حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ وَكِيعٍ حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ عَنْ فَائِدٍ أَبِى الْوَرْقَاءِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى أَوْفَى قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ ثَلاَثًا ثَلاَثًا، وَمَسَحَ رَأْسَهُ مَرَّةً.

Bize Süfyan b. Veki', ona İsa b. Yunus, ona da Fâid Ebu Verkâ b. Abdurrahman, Abdullah b. Ebu Evfa'nın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah'ı (sav), (abdest) azalarını üçer kere yıkayarak, başını da bir kere mesh ederek abdest alırken gördüm.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 46, /78

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ خَلاَّدٍ الْبَاهِلِىُّ حَدَّثَنِى مَرْحُومُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ الْعَطَّارُ حَدَّثَنِى عَبْدُ الرَّحِيمِ بْنُ زَيْدٍ الْعَمِّىُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ قُرَّةَ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: تَوَضَّأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَاحِدَةً وَاحِدَةً، فَقَالَ: "هَذَا وُضُوءُ، مَنْ لاَ يَقْبَلُ اللَّهُ مِنْهُ صَلاَةً إِلاَّ بِهِ." ثُمَّ تَوَضَّأَ ثِنْتَيْنِ ثِنْتَيْنِ، فَقَالَ: "هَذَا وُضُوءُ الْقَدْرِ مِنَ الْوُضُوءِ." وَتَوَضَّأَ ثَلاَثًا ثَلاَثًا، وَقَالَ: "هَذَا أَسْبَغُ الْوُضُوءِ، وَهُوَ وُضُوئِى، وَوُضُوءُ خَلِيلِ اللَّهِ إِبْرَاهِيمَ. وَمَنْ تَوَضَّأَ هَكَذَا، ثُمَّ قَالَ عِنْدَ فَرَاغِهِ: ’أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ’، فُتِحَ لَهُ ثَمَانِيَةُ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ، يَدْخُلُ مِنْ أَيِّهَا شَاءَ."

Bize Ebu Bekir b. Hallad el-Bahilî, ona Merhum b. Abdulaziz Attar, ona Abdurrahman b. Zeyd al-Ammî, ona babası (Zeyd b. Havârî), ona da Muaviye b. Kurra, İbn Ömer'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav), (abdest) azalarını birer kez yıkayarak abdest aldı ve "Bu, Allah'ın, bir kişinin namazını kabul etmesi için (asgari olarak) alması gereken abdesttir." buyurdu. Sonra (abdest) azalarını ikişer kere yıkayarak abdest aldı ve "Bu, abdestin kıymetli hale getiren bir abdesttir." buyurdu. Daha sonra (abdest) azalarını üçer kere yıkayarak abdest aldı ve "Bu da en güzel (tamam) abdesttir; benim ve Alah'ın dostu İbrahim'in abdestidir. Kim bu şekilde abdest alır ve abdestini tamamlayınca 'Eşhedü ellâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve rasûlüh (Ben şehadet ederim ki, Allah'tan başka ilah yoktur. Yine Şehadet ederim ki Muhammed onun kulu ve elçisidir.)' derse ona cennetin sekiz kapısı açılır, o kişi dilediğinden içeri girer." buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 47, /78

حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُسَافِرٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ قَعْنَبٍ أَبُو بِشْرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَرَادَةَ الشَّيْبَانِىُّ عَنْ زَيْدِ بْنِ الْحَوَارِىِّ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ قُرَّةَ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ أُبَىِّ بْنِ كَعْبٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم دَعَا بِمَاءٍ، فَتَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً، فَقَالَ: "هَذَا وَظِيفَةُ الْوُضُوءِ." أَوْ قَالَ: "وُضُوءٌ، مَنْ لَمْ يَتَوَضَّأْهُ، لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلاَةً." ثُمَّ تَوَضَّأَ مَرَّتَيْنِ مَرَّتَيْنِ، ثُمَّ قَالَ: "هَذَا وُضُوءٌ، مَنْ تَوَضَّأَهُ أَعْطَاهُ اللَّهُ كِفْلَيْنِ مِنَ الأَجْرِ." ثُمَّ تَوَضَّأَ ثَلاَثًا ثَلاَثًا، فَقَالَ: "هَذَا وُضُوئِى وَوُضُوءُ الْمُرْسَلِينَ مِنْ قَبْلِى."

