Bize el-Hasan b. Ali, ona Yahya b. Adem, ona Süfyan, ona Hakîm b. Cübeyr, ona Muhammed b. Abdurrahman b. Yezid, ona babası, ona da Abdullah, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
"Kendisine yetecek malı olduğu halde başkalarına el açan insanın aldığı mal, onun suratında bir tırmalama –veya soyma veya ısırma- yarası açtığı halde kıyâmet günü mahşere gelir." Ey Allah’ın Rasulü insana yetecek miktar mal ne kadardır? diye soruldu.
"Elli dirhem gümüş veya o kıymette altındır," buyurdu.
[Ravi Yahya dedi ki: Abdullah b. Osman, Süfyan'a: Hatırladığıma göre Şu'be, Hakîm b. Cübeyr'den (hadis) rivayet etmezdi" dedi. Süfyân da bu hadisi bize Muhammed b. Abdurrahman b. Yezid'den, Zübeyd rivayet etti cevabını verdi.]
Açıklama: Hanefî fukahası, giyecek bir elbisesi ve günlük yiyeceği olan insanın dilenmesini helâl saymaz. Onlara göre zenginliğin ölçüsü de aslî ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sahip olmaktır, ki o da iki yüz dirhem gümüştür.
İmam Mâlik ve Şâfiî’ye göre ise zenginliğin belli bir ölçüsü yoktur. Dolayısıyla kendisine ve aile efradına bir yıl yetecek kadar mala sahip olmayan insanın zekât alması helâldir.
Ahmed b. Hanbel ve diğer bir kısım fukahaya göre de izahına çalıştığımız hadiste belirtildiği üzere elli dirhem gümüş veya o değerde altını olanın dilenmesi ve zekât alması haramdır.
Bu konuda bağlayıcı bir ölçü koymaktan ziyade, insanın çok zorunlu haller dışında başkalarına el açmayı alışkanlık haline getirmemesi temel ilke olarak görülmelidir. Kaldı ki, bir devlet sistemi içinde yaşayan insanların, hiçbir halde dilenmeye hakları da olmamalıdır. Çünkü devlet, kendi vatandaşlarının zaruri ihtiyaçları için sigortadır. Sosyal devlet anlayışının hâkim olduğu günümüzde bu husus, yasal bir statüye de kavuşmuş bulunmaktadır.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10888, D001626
Hadis:
حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ حَكِيمِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم
"مَنْ سَأَلَ وَلَهُ مَا يُغْنِيهِ جَاءَتْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ خُمُوشٌ - أَوْ خُدُوشٌ - أَوْ كُدُوحٌ - فِى وَجْهِهِ." فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا الْغِنَى قَالَ
"خَمْسُونَ دِرْهَمًا أَوْ قِيمَتُهَا مِنَ الذَّهَبِ."
[قَالَ يَحْيَى فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُثْمَانَ لِسُفْيَانَ حِفْظِى أَنَّ شُعْبَةَ لاَ يَرْوِى عَنْ حَكِيمِ بْنِ جُبَيْرٍ فَقَالَ سُفْيَانُ فَقَدْ حَدَّثَنَاهُ زُبَيْدٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ.]
Tercemesi:
Bize el-Hasan b. Ali, ona Yahya b. Adem, ona Süfyan, ona Hakîm b. Cübeyr, ona Muhammed b. Abdurrahman b. Yezid, ona babası, ona da Abdullah, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
"Kendisine yetecek malı olduğu halde başkalarına el açan insanın aldığı mal, onun suratında bir tırmalama –veya soyma veya ısırma- yarası açtığı halde kıyâmet günü mahşere gelir." Ey Allah’ın Rasulü insana yetecek miktar mal ne kadardır? diye soruldu.
"Elli dirhem gümüş veya o kıymette altındır," buyurdu.
[Ravi Yahya dedi ki: Abdullah b. Osman, Süfyan'a: Hatırladığıma göre Şu'be, Hakîm b. Cübeyr'den (hadis) rivayet etmezdi" dedi. Süfyân da bu hadisi bize Muhammed b. Abdurrahman b. Yezid'den, Zübeyd rivayet etti cevabını verdi.]
