حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الدَّارِمِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو الْيَمَانِ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ حَدَّثَنِى حُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الزُّهْرِىُّ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "يَتَقَارَبُ الزَّمَانُ وَيُقْبَضُ الْعِلْمُ." ثُمَّ ذَكَرَ مِثْلَهُ.

Bize Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimî, ona Ebu Yeman, ona Şuayb, ona ez-Zührî, ona Humeyd b. Abdurrahman ez-Zührî, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav); "zaman (kıyamet vakti) yaklaşacak ve ilim azalacaktır" buyurduğunu rivayet etmiş ardından bir önceki hadisin benzerini nakletmiştir.

Açıklama: Hadisin bütünü için bk. M006792.

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6793, /1101

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "يَتَقَارَبُ الزَّمَانُ وَيَنْقُصُ الْعِلْمُ." ثُمَّ ذَكَرَ مِثْلَ حَدِيثِهِمَا.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdüla'lâ, ona Mamer, ona ez-Zührî, ona Said, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etti: "Zaman (kıyamet saati) yaklaşacak ve ilim azalacaktır." Daha sonra ravi önceki hadiste yer alan iki ravinin hadisine benzer bir hadis zikretti.

Açıklama: Hadisin bütünü için bk. M006792.

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6794, /1101

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ وَقُتَيْبَةُ وَابْنُ حُجْرٍ قَالُوا حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ - يَعْنُونَ ابْنَ جَعْفَرٍ - عَنِ الْعَلاَءِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ وَأَبُو كُرَيْبٍ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ قَالُوا حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ حَنْظَلَةَ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ حَدَّثَنَا مَعْمَرٌ عَنْ هَمَّامِ بْنِ مُنَبِّهٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ عَنْ أَبِى يُونُسَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ كُلُّهُمْ قَالَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم. بِمِثْلِ حَدِيثِ الزُّهْرِىِّ عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ غَيْرَ أَنَّهُمْ لَمْ يَذْكُرُوا "وَيُلْقَى الشُّحُّ."

Bize Yahya b. Eyyüb, Kuteybe ve İbn Hucr, onlara İsmail -yani İbn Cafer-, ona Alâ, ona babası, ona Ebu Hureyre; (T) Bize İbn Nümeyr, Ebu Küreyb ve Amr en-Nakıd, onlara İshak b. Süleyman, ona Hanzala, ona Salim, ona Ebu Hureyre; (T) Bize Muhammed b. Râfi', ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona Hemmam b. Münebbih, ona Ebu Hureyre; (T) Bize Ebu Ebu Zâhir, ona İbn Vehb, ona Amr b. Haris, ona Ebu Yunus, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'den, Zührî'nin Humeyd'den, ona da Ebu Hureyre'den rivayet ettiği hadise benzer şekilde rivayet etti. Ancak onlar "cimrilik yerleştirilir" ifadesini zikretmemişlerdir.

Açıklama: Hadisin bütünü için bk. M006792.

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6795, /1101

حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ عَنْ يَحْيَى عَنْ هِلاَلِ بْنِ أَبِى مَيْمُونَةَ حَدَّثَنَا عَطَاءُ بْنُ يَسَارٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِىَّ - رضى الله عنه - يُحَدِّثُ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم جَلَسَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى الْمِنْبَرِ وَجَلَسْنَا حَوْلَهُ فَقَالَ « إِنِّى مِمَّا أَخَافُ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِى مَا يُفْتَحُ عَلَيْكُمْ مِنْ زَهْرَةِ الدُّنْيَا وَزِينَتِهَا » . فَقَالَ رَجُلٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَوَيَأْتِى الْخَيْرُ بِالشَّرِّ فَسَكَتَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَقِيلَ لَهُ مَا شَأْنُكَ تُكَلِّمُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَلاَ يُكَلِّمُكَ فَرَأَيْنَا أَنَّهُ يُنْزَلُ عَلَيْهِ . قَالَ - فَمَسَحَ عَنْهُ الرُّحَضَاءَ فَقَالَ « أَيْنَ السَّائِلُ » وَكَأَنَّهُ حَمِدَهُ . فَقَالَ « إِنَّهُ لاَ يَأْتِى الْخَيْرُ بِالشَّرِّ ، وَإِنَّ مِمَّا يُنْبِتُ الرَّبِيعُ يَقْتُلُ أَوْ يُلِمُّ إِلاَّ آكِلَةَ الْخَضْرَاءِ ، أَكَلَتْ حَتَّى إِذَا امْتَدَّتْ خَاصِرَتَاهَا اسْتَقْبَلَتْ عَيْنَ الشَّمْسِ ، فَثَلَطَتْ وَبَالَتْ وَرَتَعَتْ ، وَإِنَّ هَذَا الْمَالَ خَضِرَةٌ حُلْوَةٌ ، فَنِعْمَ صَاحِبُ الْمُسْلِمِ مَا أَعْطَى مِنْهُ الْمِسْكِينَ وَالْيَتِيمَ وَابْنَ السَّبِيلِ - أَوْ كَمَا قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم - وَإِنَّهُ مَنْ يَأْخُذُهُ بِغَيْرِ حَقِّهِ كَالَّذِى يَأْكُلُ وَلاَ يَشْبَعُ ، وَيَكُونُ شَهِيدًا عَلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ » .

Bize Muâz b. Fedâle, ona Hişam, ona Yahya, ona Hilâl b. Ebu Meymune, ona Atâ b. Yesâr, ona da Ebu Saîd el-Hudrî’yi (ra) şunu rivayet etmiştir: "Nebi (sav) bir gün minbere oturdu, biz de etrafında oturduk. Allah Rasulü (sav) 'Şüphesiz benim, benden sonrası için sizin adınıza korktuğum şeylerden birisi de sizin üzerinize açılacak olan dünya hayatının güzellikleri ve süsleridir' buyurdu. Bir adam 'Ey Allah’ın Rasulü, hayır (mal) kötülük getirir mi ki?' dedi. Nebi (sav) sustu. Adama 'Sana ne oluyor? Nebi (sav) seninle muhatap olmadığı halde ona soru sordun' diye çıkıştılar. Sonra baktık ki Hz. Peygamber'e vahiy iniyor. Üzerindeki teri sildikten sonra soru soranı över gibi 'O soru soran nerede?' buyurdu ve şöyle devam etti: Gerçek şu ki hayır (mal) elbette kötülük getirmez. Ancak baharın bitirdiği otlardan bazıları öldürür ya da zehirler. Ama ot yiyen (hayvanlar) bundan etkilenmez. Onlar, her iki böğrü de genişleyip şişinceye kadar yer, daha sonra güneşe döner, küçük ve büyük pisliğini yapar ve otlamaya devam eder. İşte bu (dünya) malı da yeşildir, tatlıdır. Müslüman zengin kendisine verilen servetten yetime, fakire, yolda kalmışlara infak ederse ne güzeldir! [ya da ifade Nebi’nin (sav) buyurduğu gibidir.] Ama o malı haksız yere alan bir kimse, yiyip de doymayan kimse gibidir ve bu malı Kıyamet gününde aleyhine bir şahit olacaktır."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 47, 1/479

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَبِى أَسْمَاءَ الرّحبِىِّ عَنْ ثَوْبَانَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ اللَّهَ زَوَى لِىَ الأَرْضَ فَرَأَيْتُ مَشَارِقَهَا وَمَغَارِبَهَا وَإِنَّ أُمَّتِى سَيَبْلُغُ مُلْكُهَا مَا زُوِىَ لِى مِنْهَا وَأُعْطِيتُ الْكَنْزَيْنِ الأَحْمَرَ وَالأَصْفَرَ وَإِنِّى سَأَلْتُ رَبِّى لأُمَّتِى أَنْ لاَ يُهْلِكَهَا بِسَنَةٍ عَامَّةٍ وَأَنَّ لاَ يُسَلِّطَ عَلَيْهِمْ عَدُوًّا مِنْ سِوَى أَنْفُسِهِمْ فَيَسْتَبِيحَ بَيْضَتَهُمْ وَإِنَّ رَبِّى قَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنِّى إِذَا قَضَيْتُ قَضَاءً فَإِنَّهُ لاَ يُرَدُّ وَإِنِّى أَعْطَيْتُكَ لأُمَّتِكَ أَنْ لاَ أُهْلِكَهُمْ بِسَنَةٍ عَامَّةٍ وَأَنْ لاَ أُسَلِّطَ عَلَيْهِمْ عَدُوًّا مِنْ سِوَى أَنْفُسِهِمْ فَيَسْتَبِيحَ بَيْضَتَهُمْ وَلَوِ اجْتَمَعَ عَلَيْهِمْ مَنْ بِأَقْطَارِهَا أَوْ قَالَ مَنْ بَيْنَ أَقْطَارِهَا حَتَّى يَكُونَ بَعْضُهُمْ يُهْلِكُ بَعْضًا وَيَسْبِى بَعْضُهُمْ بَعْضًا » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Kuteybe, ona Hammâd b. Zeyd, ona, Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona Ebu Esma er-Rahabî, ona da Sevbân'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Aziz ve Celil Allah, bana yeryüzünü dürüp gösterdi, doğusunu da batısını da gördüm. Ümmetimin mülkü, bana gösterilen yerlere kadar ulaşacaktır. Bana beyaz (yani Bizans hazineleri) ve kırmızı (yani Fars hazineleri) olmak üzere iki hazine verildi. Ben Rabbimden, ümmetimi topluca yok edecek genel bir kıtlıkla helâk etmemesini, onların kökünü kurutacak, kendileri dışında bir düşmanı onlara musallat etmemesini istedim. Bunun üzerine Rabbim 'Ey Muhammed! Ben bir hüküm verdiğimde, o geri çevrilmez. Sana ümmetin için şunu verdim: Onları genel bir kıtlıkla helâk etmeyeceğim; düşmanları ümmetine karşı dünyanın çeşitli bölgelerinden -veya çeşitli bölgeleri arasından- bir araya gelseler bile, kendilerinden olmayan, onların kökünü kurutacak bir düşman gücünü de onların başına musallat kılmayacağım, Fakat sonunda onlar yani senin ümmetin birbirini kıracak ve birbirini esir edecektir' buyurdu." [Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Fiten 14, 4/472