Bize Cafer b. Müsafir, ona İsmail b. Ka'neb Ebu Bişr, ona Abdullah b. Arâde eş-Şeybanî, ona Zeyd b. el-Havarî, ona Muaviye b. Kurra, ona da Ubeyd b. Umeyr, Übey b. Ka'b'ın şöyle dediğni rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) su istedi ve azalarını birer kez yıkayarak abdest aldı ve "Bu (yaptığım), abdest vazifesidir (abdest için yapılması gereken asgari yıkamadır)." veya "Bu, almadığı takdirde, Allah'ın, kişinin namazını kabul etmeyeceği abdesttir." buyurdu. Sonra abdest azalarını ikişer kez yıkarak abdest aldı ve "Bu, alan kişiye Allah'ın iki kat ecir vereceği abdesttir." buyurdu. Ardından abdest azalarını üçer kez yıkayarak abdest aldı ve "Bu da, benim ve benden önceki peygamberlerin abdestidir." buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 47, /79

أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ قَالَ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ قَالَ حَدَّثَنِى الْمُطَّلِبُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَنْطَبٍ: "أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ تَوَضَّأَ ثَلاَثًا ثَلاَثًا، يُسْنِدُ ذَلِكَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم."

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah b. Mübarek, ona da el-Evzaî, Muttalib b. Abdullah b. Hantab'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Abdullah b. Ömer abdest azalarını üçer kere yıkayarak abdest aldı ve bu davranışını Hz. Peygamber'e (sav) dayandırdı (O'nun da (sav) böyle yaptığını söyledi)."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 65, /2091

أَخْبَرَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَزِيدَ اللَّيْثِىِّ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَبَانَ قَالَ: رَأَيْتُ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ - رضى الله عنه - تَوَضَّأَ، فَأَفْرَغَ عَلَى يَدَيْهِ ثَلاَثًا فَغَسَلَهُمَا. ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ. ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا، ثُمَّ غَسَلَ يَدَهُ الْيُمْنَى إِلَى الْمِرْفَقِ ثَلاَثًا، ثُمَّ الْيُسْرَى مِثْلَ ذَلِكَ. ثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ. ثُمَّ غَسَلَ قَدَمَهُ الْيُمْنَى ثَلاَثًا، ثُمَّ الْيُسْرَى مِثْلَ ذَلِكَ. ثُمَّ قَالَ: ’رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِى، ثُمَّ قَالَ: "مَنْ تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِى هَذَا، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ، لاَ يُحَدِّثُ نَفْسَهُ فِيهِمَا بِشَىْءٍ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ."

Bize Süveyd b. Nasr, ona Abdullah b. Mamer, ona Zührî, ona Ata b. Yezîd el-Leysî, ona Humran b. Eban şöyle rivayet etmiştir: Osman b. Affan'ı (ra) abdest alırken gördüm. Önce kaptan ellerine üç kere su döktü ve ellerini yıkadı. Sonra ağzını çalkaladı, burnuna su çekti. Ardından üç defa yüzünü, üç defa da kollarını dirseklerine kadar yıkadı. Daha sonra başını mesh etti. En sonunda da ayaklarının her birini üçer defa yıkadı. (Osman) Abdesti bitirince: 'Rasulullah'ın (sav), bu şekilde abdest aldığına ve: "Her kim benim aldığım şu abdest gibi abdest alır, sonra içinden başka hiç bir düşünmeden iki rekât namaz kılarsa daha önce işlemiş olduğu günahlar bağışlanır." buyurduğuna şahit oldum.' dedi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 68, /2091

أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُغِيرَةِ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ - هُوَ ابْنُ سَعِيدِ بْنِ كَثِيرِ بْنِ دِينَارٍ الْحِمْصِىُّ - عَنْ شُعَيْبٍ - هُوَ ابْنُ أَبِى حَمْزَةَ - عَنِ الزُّهْرِىِّ أَخْبَرَنِى عَطَاءُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ حُمْرَانَ: أَنَّهُ رَأَى عُثَّمَانَ، دَعَا بِوَضُوءٍ، فَأَفْرَغَ عَلَى يَدَيْهِ مِنْ إِنَائِهِ، فَغَسَلَهَا ثَلاَثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ أَدْخَلَ يَمِينَهُ فِى الْوَضُوءِ، فَتَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ. ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا، وَيَدَيْهِ إِلَى الْمِرْفَقَيْنِ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ. ثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ. ثُمَّ غَسَلَ كُلَّ رِجْلٍ مِنْ رِجْلَيْهِ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ. ثُمَّ قَالَ: ’رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ وُضُوئِى هَذَا، ثُمَّ قَالَ: "مَنْ تَوَضَّأَ مِثْلَ وُضُوئِى هَذَا، ثُمَّ قَامَ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ، لاَ يُحَدِّثُ فِيهِمَا نَفْسَهُ بِشَىْءٍ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ."

Bize Ahmed b. Muhammed b. Muğîre, ona Osman - b. Said b. Kesir b. Dinar el-Hımsî-, ona Şuayb -b. Ebu Hamza-, ona Zührî, ona da Ata b. Yezid, Humran'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Hz. Osman'ı abdest alırken gördüm Abdest suyu istedi. (Su gelince önce ) Kaptan ellerine döktü ve ellerini üç kere yıkadı. Sonra sağ elini kaba soktu ve su alıp ağzını çalkaladı, burnuna su çekti. Ardından üç defa yüzünü üç defa da kollarını dirseklerine kadar yıkadı. Daha sonra başını mesh etti. En sonunda da ayaklarının her birini üçer defa yıkadı. (Osman) Abdesti bitirince: 'Rasulullah'ın (sav), bu şekilde abdest aldığına ve: "Her kim benim aldığım şu abdest gibi abdest alır, sonra içinden başka hiç bir düşünmeden iki rekât namaz kılarsa daha önce işlemiş olduğu günahlar bağışlanır." buyurduğuna şahit oldum.' dedi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 69, /2091

أَخْبَرَنَا مُوسَى بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَالَ حَدَّثَنَا حُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ عَنْ زَائِدَةَ قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ خَيْرٍ عَنْ عَلِىٍّ: "أَنَّهُ دَعَا بِوَضُوءٍ، فَتَمَضْمَضَ، وَاسْتَنْشَقَ وَنَثَرَ بِيَدِهِ الْيُسْرَى؛ فَفَعَلَ هَذَا ثَلاَثًا. ثُمَّ قَالَ: ’هَذَا طُهُورُ نَبِىِّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.’"

Bize Musa b. Abdurrahman, ona Hüseyin b. Ali, ona Zaide, ona da Halid b. Alkame, Abd Hayr'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Hz. Ali abdest almak için su istedi. (Bu suyla) ağzını çalkaladı, burnuna su çekip sol eli ile sümkürdü; bunları üçer defa yaptı. Sonra da: 'Nebi'nin (sav) abdesti işte böyleydi.' dedi."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 74, /2092

