وَحَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ مُعَاذَةَ قَالَتْ: "سَأَلْتُ عَائِشَةَ فَقُلْتُ مَا بَالُ الْحَائِضِ تَقْضِى الصَّوْمَ وَلاَ تَقْضِى الصَّلاَةَ؟ فَقَالَتْ أَحَرُورِيَّةٌ أَنْتِ؟ قُلْتُ لَسْتُ بِحَرُورِيَّةٍ وَلَكِنِّى أَسْأَلُ. قَالَتْ كَانَ يُصِيبُنَا ذَلِكَ فَنُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّوْمِ وَلاَ نُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّلاَةِ."

Bize Abd b. Humeyd, ona Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona Asım, ona da Muâze şöyle rivayet etmiştir: "Aişe'ye 'Hayızlı kadın neden tutamadığı oru­çlarını kaza ediyor da kılamadığı namazlarını kaza etmiyor?' diye sorduğumda, Aişe bana 'Sen Harûrî misin?' dedi. 'Haruriyye'den değilim. Sadece soruyorum' dedim. (O zaman) Aişe 'Biz hayızlı olduğumuzda oruçları kaza etmekle emrolunur, namazların kazasını kılmakla emrolunmazdık.'"

Açıklama: Hadiste geçen "emrolunur ve emrolunmazdık" ifadeleri, Hz. Peygamber dönemindeki uygulamayı ve sünneti ifade etmek için kullanılmıştır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Hayz 763, /149

حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ سُهَيْلٍ - يَعْنِى ابْنَ أَبِى صَالِحٍ - عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ "حَدَّثَتْنِى فَاطِمَةُ بِنْتُ أَبِى حُبَيْشٍ أَنَّهَا أَمَرَتْ أَسْمَاءَ - أَوْ أَسْمَاءُ حَدَّثَتْنِى أَنَّهَا أَمَرَتْهَا فَاطِمَةُ بِنْتُ أَبِى حُبَيْشٍ - أَنْ تَسْأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهَا أَنْ تَقْعُدَ الأَيَّامَ الَّتِى كَانَتْ تَقْعُدُ ثُمَّ تَغْتَسِلُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرَوَاهُ قَتَادَةُ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ أُمِّ سَلَمَةَ أَنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ بِنْتَ جَحْشٍ اسْتُحِيضَتْ فَأَمَرَهَا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ تَدَعَ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا ثُمَّ تَغْتَسِلَ وَتُصَلِّىَ. قَالَ أَبُو دَاوُدَ لَمْ يَسْمَعْ قَتَادَةُ مِنْ عُرْوَةَ شَيْئًا.] [وَزَادَ ابْنُ عُيَيْنَةَ فِى حَدِيثِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ كَانَتْ تُسْتَحَاضُ فَسَأَلَتِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَهَا أَنْ تَدَعَ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَذَا وَهَمٌ مِنَ ابْنِ عُيَيْنَةَ لَيْسَ هَذَا فِى حَدِيثِ الْحُفَّاظِ عَنِ الزُّهْرِىِّ إِلاَّ مَا ذَكَرَ سُهَيْلُ بْنُ أَبِى صَالِحٍ وَقَدْ رَوَى الْحُمَيْدِىُّ هَذَا الْحَدِيثَ عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ لَمْ يَذْكُرْ فِيهِ تَدَعُ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا.] [وَرَوَتْ قَمِيرُ بِنْتُ عَمْرٍو زَوْجُ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ الْمُسْتَحَاضَةُ تَتْرُكُ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا ثُمَّ تَغْتَسِلُ . وَقَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ إِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَمَرَهَا أَنْ تَتْرُكَ الصَّلاَةَ قَدْرَ أَقْرَائِهَا.] [وَرَوَى أَبُو بِشْرٍ جَعْفَرُ بْنُ أَبِى وَحْشِيَّةَ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ بِنْتَ جَحْشٍ اسْتُحِيضَتْ فَذَكَرَ مِثْلَهُ وَرَوَى شَرِيكٌ عَنْ أَبِى الْيَقْظَانِ عَنْ عَدِىِّ بْنِ ثَابِتٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الْمُسْتَحَاضَةُ تَدَعُ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا ثُمَّ تَغْتَسِلُ وَتُصَلِّى.] [وَرَوَى الْعَلاَءُ بْنُ الْمُسَيَّبِ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ أَنَّ سَوْدَةَ اسْتُحِيضَتْ فَأَمَرَهَا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا مَضَتْ أَيَّامُهَا اغْتَسَلَتْ وَصَلَّتْ.] [وَرَوَى سَعِيدُ بْنُ جُبَيْرٍ عَنْ عَلِىٍّ وَابْنِ عَبَّاسٍ الْمُسْتَحَاضَةُ تَجْلِسُ أَيَّامَ قُرْئِهَا.] [وَكَذَلِكَ رَوَاهُ عَمَّارٌ مَوْلَى بَنِى هَاشِمٍ وَطَلْقُ بْنُ حَبِيبٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَكَذَلِكَ رَوَاهُ مَعْقِلٌ الْخَثْعَمِىُّ عَنْ عَلِىٍّ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ وَكَذَلِكَ رَوَى الشَّعْبِىُّ عَنْ قَمِيرَ امْرَأَةِ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهُوَ قَوْلُ الْحَسَنِ وَسَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ وَعَطَاءٍ وَمَكْحُولٍ وَإِبْرَاهِيمَ وَسَالِمٍ وَالْقَاسِمِ إِنَّ الْمُسْتَحَاضَةَ تَدَعُ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ لَمْ يَسْمَعْ قَتَادَةُ مِنْ عُرْوَةَ شَيْئًا.]