Açıklama:
Hanefî fukahası, giyecek bir elbisesi ve günlük yiyeceği olan insanın dilenmesini helâl saymaz. Onlara göre zenginliğin ölçüsü de aslî ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sahip olmaktır, ki o da iki yüz dirhem gümüştür.
İmam Mâlik ve Şâfiî’ye göre ise zenginliğin belli bir ölçüsü yoktur. Dolayısıyla kendisine ve aile efradına bir yıl yetecek kadar mala sahip olmayan insanın zekât alması helâldir.
Ahmed b. Hanbel ve diğer bir kısım fukahaya göre de izahına çalıştığımız hadiste belirtildiği üzere elli dirhem gümüş veya o değerde altını olanın dilenmesi ve zekât alması haramdır.
Bu konuda bağlayıcı bir ölçü koymaktan ziyade, insanın çok zorunlu haller dışında başkalarına el açmayı alışkanlık haline getirmemesi temel ilke olarak görülmelidir. Kaldı ki, bir devlet sistemi içinde yaşayan insanların, hiçbir halde dilenmeye hakları da olmamalıdır. Çünkü devlet, kendi vatandaşlarının zaruri ihtiyaçları için sigortadır. Sosyal devlet anlayışının hâkim olduğu günümüzde bu husus, yasal bir statüye de kavuşmuş bulunmaktadır.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 24, /381
Senetler:
1. Ebu Abdurrahman Abdullah b. Mesud (Abdullah b. Mesud b. Gafil b. Habib b. Şemh)
2. Abdurrahman b. Yezid en-Nehâi (Abdurrahman b. Yezid b. Kays b. Abdullah)
3. Ebu Cafer Muhammed b. Abdurrahman en-Nehâi (Muhammed b. Abdurrahman b. Yezid b. Kays)
4. Hakîm b. Cübeyr el-Esedî (Hakîm b. Cübeyr)
5. Süfyan es-Sevrî (Süfyan b. Said b. Mesruk b. Habib b. Rafi')
6. Ebu Zekeriyya Yahya b. Adem el-Ümevî (Yahya b. Adem b. Süleyman)
7. Hasan b. Ali el-Hüzeli (Hasan b. Ali b. Muhammed)
Konular:
Geçim, dilencilikle geçim sağlamak
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ حُجَيَّةَ عَنْ عَلِىٍّ
"أَنَّ الْعَبَّاسَ سَأَلَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فِى تَعْجِيلِ صَدَقَتِهِ قَبْلَ أَنْ تَحِلَّ فَرَخَّصَ لَهُ فِى ذَلِكَ. قَالَ مَرَّةً فَأَذِنَ لَهُ فِى ذَلِكَ."
[قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرَوَى هَذَا الْحَدِيثَ هُشَيْمٌ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ زَاذَانَ عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَحَدِيثُ هُشَيْمٍ أَصَحُّ.]
Açıklama: Musannif ile Hüşeym b. Beşir arasında inkita vardır.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
275257, D001624-2
Hadis:
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ حُجَيَّةَ عَنْ عَلِىٍّ
"أَنَّ الْعَبَّاسَ سَأَلَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فِى تَعْجِيلِ صَدَقَتِهِ قَبْلَ أَنْ تَحِلَّ فَرَخَّصَ لَهُ فِى ذَلِكَ. قَالَ مَرَّةً فَأَذِنَ لَهُ فِى ذَلِكَ."
[قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرَوَى هَذَا الْحَدِيثَ هُشَيْمٌ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ زَاذَانَ عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَحَدِيثُ هُشَيْمٍ أَصَحُّ.]
Tercemesi:
Bize Said b. Mansur, ona İsmail b. Zekeriyya, ona Haccac b. Dinar, ona Hakem b. Uteybe, ona da Huceyye b. Adî, Ali b. Ebu Talib'in (ra) şöyle dediğini rivayet etti:
"Abbas (ra), zekâtın vaktinden önce verilmesini Peygamber'e (sav) sordu da Rasulullah (sav) ona bu hususta ruhsat verdi, -bir rivayette- Ali, ona bu hususta izin verdi dedi."
