حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بن الْمُعَلَّى الدِّمَشْقِيُّ، حَدَّثَنَا هِشَامُ بن عَمَّارٍ، حَدَّثَنَا صَدَقَةُ بن خَالِدٍ، حَدَّثَنَا عُتْبَةُ بن أَبِي حَكِيمٍ، عَمَّنْ حَدَّثَهُ، عَنْ مُعَاوِيَةَ، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، يَقُولُ:"يَا أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّمَا الْعِلْمُ بِالتَّعَلُّمِ، وَالْفِقْهُ بِالتَّفَقُّهِ، وَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ، وَإِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ"

إنما العلم بالتعلم

Açıklama: Bu hadisi Taberânî, el-Mu‘cemu’l-kebîr’de; Ebû Nuaym ve Askerî de Ebu’d-Derdâ’dan merfu olarak şu lafızla rivayet etmişlerdir: “İlim ancak öğrenmekle; hilm (yumuşak huyluluk) da ancak halim selim davranmakla olur. Hayrı arayan kimseye hayır bahşedilir. Şerden korunmaya çalışan kimse de ondan esirgenir. Fal oku çeken yahut yolculuk yapmaktan vazgeçecek kadar uğursuzluk inancına sahip kimse, -size ‘cennetin’ demiyorum (ancak)- yüksek derecelere yerleşemez.” Ne var ki bu rivayetin isnadında Muhammed b. el-Hasen el-Hemedânî adında yalancı bir ravi bulunmaktadır. Muhammed b. Abdurrahman es-Sehavi, el-Mekâsidü'l-hasene fî beyâni kesîrin mine'l-ehâd'de SMH000213 rivayet etmiştir. Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK17031, Taberânî, Mu’cemu’l-evsat'ta ME2663 ve İbn Ebû Şeybe, Musannef-i İbn Ebû Şeybe'de MŞ026647 farklı bir içerikle rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze me'a'n-Nûn 652, 1/249