir. Her kim böyle yaparsa sünnetimize uymuş olur. Her kim kurbanını namazdan önce keserse, bu ancak ailesine takdim et­mekte olduğu bir et demek olup kurban ibadeti ile hiçbir münasebeti yoktur' buyurdu. Ebu Burde 'Ey Allah’ın Rasulü, namazı kılmadan önce kesmiş bulundum, yanımda da bir yaşını bitirmiş keçiden daha iyi bir oğlak var' dedi. Nebi (sav) 'Onu, onun yerine kes fakat senden sonra hiçbir kimse için bu (kurbanın) yerini tutmayacaktır ya da yeterli gelmeyecektir' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 11, 2/422

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَنْ ذَبَحَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَلْيُعِدْ » . فَقَالَ رَجُلٌ هَذَا يَوْمٌ يُشْتَهَى فِيهِ اللَّحْمُ - وَذَكَرَ مِنْ جِيرَانِهِ فَكَأَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم عَذَرَهُ - وَعِنْدِى جَذَعَةٌ خَيْرٌ مِنْ شَاتَيْنِ فَرَخَّصَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَلاَ أَدْرِى بَلَغَتِ الرُّخْصَةُ أَمْ لاَ ، ثُمَّ انْكَفَأَ إِلَى كَبْشَيْنِ - يَعْنِى فَذَبَحَهُمَا - ثُمَّ انْكَفَأَ النَّاسُ إِلَى غُنَيْمَةٍ فَذَبَحُوهَا .

Bize Ali b. Abdullah, ona İsmail b. İbrahim, ona Eyyüb, ona Muhammed (b. Sirin), ona da Enes şöyle rivayet etmiştir:

"Peygamber (sav) “Kurbanını namazdan önce kesmiş olan bir daha kurban kessin” buyurdu. Bunun üzerine bir adam “Bugün, et yemenin istendiği bir gündür” dedi ve kom­şularının ete olan ihtiyacını dile getirdi, Hz. Peygamber (sav) de ona hak vermiş göründü. Adam “Benim (yaşına basmamış yavru) bir oğlağım var. Fakat İki koyundan daha iyi” dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber o kişiye (yaşını doldurmamış oğlak kesmesi için) izin verdi. -Fakat bu ruhsat başkalarını da kapsar mı bilemiyorum.- Daha sonra Hz. Peygamber (sav) (kurban için beklettiği) iki koçun yanına giderek bunları kesti. Nihayet herkes koyununu alıp kurbanını kesti."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 12, 2/422

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ فِرَاسٍ عَنْ عَامِرٍ عَنِ الْبَرَاءِ قَالَ صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ذَاتَ يَوْمٍ ، فَقَالَ « مَنْ صَلَّى صَلاَتَنَا وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا ، فَلاَ يَذْبَحْ حَتَّى يَنْصَرِفَ » . فَقَامَ أَبُو بُرْدَةَ بْنُ نِيَارٍ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَعَلْتُ . فَقَالَ « هُوَ شَىْءٌ عَجَّلْتَهُ » . قَالَ فَإِنَّ عِنْدِى جَذَعَةً هِىَ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّتَيْنِ آذْبَحُهَا قَالَ « نَعَمْ ، ثُمَّ لاَ تَجْزِى عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ » . قَالَ عَامِرٌ هِىَ خَيْرُ نَسِيكَتِهِ .

Bize Musa b. İsmail, ona Ebu Avane Vazzah b. Abdullah, ona Firas b. Yahya, ona da Amir eş-Şa'bî, Bera b. Azib’in (ra) şöyle dediğini rivayet etti:

"Rasulullah (sav) bir gün namaz kıldırdı ve “Her kim bizim kıldığımız namazı kılıyor, yöneldiğimiz kıbleye dönüyorsa (kurban bayramı) namazı kılıp ay­rılmadıkça kurban kesmesin” buyurdu. Bunun üzerine Ebu Burde b. Niyâr ayağa kalktı ve “Ey Allah'ın Rasulü! Ben kurban kesme işini namazdan önce yap­tım” dedi. Rasulullah (sav) “O senin acele edip de kestiğin bir hayvandır, (kurban sayılmaz)” buyurdu. Ebu Burde “Benim yanımda dişi bir oğlak vardır ki, o, iki tane yaşına bas­mış hayvandan daha değerlidir, ben onu kurban edeyim mi?” diye sordu. Rasulullah “Evet, onu kes, ancak senden sonra hiçbir kimse için bu (kurban olarak) yeterli olmaz” buyurdu."

Âmir eş-Şa'bî der ki: Bu kestiği kurban, kestiklerinin en hayırlı­sıydı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 12, 2/422

حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِى إِيَاسٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ أَنَسٍ قَالَ ضَحَّى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِكَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ ، فَرَأَيْتُهُ وَاضِعًا قَدَمَهُ عَلَى صِفَاحِهِمَا يُسَمِّى وَيُكَبِّرُ ، فَذَبَحَهُمَا بِيَدِهِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 9, 2/421

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ دَخَلَ عَلَىَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِسَرِفَ وَأَنَا أَبْكِى ، فَقَالَ "مَا لَكِ أَنَفِسْتِ" قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ "هَذَا أَمْرٌ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَى بَنَاتِ آدَمَ اقْضِى مَا يَقْضِى الْحَاجُّ غَيْرَ أَنْ لاَ تَطُوفِى بِالْبَيْتِ." وَضَحَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ نِسَائِهِ بِالْبَقَرِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 10, 2/421

حَدَّثَنَا آدَمُ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا الأَسْوَدُ بْنُ قَيْسٍ سَمِعْتُ جُنْدَبَ بْنَ سُفْيَانَ الْبَجَلِىَّ قَالَ شَهِدْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ النَّحْرِ فَقَالَ « مَنْ ذَبَحَ قَبْلَ أَنْ يُصَلِّىَ فَلْيُعِدْ مَكَانَهَا أُخْرَى ، وَمَنْ لَمْ يَذْبَحْ فَلْيَذْبَحْ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 12, 2/422

حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ مِنْهَالٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ حَدَّثَنَا أَنَسٌ - رضى الله عنه - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُضَحِّى بِكَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ أَقْرَنَيْنِ ، وَوَضَعَ رِجْلَهُ عَلَى صَفْحَتِهِمَا ، وَيَذْبَحُهُمَا بِيَدِهِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 13, 2/422

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ ضَحَّى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِكَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ أَقْرَنَيْنِ ، ذَبَحَهُمَا بِيَدِهِ ، وَسَمَّى وَكَبَّرَ وَوَضَعَ رِجْلَهُ عَلَى صِفَاحِهِمَا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 14, 2/422