[Ebû Davud dedi ki: Bu hadisi Hüşeym, Mansur b. Zâzân, ona Hakem, ona da Hasan b. Müslim, Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir. Hüşeym'in hadisi daha sahihtir.]
Açıklama:
Musannif ile Hüşeym b. Beşir arasında inkita vardır.
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 22, /380
Senetler:
1. Hasan b. Müslim el-Huzaî (Hasan b. Müslim b. Yennâk)
2. Ebu Abdullah Hakem b. Uteybe el-Kindî (Hakem b. Uteybe)
3. Mansur b. Zâzân el-Vasıtî (Mansur b. Zâzân)
4. Ebu Muaviye Hüşeym b. Beşir es-Sülemî (Hüşeym b. Beşir b. el-Kasım b. Dinar)
Konular:
Sadaka, Fıtır sadakası, verme zamanı
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10881, D001619
Hadis:
حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ - قَالَ مُسَدَّدٌ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى صُعَيْرٍ - عَنْ أَبِيهِ - وَقَالَ سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ ثَعْلَبَةَ أَوْ ثَعْلَبَةُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى صُعَيْرٍ عَنْ أَبِيهِ - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم
"صَاعٌ مِنْ بُرٍّ أَوْ قَمْحٍ عَلَى كُلِّ اثْنَيْنِ صَغِيرٍ أَوْ كَبِيرٍ حُرٍّ أَوْ عَبْدٍ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى أَمَّا غَنِيُّكُمْ فَيُزَكِّيهِ اللَّهُ وَأَمَّا فَقِيرُكُمْ فَيَرُدُّ اللَّهُ عَلَيْهِ أَكْثَرَ مِمَّا أَعْطَاهُ."
[زَادَ سُلَيْمَانُ فِى حَدِيثِهِ غَنِىٍّ أَوْ فَقِيرٍ.]
Tercemesi:
Bize Müsedded ve Süleyman b. Davud el-Atekî, onlara Hammad b. Zeyd, ona Numan b. Raşid, ona Zührî -Müsedded, Salebe b. Abdullah b. Ebu Su'ayr, ona da babasının naklettiğine göre dedi. Süleyman b. Davud ise Abdullah b. Salebe veya Salebe b. Abdullah b. Ebu Su'ayr, ona da babasının naklettiğine göre dedi- Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"Çocuk veya yetişkin, hür veya köle, erkek veya kadın her iki kişiye (fitre olarak) bir sa' miktarı buğday vermesi gerekir. Zengin olanınıza gelince Allah (cc) (verdiği fitre sayesinde) onu arındırır. Fakir olanınıza gelince Allah (cc) ona, (fitre olarak) verdiğinden daha fazlasını bahşeder."
[Süleyman, zengin veya fakir ziyadesiyle nakletti.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 21, /379
Senetler:
1. İbn Ebu Su'ayr Sa'lebe b. Su'ayr el-Uzrî (Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Zeyd)
2. Ebu Muhammed Abdullah b. Sa'lebe el-Uzrî (Abdullah b. Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Yezid)
3. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
4. Numan b. Raşid el-Cezerî (Numan b. Raşid)
5. Ebu İsmail Hammad b. Zeyd el-Ezdî (Hammad b. Zeyd b. Dirhem)
6. Ebu Rabi' Süleyman b. Davud el-Atekî (Süleyman b. Davud)
Konular:
KTB, SADAKA
Sadaka, fazileti
Sadaka, Fıtır Sadakası, kimler için / adına verilir
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10883, D001621
Hadis:
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ وَقَالَ ابْنُ شِهَابٍ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ ثَعْلَبَةَ قَالَ ابْنُ صَالِحٍ قَالَ الْعَدَوِىُّ
"وَإِنَّمَا هُوَ الْعُذْرِىُّ خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم النَّاسَ قَبْلَ الْفِطْرِ بِيَوْمَيْنِ."
