حدثنا طلق بن غنام قال حدثنا شيبان عن أبي إسحاق عن خيثمة عن علي رضي الله عنه قال : من قال عند عطسة سمعها الحمد لله رب العالمين على كل حال ما كان لم يجد وجع الضرس ولا الأذن أبدا

---

Açıklama: Hayseme b. Ebu Hayseme Abdurrahman zayıftır. (İbn Hacer, Lisan, IX, 296). Rivayet yakın bir mana ile kezzab Ömer b. Subh ve metruk olan Bişr b. Zazan vasıtasıyla Ebu Eyyub el-Ensarî'den merfu olarak nakledilmektedir. "Bir adam Hz. Peygamber'in yanında aksırdıbir diğer adam aksırandan önce hamd etti. Hz. Peygamber: "Kim aksırandan önce hamd ederse baş ağrısı ve zihensel sıkıntı duymaz " dedi. Yine İbn Abbas vasıtasıyla Hz. Peygamber'den: " Kim aksırandan önce hamd ederse karın ağrısı görmeden dünyadan ayrılır." şeklinde ve Taberâni zayıf bir isnadla Hz. Ali'den merfu olarak da: "Kim aksırandan önce hamd ederse karın ağrısından kurtulur ve asla diş ağrısı çekmez." şeklinde nakledilmektedir. Ayrıca Vasile b. Eska'dan merfu olarak "Kim aksırandan önce hamd ederse karın rahatsızlıklarından birine yakalanmaz. Bir aksıran olduğunda hamd ile başlayın karın ağrısından bir hastalık ona zarar vermez." من بارد العاطس بالحمد لم يضره شيء من داء البطن metniyle, İshak b. Yahyanın amcası Vüsey b. Talha'dan: " Kim aksırandan önce hamd ederse her hastalığın devasıdır, göz ağrısı ve karın ağrısından." من بارد العاطس بالحمد لم يضره شيء من داء البطن şeklinde İbn Ömer merfu olarak ذا عطس العاصس فابدؤه بالحمد فإن ذلك دواء من كل داء من وجع العين والخاصرة metnini nakletmektedir. (Bkz. Suyutî, Ellealil mesnua fi ehadisil-Mevzua, I, 364) Bütün rivayetlerde vurgulanan aksırdığında hamd edenin şifa bulup, lkendisine ağrı ve acı ulaşmayacağı vurgusudur. Aksıranın hamdetmesi sağlık işareti olan aksırmayadır. Bunun yorumlanarak gelecekte hastalanmayacağı anlamına yorumlandığı ve Hz. Peygamber'e farklı sahabelerle isnad edildiği anlaşılmaktadır. Aksıranın hamd getirmesini huyan kişinin diş ve kulak ağrısı çekmeyeceği bilgisi diğer rivayetler açıdan garibtir. Bu durumun zayıf raviden kaynaklandığı söylenebilir.

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 926, /725