حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنِ اسْتَعَاذَ بِاللَّهِ فَأَعِيذُوهُ وَمَنْ سَأَلَ بِاللَّهِ فَأَعْطُوهُ وَمَنْ دَعَاكُمْ فَأَجِيبُوهُ وَمَنْ صَنَعَ إِلَيْكُمْ مَعْرُوفًا فَكَافِئُوهُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا مَا تُكَافِئُونَهُ فَادْعُوا لَهُ حَتَّى تَرَوْا أَنَّكُمْ قَدْ كَافَأْتُمُوهُ"

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Cerir, ona A'meş, ona Mücahid, ona da Abdullah b. Ömer'in (ra) naklettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Allah’ın (cc) adıyla size sığınana kucak açın. Sizden Allah’ın (cc) adıyla bir şey isteyene verin. Sizi davet edenin davetine icabet edin. Size iyilik yapana karşılığını verin. Onun iyiliğine karşılık verecek bir şey bulamazsanız, karşılığını verdiğinize kanaat getirinceye kadar onun için dua edin."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Zekât 39, /391

حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ الأَسْوَدِ الْبَغْدَادِىُّ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ مُحَمَّدٍ الْعَنْقَزِىُّ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنْ صَالِحِ بْنِ رُسْتُمَ أَبِى عَامِرٍ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِى عِمْرَانَ الْجَوْنِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " لاَ يَحْقِرَنَّ أَحَدُكُمْ شَيْئًا مِنَ الْمَعْرُوفِ وَإِنْ لَمْ يَجِدْ فَلْيَلْقَ أَخَاهُ بِوَجْهٍ طَلِقٍ وَإِنِ اشْتَرَيْتَ لَحْمًا أَوْ طَبَخْتَ قِدْرًا فَأَكْثِرْ مَرَقَتَهُ وَاغْرِفْ لِجَارِكَ مِنْهُ ." [ قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ وَقَدْ رَوَاهُ شُعْبَةُ عَنْ أَبِى عِمْرَانَ الْجَوْنِىِّ .]

Bize Hüseyin b. Ali b. el-Esved el-Bağdadî, ona Amr b. Muhammed el-Ankazî, ona İsrail, ona Ebû Âmir Salih b. Rüstem el-Hazzâz, ona Ebû İmran el-Cevnî, ona Abdullah b. es-Sâmit, ona da Ebû Zerr'in rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu: "Sizden biri, sakın hiçbir iyiliği küçük görmesin! İyilik yapma imkânı bulamazsa, din kardeşini güler yüzle karşılasın. Et ya da başka bir yemek pişirdiğinde tencereye bol su koy ve bir kepçe de komşuna ikram et!" [Ebû İsa dedi ki: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Şu'be bu hadisi Ebû İmrân el-Cevnî'den rivayet etmiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Et'ime 30, 4/274

حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَرْوَزِىُّ بِمَكَّةَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ عَنْ أَنَسٍ قَالَ :لَمَّا قَدِمَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم الْمَدِينَةَ أَتَاهُ الْمُهَاجِرُونَ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ :مَا رَأَيْنَا قَوْمًا أَبْذَلَ مِنْ كَثِيرٍ وَلاَ أَحْسَنَ مُوَاسَاةً مِنْ قَلِيلٍ مِنْ قَوْمٍ نَزَلْنَا بَيْنَ أَظْهُرِهِمْ لَقَدْ كَفَوْنَا الْمُؤْنَةَ وَأَشْرَكُونَا فِى الْمَهْنَإِ حَتَّى خِفْنَا أَنْ يَذْهَبُوا بِالأَجْرِ كُلِّهِ . فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم :« لاَ مَا دَعَوْتُمُ اللَّهَ لَهُمْ وَأَثْنَيْتُمْ عَلَيْهِمْ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Sıfatü'l-Kıyâme 44, 4/653