[بِمَعْنَى حَدِيثِ الْمُقْرِئِ.]
Tercemesi:
Bize Ahmed b. Salih, ona Abdurrezzak, ona İbn Cureyc, ona da İbn Şihab'ın naklettiğine göre Abdullah b. Salebe-(Ahmed) İbn Salih, (Abdurrezzak, Abdullah b. Salebe'yi) el-Adevî diye nisbet etti ancak doğrusu el-Uzrî'dir- şöyle demiştir:
"Rasulullah (sav), bayramdan iki gün önce insanlara hitapta bulundu."
[(Ahmed b. Salih, ardından) el-Mukrî'nin (yani Abdullah b. Yezid'in bundan bir önceki) hadisinin içeriğini zikretti.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 21, /379
Senetler:
1. Ebu Muhammed Abdullah b. Sa'lebe el-Uzrî (Abdullah b. Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Yezid)
2. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
3. Ebu Velid İbn Cüreyc el-Mekkî (Abdülmelik b. Abdülaziz b. Cüreyc)
4. ُEbu Bekir Abdürrezzak b. Hemmam (Abdürrezzak b. Hemmam b. Nafi)
5. Ebu Cafer Ahmed b. Salih el-Mısrî (Ahmed b. Salih)
Konular:
Sadaka, Fıtır Sadakası, kimler için / adına verilir
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10882, D001620
Hadis:
حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ الْحَسَنِ الدَّرَابَجِرْدِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا بَكْرٌ - هُوَ ابْنُ وَائِلٍ - عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ قَالَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ ثَعْلَبَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح
وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى النَّيْسَابُورِىُّ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ بَكْرٍ الْكُوفِىِّ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى هُوَ بَكْرُ بْنُ وَائِلِ بْنِ دَاوُدَ أَنَّ الزُّهْرِىَّ حَدَّثَهُمْ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ ثَعْلَبَةَ بْنِ صُعَيْرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ
"قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَطِيبًا فَأَمَرَ بِصَدَقَةِ الْفِطْرِ صَاعِ تَمْرٍ أَوْ صَاعِ شَعِيرٍ عَنْ كُلِّ رَأْسٍ."
[زَادَ عَلِىٌّ فِى حَدِيثِهِ أَوْ صَاعِ بُرٍّ أَوْ قَمْحٍ بَيْنَ اثْنَيْنِ - ثُمَّ اتَّفَقَا - عَنِ الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ وَالْحُرِّ وَالْعَبْدِ.]
Tercemesi:
Bize Ali b. Hasan ed-Derabcirdi, ona Abdullah b. Yezid, ona Hemmâm, ona Bekir b. Vail, ona ez-Zührî, ona da Salebe b. Abdullah'ın -veya Abdullah b. Salebe dedi- naklettiğine göre; (T)
Bize Muhammed b. Yahya en-Neysaburî, ona Musa b. İsmail, ona Hemmâm, ona Bekir el-Kûfî -Muhammed b. Yahya O, Bekir b. Vail b. Davud'dur dedi-, ona Zührî, ona da Abdullah b. Salebe b. Su'ayr'ın naklettiğine göre babası şöyle demiştir:
"Rasulullah (sav) insanlara hitaben konuşmak için ayağa kalktı. Her bir kişi için bir sa' kuru hurma veya bir sa' arpa olmak üzere fitre vermeyi emretti."