Bize Yusuf b. Musa, ona Cerir, ona Süheyl -yani İbn Ebu Salih-, ona ez-Zührî, ona da Urve b. Zübeyr şöyle demiştir: "Fatıma bt. Ebu Hubeyş, Esma'dan, ya da Esma, Fatıma bt. Ebu Hubeyş'ten Hz. Peygamber'e istihazenin hükmünü sormasını istedi. Hz. Peygamber ona, daha önce hayızlı olduğu günlerde namazını kılmamasını, daha sonra yıkanmasını emretti." [Ebû Davud şöyle dedi: Bu hadisi Katade Urve'den, o da Zeyneb bt. Ümmü Seleme'den şöyle rivayet etmiştir: Ümmü Habibe bt. Cahş, istihaze oldu. Hz. Peygamber ona hayızlı günlerinde namazı terk etmesini, sonra da yıkanıp namaza devam etmesini emretti. Ebû Davud, Katade, Urve'den hadis işitmemiştir, dedi.] [İbn Uyeyne, Zührî'nin Amra'dan, onun da Hz. Aişe'den rivayet ettiği hadise şunu eklemiştir: Ümmü Habibe isthaze oluyordu. Hz. Peygamber'e bu durumu sordu. Hz. Peygamber hayızlı günlerinde namazı terk etmesini söyledi.] [Ebû Davud şöyle dedi: Bu, İbn Uyeyne'den kaynaklanan bir vehmidir. Hafızların Zührî'den rivayetinde bu ilave yoktur. Ancak Süheyl b. Ebu Salih'in zikrettiği hariç. Humeydî de bu hadisi İbn Uyeyne'den rivayet etmiş, ancak hayızlı olduğu günlerde namazı terk eder ifadesini zikretmemiştir.] [Mesruk'un hanımı Kamîr, Hz. Aişe'den, istihazeli kadının hayız günlerinde namazı kılmayacağı sonrasında yıkanacağını rivayet etmiştir. Abdurrahman b. Kasım babasından, Hz. Peygamber'in istihazeli kadının, hayız günleri miktarınca namazı terk etmesini emrettiğini rivayet etmiştir.] [Ebu Bişr Cafer b. Ebu Vahşiyye İkrime'den, o da Hz. Peygamber'den şunu rivayet etmiştir: Ümmü Habibe bt. Cahş istihazeli oldu demiş ve devamında bir önceki hadisi nakletmiştir. Şerik, Ebu Yakzân'dan, o Adî b. Sabit'ten o babasından, o da Hz. Peygamber'in şöyle rivayet etmiştir: İstihazeli kadın, hayız günlerinde namazı terkeder. Sonra gusledip namazını kılar.] [Alâ b. Müseyyeb Hakem'den, o Ebu Cafer'den şöyle rivayet etmiştir: Sevde istihaze oldu. Hz. Peygamber ona, hayız günleri geçtikten sonra yıkanıp namaz kılmasını emretti.] [Said b. Cübeyr, Ali ve İbn Abbas'tan, istihazeli kadının, hayız günlerinde namazı kılmayacağını rivayet etmiştir.] [Beni Haşim'in azatlısı Ammar ve Talk b. Habib, İbn Abbas'tan; Ma'kil el-Has'amî Ali'den; Şa'bî de Mesruk'un hanımı Kamîr'den Hz. Aişe'den aynısı rivayet etmişlerdir.] [Ebû Davud şöyle dedi: İstihazeli kadın hayız günlerinde namazı terkeder hükmü, Hasan, Said b. Müseyyeb, Ata, İbrahim ve Kasım'ın kabul ettiği görüştür.] [Ebû Davud, Katade'nin Urve'den hadis işitmediğin ifade etmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 108, /70