حدثنا مسدد قال حدثنا أبو عوانة عن الأعمش عن مجاهد عن بن عمر قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : من استعاذ بالله فأعيذوه ومن سأل بالله فأعطوه ومن أتى إليكم معروفا فكافئوه فان لم تجدوا فادعوا له حتى يعلم أن قد كافئتموه

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 216, /203

حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ الْأَعْمَشُ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ اسْتَعَاذَ بِاللَّهِ فَأَعِيذُوهُ وَمَنْ سَأَلَكُمْ بِاللَّهِ فَأَعْطُوهُ وَمَنْ دَعَاكُمْ فَأَجِيبُوهُ وَمَنْ أَتَى إِلَيْكُمْ مَعْرُوفًا فَكَافِئُوهُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا مَا تُكَافِئُوهُ فَادْعُوا لَهُ حَتَّى تَعْلَمُوا أَنْ قَدْ كَافَأْتُمُوهُ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Ömer b. el-Hattab 5365, 2/383

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنِى أَبُو عَمْرِو بْنُ أَبِى جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَبِى الشَّوَارِبِ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنِ الْمُنْذِرِ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : كُنْتُ جَالِسًا عِنْدَ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- فَأَتَاهُ قَوْمٌ مُجْتَابِى النِّمَارِ مُتَقَلِّدِى السُّيُوفِ ، وَلَيْسَ عَلَيْهِمْ أُزُرٌ وَلاَ شَىْءٌ غَيْرَهَا عَامَّتُهُمْ مِنْ مُضَرَ بَلْ كُلُّهُمْ مِنْ مُضَرَ ، فَلَمَّا رَأَى رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- الَّذِى بِهِمْ مِنَ الْجَهْدِ وَالْعُرْىِ وَالْجُوعِ تَغَيَّرَ وَجْهُهُ ، ثُمَّ قَامَ فَدَخَلَ بَيْتَهُ ، ثُمَّ رَاحَ إِلَى الْمَسْجِدِ فَصَلَّى الظُّهْرَ ، ثُمَّ صَعِدَ مِنْبَرَهُ مِنْبَرًا صَغِيرًا فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ :« أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ أَنْزَلَ فِى كِتَابِهِ (يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِى خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ ) إِلَى قَوْلِهِ (رَقِيبًا) (اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ) إِلَى قَوْلِهِ (الْفَائِزُونَ) تَصَدَّقُوا قَبْلَ أَنْ لاَ تَصَدَّقُوا ، تَصَدَّقُوا قَبْلَ أَنْ يُحَالَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الصَّدَقَةِ. تَصَدَّقَ امْرُؤٌ مِنْ دِينَارِهِ مِنْ دِرْهَمِهِ مِنْ بُرِّهِ مِنْ شَعِيرِهِ ، وَلاَ يَحْقِرَنَّ أَحَدُكُمْ شَيْئًا مِنَ الصَّدَقَةِ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ ». فَقَامَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ بِصُرَّةٍ فِى كَفِّهِ فَنَاوَلَهَا رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- وَهُوَ عَلَى مِنْبَرِهِ فَقَبَضَهَا رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يُعْرَفُ السُّرُورُ فِى وَجْهِ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- وَقَالَ :« مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَعُمِلَ بِهَا كَانَ لَهُ أَجْرُهَا وَمِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا لاَ يَنْقُصُ مِنْ أُجُورِهِمْ شَىْءٌ ، وَمَنْ سَنَّ سُنَّةً سَيِّئَةً فَعُمِلَ بِهَا كَانَ لَهُ وِزْرُهَا وَمِثْلُ وِزْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا لاَ يَنْقُصُ مِنْ أَوْزَارِهِمْ شَىْءٌ ». فَقَامَ النَّاسُ فَتَفَرَّقُوا فَمِنْ ذِى دِينَارٍ ، وَمِنْ ذِى دِرْهَمٍ ، وَمِنْ ذِى ، وَمِنْ ذِى قَالَ فَاجْتَمَعَ فَقَسَمَهُ بَيْنَهُمْ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنِ ابْنِ أَبِى الشَّوَارِبِ وَغَيْرِهِ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Zekât 7817, 8/314