[Ali, iki kişi namına bir sa' miktarı buğday (verilir) ziyadesiyle nakletti. Her iki ravi de (Ali b. Hasan ed-Derabcirdi ve Muhammed b. Yahya en-Neysaburî) her bir çocuk ve yetişkin, her bir hür ve köle namına lafzıyla nakletti.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 21, /379
Senetler:
1. Ebu Muhammed Abdullah b. Sa'lebe el-Uzrî (Abdullah b. Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Yezid)
2. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
3. Bekir b. Vail el-Leysî (Bekir b. Vail b. Davud)
4. Ebu Abdullah Hemmâm b. Yahya el-Avzî (Hemmâm b. Yahya b. Dinar)
5. Ebu Abdurrahman Abdullah b. Yezid el-Adevî (Abdullah b. Yezid)
6. ibn Ebu İsa Ebu Hasan Ali b. Hasan ed-Derabcirdi (Ali b. Hasan b. Musa b. Meysere)
Konular:
KTB, SADAKA
Sadaka, Fıtır Sadakası, kimler için / adına verilir
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ حُجَيَّةَ عَنْ عَلِىٍّ
"أَنَّ الْعَبَّاسَ سَأَلَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فِى تَعْجِيلِ صَدَقَتِهِ قَبْلَ أَنْ تَحِلَّ فَرَخَّصَ لَهُ فِى ذَلِكَ. قَالَ مَرَّةً فَأَذِنَ لَهُ فِى ذَلِكَ."
[قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرَوَى هَذَا الْحَدِيثَ هُشَيْمٌ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ زَاذَانَ عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَحَدِيثُ هُشَيْمٍ أَصَحُّ.]
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10886, D001624
Hadis:
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّا عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ حُجَيَّةَ عَنْ عَلِىٍّ
"أَنَّ الْعَبَّاسَ سَأَلَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فِى تَعْجِيلِ صَدَقَتِهِ قَبْلَ أَنْ تَحِلَّ فَرَخَّصَ لَهُ فِى ذَلِكَ. قَالَ مَرَّةً فَأَذِنَ لَهُ فِى ذَلِكَ."
[قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرَوَى هَذَا الْحَدِيثَ هُشَيْمٌ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ زَاذَانَ عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَحَدِيثُ هُشَيْمٍ أَصَحُّ.]
Tercemesi:
Bize Said b. Mansur, ona İsmail b. Zekeriyya, ona Haccac b. Dinar, ona Hakem b. Uteybe, ona da Huceyye b. Adî, Ali b. Ebu Talib!in (ra) şöyle dediğini rivayet etti:
"Abbas (ra), zekâtın vaktinden önce verilmesini Peygamber'e (sav) sordu da Rasulullah (sav) ona bu hususta ruhsat verdi, -bir rivayette- Ali, ona bu hususta izin verdi dedi."
[Ebû Davud dedi ki: Bu hadisi Hüşeym, Mansur b. Zâzân, ona Hakem, ona da Hasan b. Müslim, Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir. Hüşeym'in hadisi daha sahihtir.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 22, /380
Senetler:
1. Ebu Hasan Ali b. Ebu Talib el-Hâşimî (Ali b. Ebu Talib b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Za'râ Huceyye b. Adî el-Kindî (Huceyye b. Adiy)
3. Ebu Abdullah Hakem b. Uteybe el-Kindî (Hakem b. Uteybe)
4. Haccac b. Dinar el-Eşcei (Haccac b. Dinar)
5. Ebu Ziyad İsmail b. Zekeriyya el-Hulkani (İsmail b. Zekeriyya b. Mürra)
6. Said b. Mansur el-Horasânî (Ebû Osman Said b Mansur b. Şu'be)
Konular:
Sadaka, Fıtır sadakası, verme zamanı
حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِىٍّ أَخْبَرَنَا أَبِى أَخْبَرَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَطَاءٍ مَوْلَى عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ عَنْ أَبِيهِ
"أَنَّ زِيَادًا أَوْ بَعْضَ الأُمَرَاءِ بَعَثَ عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ عَلَى الصَّدَقَةِ فَلَمَّا رَجَعَ قَالَ لِعِمْرَانَ أَيْنَ الْمَالُ قَالَ وَلِلْمَالِ أَرْسَلْتَنِى أَخَذْنَاهَا مِنْ حَيْثُ كُنَّا نَأْخُذُهَا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَوَضَعْنَاهَا حَيْثُ كُنَّا نَضَعُهَا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم."