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمَخْزُومِىُّ وَعَبْدُ الْجَبَّارِ بْنُ الْعَلاَءِ قَالاَ : حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ :« لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا قَوْمًا نِعَالُهُمُ الشَّعَرُ وَلاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا قَوْمًا كَأَنَّ وُجُوهَهُمُ الْمَجَانُّ الْمُطْرَقَةُ » . قَالَ أَبُو عِيسَى : وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى بَكْرٍ الصِّدِّيقِ وَبُرَيْدَةَ وَأَبِى سَعِيدٍ وَعَمْرِو بْنِ تَغْلِبَ وَمُعَاوِيَةَ . وَهَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Said b. Abdurrahman el-Mahzûmî ve Abdülcabbâr b. Alâ, onlara Süfyân, ona Zührî, ona Saîd b. Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre, Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Ayakkabıları kıldan yapılmış bir toplumla savaşmadıkça kıyamet kopmayacaktır. Ve yine siz yüzleri deriyle kaplanmış kalkana benzeyen bir milletle savaşmadıkça kıyamet kopmayacaktır." Tirmizî der ki: Bu konuda Ebu Bekir es Sıddık, Büreyde, Ebu Saîd, Amr b. Tağlib ve Muaviye’den de hadis rivâyet edilmiştir. Bu hadis hasen sahihtir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Fiten 40, 4/497

حَدَّثَنِى حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ حَدَّثَنِى حُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "يَتَقَارَبُ الزَّمَانُ وَيُقْبَضُ الْعِلْمُ وَتَظْهَرُ الْفِتَنُ وَيُلْقَى الشُّحُّ وَيَكْثُرُ الْهَرْجُ." قَالُوا وَمَا الْهَرْجُ قَالَ: "لْقَتْلُ."

Bize Harmele b. Yahya, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihab, ona Humeyd b. Abdurrahman b. Avf, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etti: "Zaman (kıyamet vakti) yaklaşır, ilim çekip alınır, fitneler ortaya çıkar, cimrilik yayılır ve herc çoğalır." Sahabe, herc nedir dediler. Hz. Peygamber; "cinayettir" dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim İlim 6792, /1101

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ أَبِى عُمَرَ - وَاللَّفْظُ لاِبْنِ أَبِى عُمَرَ - قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا قَوْمًا كَأَنَّ وُجُوهَهُمُ الْمَجَانُّ الْمُطْرَقَةُ وَلاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا قَوْمًا نِعَالُهُمُ الشَّعَرُ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve İbn Ebu Ömer -hadisin lafız İbn Ebu Ömer'e aittir-, onlara Süfyan, ona Zührî, ona Saîd, ona Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Yüzleri kılıflı kalkanlar gibi olan bir kavimle siz savaşıncaya kadar kıyamet kopmayacaktır. Ve yine kıldan ayakkabı giyen bir kavimle siz savaşıncaya kadar kıyamet kopmayacaktır."

• Müslim Sahîh-i Müslim Fiten ve Eşratu's-sâat 7310, /1191

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمَخْزُومِىُّ وَعَبْدُ الْجَبَّارِ بْنُ الْعَلاَءِ قَالاَ : حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ :« لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا قَوْمًا نِعَالُهُمُ الشَّعَرُ وَلاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تُقَاتِلُوا قَوْمًا كَأَنَّ وُجُوهَهُمُ الْمَجَانُّ الْمُطْرَقَةُ » . قَالَ أَبُو عِيسَى : وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى بَكْرٍ الصِّدِّيقِ وَبُرَيْدَةَ وَأَبِى سَعِيدٍ وَعَمْرِو بْنِ تَغْلِبَ وَمُعَاوِيَةَ . وَهَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Said b. Abdurrahman el-Mahzûmî ve Abdülcabbâr b. el-Alâ, onlara Süfyân, ona Zührî, ona Saîd b. el-Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre, Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Ayakkabıları kıldan yapılmış bir toplumla savaşmadıkça kıyamet kopmayacaktır. Ve yine siz yüzleri deriyle kaplanmış kalkana benzeyen bir milletle savaşmadıkça kıyamet kopmayacaktır." Tirmizî der ki: Bu konuda Ebu Bekir es Sıddık, Büreyde, Ebu Saîd, Amr b. Tağlib ve Muaviye’den de hadis rivâyet edilmiştir. Bu hadis hasen sahihtir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Fiten 40, 4/497

حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ وَعَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ قَالَ عَبْدٌ أَخْبَرَنَا وَقَالَ ابْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "لاَ تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَضْطَرِبَ أَلَيَاتُ نِسَاءِ دَوْسٍ حَوْلَ ذِى الْخَلَصَةِ." [وَكَانَتْ صَنَمًا تَعْبُدُهَا دَوْسٌ فِى الْجَاهِلِيَّةِ بِتَبَالَةَ.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Fiten ve Eşratu's-sâat 7298, /1190