حَدَّثَنَا أَبُو يَزِيدَ الْقَرَاطِيسِيُّ , حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بن إِبْرَاهِيمَ الأَزْرَقُ , حَدَّثَنَا حِبَّانُ بن عَلِيٍّ , عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ مُجَاهِدٍ , عَنِ ابْنِ عُمَرَ , قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:مَنْ سَأَلَكُمْ بِاللَّهِ فَأَعْطُوهُ , وَمَنِ اسْتَعَاذَ بِاللَّهِ فَأَعِيذُوهُ , وَمَنْ دَعَاكُمْ فَأَجِيبُوهُ , وَمَنْ أَتَى إِلَيْكُمْ مَعْرُوفًا فَكَافِئُوهُ , فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا مَا تُكَافِئُوهُ فَادْعُوا لَهُ حَتَّى يَرَى أَنْ قَدْ كَافَيْتُمُوهُ.

وَإِن طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِيضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إَلاَّ أَن يَعْفُونَ أَوْ يَعْفُوَ الَّذِي بِيَدِهِ عُقْدَةُ النِّكَاحِ وَأَن تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَلاَ تَنسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ إِنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

Kendilerine mehir tayin ederek evlendiğiniz kadınları, temas etmeden boşarsanız, tayin ettiğiniz mehrin yarısı onların hakkıdır. Ancak kadınların vazgeçmesi veya nikâh bağı elinde bulunanın (velinin) vazgeçmesi hali müstesna, affetmeniz (mehirden vazgeçmeniz), takvâya daha uygundur. Aranızda iyilik ve ihsanı unutmayın. Şüphesiz Allah yapmakta olduklarınızı hakkıyla görür.

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Bakara 2/237, /

حدثنا سعيد بن عفير قال حدثني يحيى بن أيوب عن عمارة بن غزية عن شرحبيل مولى الأنصار عن جابر بن عبد الله الأنصاري قال قال النبي صلى الله عليه وسلم : " من صنع إليه معروف فليجزه فإن لم يجد ما يجزيه فليثن عليه فإنه إذا أثنى عليه فقد شكره وان كتمه فقد كفره ومن تحلى بما لم يعط فكأنما لبس ثوبى زور"

Bize Saîd b. Ufeyr, ona Yahya b. Eyyub, ona Imare b. Ğuzye, ona Ensarın mevlası olan Şurahbil, ona da Cabir b. Abdullah el-Ensarî, Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir: "Kime bîr iyilik yapılırsa, o iyiliğe karşılık bir iyilik yapsın. Eğer karşılık verecek gücü yok ise, kendisine yapılan iyiliği övsün. Kendisine yapılan iyiliği övdüğü zaman, insan ona teşekkür etmiş olur. Eğer bu iyiliği gizler (övüp başkasına söylemezse), nankörlük etmiş olur. Kim, kendisine verilmemiş bir şeyi varmış gibi gösterirse, sanki o, iki yalan elbisesi giymiş gibi olur."

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 215, /201

أَخْبَرَنِى مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ قَالَتْ لَمَّا أَرَدْتُ أَنْ أُبَايِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ امْرَأَةً أَسْعَدَتْنِى فِى الْجَاهِلِيَّةِ فَأَذْهَبُ فَأُسْعِدُهَا ثُمَّ أَجِيئُكَ فَأُبَايِعُكَ . قَالَ « اذْهَبِى فَأَسْعِدِيهَا » . قَالَتْ فَذَهَبْتُ فَسَاعَدْتُهَا ثُمَّ جِئْتُ فَبَايَعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم .

• Nesâî Sünen-i Nesâî Bey'at 18, /2361