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10887, D001625
Hadis:
حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِىٍّ أَخْبَرَنَا أَبِى أَخْبَرَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَطَاءٍ مَوْلَى عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ عَنْ أَبِيهِ
"أَنَّ زِيَادًا أَوْ بَعْضَ الأُمَرَاءِ بَعَثَ عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ عَلَى الصَّدَقَةِ فَلَمَّا رَجَعَ قَالَ لِعِمْرَانَ أَيْنَ الْمَالُ قَالَ وَلِلْمَالِ أَرْسَلْتَنِى أَخَذْنَاهَا مِنْ حَيْثُ كُنَّا نَأْخُذُهَا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَوَضَعْنَاهَا حَيْثُ كُنَّا نَضَعُهَا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم."
Tercemesi:
Bize Nasr b. Ali (el-Ezdî), ona babası (Ali b. Nasr el-Huddanî), ona İbrahim b. Ata Mevla İmran b. Husayn, ona babası (Ata b. Ebu Meymune el-Basrî) rivayet etmiştir:
"Ziyad ya da emirlerden biri İmran b. Husayn'ı (ra) zekât görevlisi olarak gönderdi. İmran b. Husayn (ra) dönünce de mallar nerede? diye sordu. İmran b. Husayn (ra) şöyle cevap verdi: Beni mal (getirmek) için mi gönderdin? Zekâtları, Rasulullah'ın (sav) zamanında nereden alıyorsak oradan aldık ve Rasulullah'ın (sav) zamanında nereye bırakıyorsak oraya bıraktır."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 23, /380
Senetler:
1. Ebu Nüceyd İmran b. Husayn el-Ezdî (İmran b. Husayn b. Ubeyd b. Halef b. Abdünühüm)
2. Ata b. Ebu Meymune el-Basrî (Ata b. Meni')
3. İbn Ebu Meymune İbrahim b. Ata el-Basrî (İbrahim b. Ata b. Ebu Meymune)
4. Ebu Hasan Ali b. Nasr el-Huddanî (Ali b. Nasr b. Ali b. Suhban b. Ebu Cehdami)
5. Sağîr Ebu Amr Nasr b. Ali el-Ezdî (Nasr b. Ali b. Nasr b. Ali b. Sahban b. Übey)
Konular:
Zekat, zekat alma veya verme adabı
Öneri Formu
Hadis Id, No:
275181, D001619-2
Hadis:
حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْعَتَكِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ - قَالَ مُسَدَّدٌ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى صُعَيْرٍ - عَنْ أَبِيهِ - وَقَالَ سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ ثَعْلَبَةَ أَوْ ثَعْلَبَةُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى صُعَيْرٍ عَنْ أَبِيهِ - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم
"صَاعٌ مِنْ بُرٍّ أَوْ قَمْحٍ عَلَى كُلِّ اثْنَيْنِ صَغِيرٍ أَوْ كَبِيرٍ حُرٍّ أَوْ عَبْدٍ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى أَمَّا غَنِيُّكُمْ فَيُزَكِّيهِ اللَّهُ وَأَمَّا فَقِيرُكُمْ فَيَرُدُّ اللَّهُ عَلَيْهِ أَكْثَرَ مِمَّا أَعْطَاهُ."
[زَادَ سُلَيْمَانُ فِى حَدِيثِهِ غَنِىٍّ أَوْ فَقِيرٍ.]
Tercemesi:
Bize Müsedded ve Süleyman b. Davud el-Atekî, onlara Hammad b. Zeyd, ona Numan b. Raşid, ona Zührî -Müsedded, Salebe b. Abdullah b. Ebu Su'ayr, ona da babasının naklettiğine göre dedi. Süleyman b. Davud ise Abdullah b. Salebe veya Salebe b. Abdullah b. Ebu Su'ayr, ona da babasının naklettiğine göre dedi- Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"Çocuk veya yetişkin, hür veya köle, erkek veya kadın her iki kişiye (fitre olarak) bir sa' miktarı buğday vermesi gerekir. Zengin olanınıza gelince Allah (cc) (verdiği fitre sayesinde) onu arındırır. Fakir olanınıza gelince Allah (cc) ona, (fitre olarak) verdiğinden daha fazlasını bahşeder."