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ مُعَاذَةَ : "أَنَّ امْرَأَةً سَأَلَتْ عَائِشَةَ أَتَقْضِى الْحَائِضُ الصَّلاَةَ فَقَالَتْ أَحَرُورِيَّةٌ أَنْتِ لَقَدْ كُنَّا نَحِيضُ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَلاَ نَقْضِى وَلاَ نُؤْمَرُ بِالْقَضَاءِ."

Bize Musa b. İsmail, ona Vüheyb, ona Eyyüb, ona Ebû Kilabe, ona da Muaze şöyle demiştir: "Bir kadın, Hz. Aişe'ye 'hayızlı kadın namazını kaza eder mi?' diye sordu. Hz. Aişe, 'yoksa sen Harûrî misin?' 'Biz, Rasulullah'ın (sav) zamanında hayız olur, namazları kaza etmez ve kaza etmekle de emrolunmazdık' dedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 105, /67

حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَمْرٍو أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ - يَعْنِى ابْنَ عَبْدِ الْمَلِكِ - عَنِ ابْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ مُعَاذَةَ الْعَدَوِيَّةِ عَنْ عَائِشَةَ بِهَذَا الْحَدِيثِ . [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَزَادَ فِيهِ فَنُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّوْمِ وَلاَ نُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّلاَةِ.]

Bize Hasan b. Amr, ona Süfyan b. Abdülmelik, ona İbn Mübarek, ona Mamer, ona Eyyüb, ona da Muaze el-Adeviyye, Hz. Aişe'den önceki hadisi nakletmiştir. [Ebu Davud bu rivayette şu ziyadenin olduğunu söylemiştir: Hz. Aişe, "Biz orucu kaza etmekle emrolunur, namazı kaza etmekle emrolunmazdık" demiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 105, /67

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّ امْرَأَةً كَانَتْ تُهَرَاقُ الدِّمَاءَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاسْتَفْتَتْ لَهَا أُمُّ سَلَمَةَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: "لِتَنْظُرْ عِدَّةَ اللَّيَالِى وَالأَيَّامِ الَّتِى كَانَتْ تَحِيضُهُنَّ مِنَ الشَّهْرِ قَبْلَ أَنْ يُصِيبَهَا الَّذِى أَصَابَهَا فَلْتَتْرُكِ الصَّلاَةَ قَدْرَ ذَلِكَ مِنَ الشَّهْرِ فَإِذَا خَلَّفَتْ ذَلِكَ فَلْتَغْتَسِلْ ثُمَّ لْتَسْتَثْفِرْ بِثَوْبٍ ثُمَّ لْتُصَلِّ فِيهِ."

Bize Abdullah b. Mesleme, ona Malik, ona Nafi', ona Süleyman b. Yesar, ona da Hz. Peygamber'in hanımı Ümmü Seleme şöyle demiştir: Rasulullah (sav) zamanında, kendisinden devamlı kan gelen bir kadın vardı. Ümmü Seleme, onun için Hz. Peygamber'den fetva istedi. Bunun üzerine Rasulullah şöyle buyurdu: "Kendisinde bu durum vuku bulmadan önceki ayda, hayız olduğu gece ve gündüzlerin sayısını hesap edip o aydan bu kadar namazını terk etsin. Bu günler geçtikten sonra yıkansın ve avret yerine bir bez bağlayıp namazını kılsın."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 108, /69

حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ حَمَّادٍ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنْ بُكَيْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْمُنْذِرِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ أَنَّ فَاطِمَةَ بِنْتَ أَبِى حُبَيْشٍ حَدَّثَتْهُ أَنَّهَا سَأَلَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَشَكَتْ إِلَيْهِ الدَّمَ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّمَا ذَلِكَ عِرْقٌ فَانْظُرِى إِذَا أَتَى قُرْؤُكِ فَلاَ تُصَلِّى فَإِذَا مَرَّ قُرْؤُكِ فَتَطَهَّرِى ثُمَّ صَلِّى مَا بَيْنَ الْقُرْءِ إِلَى الْقرْءِ."

Bize İsa b. Hammad, ona Leys, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Bükeyr b. Abdullah, ona Münzir b. Muğira, ona Urve b. Zübeyr, ona da Fatıma bt. Ebu Hubeyş, Rasulullah'a istihâza kanından şikayet edip bununla ilgili soru sorduğunda Rasulullah şöyle buyurdu: "Bu damarın çatlamasından kaynaklanan kandır. Hayız günlerin geldiğinde namaz kılma. Hayız günlerin geçince yıkan. İki ay hali arasında namaz kılmaya devam et."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 108, /70

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامٍ بِإِسْنَادِ زُهَيْرٍ وَمَعْنَاهُ وَقَالَ: "فَإِذَا أَقْبَلَتِ الْحَيْضَةُ فَاتْرُكِى الصَّلاَةَ فَإِذَا ذَهَبَ قَدْرُهَا فَاغْسِلِى الدَّمَ عَنْكِ وَصَلِّى."

Bize Abdullah b. Mesleme el-Ka'nebî, ona Malik, ona Hişam, Züheyr hadisinin isnadı ile evvelki hadisin manasını rivayet ederek Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Hayız zamanın gelince namazı terk et, hayız günleri gidince kanını yıka ve namazı kıl."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 109, /71

وَعَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : إِنَّمَا هِىَ سَهْلَةُ بِنْتُ سُهَيْلِ بْنِ عَمْرٍو اسْتُحِيضَتْ ، وَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ أَمَرَهَا بِالْغُسْلِ عِنْدَ كُلِّ صَلاَةٍ ، فَلَمَّا جَهَدَهَا ذَلِكَ أَمَرَ أَنْ تَجْمَعَ بَيْنَ الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ فِى غُسْلٍ وَاحِدٍ وَالْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ فِى غُسْلٍ وَاحِدٍ ، وَتَغْتَسِلَ لِلصُّبْحِ.

Abdurrahman b. Kasım'ın, babası (Kasım b. Muhammed'den) onun da Âişe'den rivayetinde Âişe şöyle demiştir: (hayız dışında özür kanaması olan) kadın Sehle bt. Süheyl b. Amr idi. Hz. Peygamber (sav) ona her namaz için gusül almasını emretmişti. Bu ona ağır gelince öğle ile ikindiyi bir gusül ile akşam ve yatsıyı da bir gusül ile kılmasını, ayrıca sabah da yıkanmasını emretti.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 84, 1/604

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ قَالَتْ أُمِرْنَا أَنْ نُخْرِجَ الْحُيَّضَ يَوْمَ الْعِيدَيْنِ وَذَوَاتِ الْخُدُورِ ، فَيَشْهَدْنَ جَمَاعَةَ الْمُسْلِمِينَ وَدَعْوَتَهُمْ ، وَيَعْتَزِلُ الْحُيَّضُ عَنْ مُصَلاَّهُنَّ . قَالَتِ امْرَأَةٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ ، إِحْدَانَا لَيْسَ لَهَا جِلْبَابٌ. قَالَ "لِتُلْبِسْهَا صَاحِبَتُهَا مِنْ جِلْبَابِهَا "

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 2, 1/267

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا أَبُو خَيْثَمَةَ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ قَالَتْ "كُنَّا نُؤْمَرُ بِالْخُرُوجِ فِى الْعِيدَيْنِ وَالْمُخَبَّأَةُ وَالْبِكْرُ قَالَتِ الْحُيَّضُ يَخْرُجْنَ فَيَكُنَّ خَلْفَ النَّاسِ يُكَبِّرْنَ مَعَ النَّاسِ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-Iydeyn 2055, /343