حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى يَعْلَى عَنِ الرَّبِيعِ بْنِ خُثَيْمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ : خَطَّ لَنَا رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- خَطًّا مُرَبَّعاً ثُمَّ خَطَّ وَسَطَهُ خَطًّا ، ثُمَّ خَطَّ حَوْلَهُ خُطُوطاً ، وَخَطَّ خَطًّا خَارِجاً مِنَ الْخَطِّ فَقَالَ :« هَذَا الإِنْسَانُ لِلْخَطِّ الأَوْسَطِ ، وَهَذَا الأَجَلُ مُحِيطٌ بِهِ ، وَهَذِهِ الأَعْرَاضُ لِلْخُطُوطِ ، فَإِذَا أَخْطَأَهُ وَاحِدٌ نَهَشَهُ الآخَرُ ، وَهَذَا الأَمَلُ لِلْخَطِّ الْخَارِجِ ».

Açıklama: Hz. Peygamber, burada her seviyede insanın anlayabileceği şekilde temsilî ifâdelerle hayatı, ölümü ve insanın arz ve emellerini gayet güzel bir şekilde ifâde buyurmuştur. Sözü edilen kare, insanın ömür süresidir. Karenin ortasındaki nokta insandır. Ortadan dışarıya doğru çizilen çizgi de insanın ulaşmak istediği emelleridir ve bu emel çizgisi insan ömrünü sınırlayan karenin dışına da taşmıştır. Bu çizginin sağında ve solundaki küçük çizgiler de insanın başına gelen ârızalar, engeller ve belalardır. İşte insan, ömür sınırının ötesine taşan emellerine ulaşamadan hayatı sona ermektedir. Dolayısıyla insan, emeller ve hayaller dünyasıyla ömrünü tüketmemeli, realiteyi yaşamalıdır.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Rikâk 20, 3/1795