[Süleyman, zengin veya fakir ziyadesiyle nakletti.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 21, /379
Senetler:
1. İbn Ebu Su'ayr Sa'lebe b. Su'ayr el-Uzrî (Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Zeyd)
2. Ebu Muhammed Abdullah b. Sa'lebe el-Uzrî (Abdullah b. Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Yezid)
3. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
4. Numan b. Raşid el-Cezerî (Numan b. Raşid)
5. Ebu İsmail Hammad b. Zeyd el-Ezdî (Hammad b. Zeyd b. Dirhem)
6. Müsedded b. Müserhed el-Esedî (Müsedded b. Müserhed b. Müserbel b. Şerik)
Konular:
Sadaka, fazileti
Sadaka, Fıtır Sadakası, kimler için / adına verilir
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
Öneri Formu
Hadis Id, No:
275182, D001620-2
Hadis:
حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ الْحَسَنِ الدَّرَابَجِرْدِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا بَكْرٌ - هُوَ ابْنُ وَائِلٍ - عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ قَالَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ ثَعْلَبَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح
وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى النَّيْسَابُورِىُّ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ بَكْرٍ الْكُوفِىِّ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى هُوَ بَكْرُ بْنُ وَائِلِ بْنِ دَاوُدَ أَنَّ الزُّهْرِىَّ حَدَّثَهُمْ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ ثَعْلَبَةَ بْنِ صُعَيْرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ
"قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَطِيبًا فَأَمَرَ بِصَدَقَةِ الْفِطْرِ صَاعِ تَمْرٍ أَوْ صَاعِ شَعِيرٍ عَنْ كُلِّ رَأْسٍ."
[زَادَ عَلِىٌّ فِى حَدِيثِهِ أَوْ صَاعِ بُرٍّ أَوْ قَمْحٍ بَيْنَ اثْنَيْنِ - ثُمَّ اتَّفَقَا - عَنِ الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ وَالْحُرِّ وَالْعَبْدِ.]
Tercemesi:
Bize Ali b. Hasan ed-Derabcirdi, ona Abdullah b. Yezid, ona Hemmâm, ona Bekir b. Vail, ona ez-Zührî, ona da Salebe b. Abdullah'ın -veya Abdullah b. Salebe dedi- naklettiğine göre; (T)
Bize Muhammed b. Yahya en-Neysaburî, ona Musa b. İsmail, ona Hemmâm, ona Bekir el-Kûfî -Muhammed b. Yahya O, Bekir b. Vail b. Davud'dur dedi-, ona Zührî, ona da Abdullah b. Salebe b. Su'ayr'ın naklettiğine göre babası şöyle demiştir:
"Rasulullah (sav) insanlara hitaben konuşmak için ayağa kalktı. Her bir kişi için bir sa' kuru hurma veya bir sa' arpa olmak üzere fitre vermeyi emretti."
