Öneri Formu
Hadis Id, No:
17916, T001246
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ صَالِحٍ أَبِى الْخَلِيلِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا فَإِنْ صَدَقَا وَبَيَّنَا بُورِكَ لَهُمَا فِى بَيْعِهِمَا وَإِنْ كَتَمَا وَكَذَبَا مُحِقَتْ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا » . هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ . وَهَكَذَا رُوِىَ عَنْ أَبِى بَرْزَةَ الأَسْلَمِىِّ أَنَّ رَجُلَيْنِ اخْتَصَمَا إِلَيْهِ فِى فَرَسٍ بَعْدَ مَا تَبَايَعَا . وَكَانُوا فِى سَفِينَةٍ فَقَالَ لاَ أَرَاكُمَا افْتَرَقْتُمَا. وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا » . وَقَدْ ذَهَبَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ وَغَيْرِهِمْ إِلَى أَنَّ الْفُرْقَةَ بِالْكَلاَمِ وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ . وَهَكَذَا رُوِىَ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ أَنَّهُ قَالَ كَيْفَ أَرُدُّ هَذَا وَالْحَدِيثُ فِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم صَحِيحٌ . وَقَوَّى هَذَا الْمَذْهَبَ . وَمَعْنَى قَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « إِلاَّ بَيْعَ الْخِيَارِ » . مَعْنَاهُ أَنْ يُخَيِّرَ الْبَائِعُ الْمُشْتَرِىَ بَعْدَ إِيجَابِ الْبَيْعِ . فَإِذَا خَيَّرَهُ فَاخْتَارَ الْبَيْعَ فَلَيْسَ لَهُ خِيَارٌ بَعْدَ ذَلِكَ فِى فَسْخِ الْبَيْعِ وَإِنْ لَمْ يَتَفَرَّقَا . هَكَذَا فَسَّرَهُ الشَّافِعِىُّ وَغَيْرُهُ . وَمِمَّا يُقَوِّى قَوْلَ مَنْ يَقُولُ الْفُرْقَةُ بِالأَبْدَانِ لاَ بِالْكَلاَمِ حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Beşşar, ona Yahya b. Said, ona Şu'be, ona Katade, ona Salih Ebu Halil, ona Abdullah b. Haris, ona da Hakim b. Hizâm'ın şöyle demiştir: Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Ayrılmadıkları sürece alıcı ve satıcı vazgeçme hakkına sahiptirler. Şayet onlar doğru söyler ve malın her şeyini açıklarlarsa bu alışveriş onlara bereket getirir. Şayet onlar maldaki bir kusuru gizler ve yalan konuşurlarsa bu alışverişlerinde bereket olmaz." Tirmizî dedi ki: "Bu sahih bir hadistir. Aynı şekilde Ebu Berze el-Eslemî'den de (şöyle) nakledilmiştir: "İki adam gemide, bir atın alış verişini bitirdikten sonra kendisine gelip birbirleri hakkında şikayetçi olmuşlardı. Bunun üzerine o; "Görüyorum ki siz henüz birbirinizden ayrılmış değilsiniz. Nitekim Rasulullah (sav); "Ayrılmadıkları sürece alıcı ve satıcı vazgeçme hakkına sahiptirler" buyurmuştur. Ravi dedi ki: "Kufe alimlerinden bir kısmı ve diğer bazı alimler ayrılmanın söz ile gerçekleştiği görüşüne sahiptirler. Süfyan es-Sevrî bu görüştedir. Malik b. Enes'ten de aynı görüş nakledilmiştir. Rivayet edildiğine göre Abdullah b. Mübarek ise "Rasulullah'tan buna dair sahih bir hadis varken ve bu görüşü desteklerken ben bunu nasıl reddedebilirim. Rasulullah'ın (sav) hadisteki ifadesinin manası "Vazgeçme hakkının bulunduğu satış" anlamındadır. Bunun manası satıcının müşteriyi satış arz olunduktan sonra muhayyer bırakmasıdır. Satıcı vazgeçme hakkını müşteriye verir, müşteri de satın almayı seçerse, artık ayrılmamış olsalar bile bu alışverişi feshetme hakkı yoktur" demiştir. İmam Şafii ve başkaları da hadisi böyle anlamışlardır. Ayrılmanın sözle değil de bedenle gerçekleşeceği kanaatine sahip olanların görüşünü destekleyen bir rivayet de Abdullah b. Amr kanalıyla Rasulullah'tan nakledilmiştir."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Buyû' 26, 3/548
Senetler:
1. Hakîm b. Hizam el-Kuraşî (Hakîm b. Hizam b. Huveylid b. Esed b. Abdüluzza b. Kusay b. Kilab)
2. Ebu Muhammed Abdullah b. Haris el-Haşimî (Abdullah b. Haris b. Nevfel b. Haris b. Abdülmuttalib)
3. Ebu Halil Salih b. Ebu Meryem ed-Duba'î (Salih b. Ebu Meryem)
4. Ebu Hattab Katade b. Diame es-Sedusî (Katade b. Diame b. Katade)
5. Şube b. Haccâc el-Atekî (Şu'be b. Haccac b. Verd)
6. Ebu Said Yahya b. Said el-Kattan (Yahya b. Said b. Ferruh)
7. Muhammed b. Beşşâr el-Abdî (Muhammed b. Beşşâr b. Osman)
Konular:
Bereket, rızkın, malın ve ömrün bereketlenmesi
Sahabe, anlayış farklılıkları
Ticaret
Ticaret, muhayyerlik