[Ali, iki kişi namına bir sa' miktarı buğday (verilir) ziyadesiyle nakletti. Her iki ravi de (Ali b. Hasan ed-Derabcirdi ve Muhammed b. Yahya en-Neysaburî) her bir çocuk ve yetişkin, her bir hür ve köle namına lafzıyla nakletti.]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 21, /379
Senetler:
1. İbn Ebu Su'ayr Sa'lebe b. Su'ayr el-Uzrî (Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Zeyd)
2. Ebu Muhammed Abdullah b. Sa'lebe el-Uzrî (Abdullah b. Sa'lebe b. Su'ayr b. Amr b. Yezid)
3. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
4. Bekir b. Vail el-Leysî (Bekir b. Vail b. Davud)
5. Ebu Abdullah Hemmâm b. Yahya el-Avzî (Hemmâm b. Yahya b. Dinar)
6. Ebu Seleme Musa b. İsmail et-Tebûzeki (Musa b. İsmail)
7. Muhammed b. Yahya ez-Zühli (Muhammed b. Yahya b. Abdullah b. Halid)
Konular:
Sadaka, Fıtır Sadakası, kimler için / adına verilir
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
Öneri Formu
Hadis Id, No:
10884, D001622
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا سَهْلُ بْنُ يُوسُفَ قَالَ حُمَيْدٌ أَخْبَرَنَا عَنِ الْحَسَنِ قَالَ
"خَطَبَ ابْنُ عَبَّاسٍ رَحِمَهُ اللَّهُ فِى آخِرِ رَمَضَانَ عَلَى مِنْبَرِ الْبَصْرَةِ فَقَالَ أَخْرِجُوا صَدَقَةَ صَوْمِكُمْ فَكَأَنَّ النَّاسَ لَمْ يَعْلَمُوا فَقَالَ مَنْ هَا هُنَا مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ قُومُوا إِلَى إِخْوَانِكُمْ فَعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم هَذِهِ الصَّدَقَةَ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ أَوْ شَعِيرٍ أَوْ نِصْفَ صَاعٍ مِنْ قَمْحٍ عَلَى كُلِّ حُرٍّ أَوْ مَمْلُوكٍ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى صَغِيرٍ أَوْ كَبِيرٍ فَلَمَّا قَدِمَ عَلِىٌّ - رضى الله عنه - رَأَى رُخْصَ السِّعْرِ قَالَ قَدْ أَوْسَعَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَلَوْ جَعَلْتُمُوهُ صَاعًا مِنْ كُلِّ شَىْءٍ."
[قَالَ حُمَيْدٌ وَكَانَ الْحَسَنُ يَرَى صَدَقَةَ رَمَضَانَ عَلَى مَنْ صَامَ.]
Tercemesi:
Bize Muhammed b. Müsenna, ona Sehl b. Yusuf, ona Humeyd, ona da Hasan'ın naklettiğine göre o şöyle demiştir:
"İbn Abbas (ra), Ramazan ayının sonunda Basra'da hutbe verirken orucunuzun zekatını (fitreyi) veriniz dedi. Sanki insanlar (fitrenin farz olduğunu) bilmemişlerdi. Bunun üzerine o, aranızdan kimler Medineli ise kalksınlar. Gidin kardeşlerinize öğretin. Çünkü onlar bunu bilmiyorlar. Rasulullah (sav) bu zekâtı (fitreyi), bir sa' miktarı kuru hurma veya arpa ya da yarım sa' miktarı buğday olmak üzere hür veya köle, çocuk veya yetişkin herkese farz kıldı. Ali (ra) gelip de fiyatların düşüklüğünü görünce belli ki Allah (cc) size bolluk bahşetmiş. (Madem eliniz geniş) fitreyi her şeyden bir sa' miktarı olarak verseniz ya! dedi."
[Humeyd (et-Tavîl) şöyle dedi: Sanki Hasan (el-Basrî) fitrenin sadece oruç tutanlara farz olduğunu düşünüyordu (oruç yükümlülüğü bulunmayan çocuklara veya akıl sağlığı yerinde olmayanlara fitrenin farz olmadığını düşünüyordu).]
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Zekât 21, /380
Senetler:
1. İbn Abbas Abdullah b. Abbas el-Kuraşî (Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf)
2. Ebu Said Hasan el-Basrî (Hasan b. Yesâr)
3. Ebu Ubeyde Humeyd b. Ebu Humeyd et-Tavîl (Humeyd b. Tarhan)
4. Sehl b. Yusuf el-Enmati (Sehl b. Yusuf b. Sehl b. Hanif)
5. Muhammed b. Müsenna el-Anezî (Muhammed b. Müsenna b. Ubeyd b. Kays b. Dinar)
Konular:
KTB, SADAKA
Sadaka, Fıtır Sadakası, kimler için / adına verilir
Sadaka, fıtır sadakası, ödenecek cins ve miktar
Sahabe, ictihadı
Sahâbe, sahabilerin sünnete uyma hassasiyetleri