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ خَالِدِ بْنِ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ خَيْرٍ قَالَ: أَتَيْنَا عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ - رضى الله عنه - وَقَدْ صَلَّى. فَدَعَا بِطَهُورٍ، فَقُلْنَا: ’مَا يَصْنَعُ بِهِ، وَقَدْ صَلَّى؟’ مَا يُرِيدُ إِلاَّ لِيُعَلِّمَنَا. فَأُتِىَ بِإِنَاءٍ فِيهِ مَاءٌ وَطَسْتٍ، فَأَفْرَغَ مِنَ الإِنَاءِ عَلَى يَدَيْهِ، فَغَسَلَهَا ثَلاَثًا، ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ ثَلاَثًا مِنَ الْكَفِّ الَّذِى يَأْخُذُ بِهِ الْمَاءَ، ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا، وَغَسَلَ يَدَهُ الْيُمْنَى ثَلاَثًا وَيَدَهُ الشِّمَالَ ثَلاَثًا، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ مَرَّةً وَاحِدَةً، ثُمَّ غَسَلَ رِجْلَهُ الْيُمْنَى ثَلاَثًا وَرِجْلَهُ الشِّمَالَ ثَلاَثًا. ثُمَّ قَالَ: ’مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَعْلَمَ وُضُوءَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَهُوَ هَذَا.’

Bize Kuteybe, ona Ebu Avane, ona da Halid b. Alkame, Abdu Hayr'ın şöyle anlattığını rivayet etmiştir: Ali b. Ebu Talib'in (ra) yanına gitmiştik. Namaz kılmıştı. (Abdest almak için) Su istedi. Biz de (içimizden): 'Namazını zaten kılmıştı. Acaba bu suyla ne yapacak?' dedi. Aslında sadece bize nasıl abdest alınacağını öğretmek istiyordu. İçi su dolu bir kap ve bir leğen getirildi. Önce kaptan ellerine su döküp, onları üç defa yıkadı. Peşinden suyu aldığı avucuyla ağzına ve burnuna üç defa su verdi. Sonra yüzünü üç defa yıkadı. Daha sonra önce sağ kolunu sonra sol kolunu üçer defa yıkadı. Başını bir kez mesh etti. En sonunda da önce sağ ayağını peşinden de sol ayağını üç defa yıkadı. (Abdesti bitirince) 'Kim, Rasululullah'ın (sav) nasıl abdest aldığını öğrenmek istiyorsa, işte o, bu şekildeydi.' dedi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 75, /2092

أَخْبَرَنَا الْهَيْثَمُ بْنُ أَيُّوبَ الطَّالَقَانِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: " رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ؛ فَغَسَلَ يَدَيْهِ، ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ مِنْ غَرْفَةٍ وَاحِدَةٍ، وَغَسَلَ وَجْهَهُ’ وَغَسَلَ يَدَيْهِ مَرَّةً مَرَّةً، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَأُذُنَيْهِ مَرَّةً." قَالَ عَبْدُ الْعَزِيزِ وَأَخْبَرَنِى مَنْ سَمِعَ ابْنَ عَجْلاَنَ يَقُولُ فِى ذَلِكَ: ’وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ’.

Bize Heysem b. Eyyüb et-Tâlekânî, ona Abdülaziz b. Muhammed, ona Zeyd b. Eslem, ona da Ata b. Yesar, İbn Abbas'ın şöyle dediğini rivayet emiştir: "Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm. (Önce) Ellerini yıkadı. Sonra bir avuç suyla ağzını çalkaladı ve burnuna su verdi. Ardından yüzünü yıkadı. Kollarını birer kere yıkadı. Sonra da başını ve kulaklarını birer kere mesh etti." (Ravilerden biri olan) Abdülaziz: 'İbn Aclan'dan bu rivayeti işiten birinin, 'Rasulullah (sav) ayaklarını da yıkadı' cümlesini ilave ederek hadisi nakletti' demiştir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 84, /2093

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا خَالِى يَعْلَى عَنْ سُفْيَانَ عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِى عَائِشَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: جَاءَ أَعْرَابِىٌّ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَسَأَلَهُ عَنِ الْوُضُوءِ. فَأَرَاهُ ثَلاَثًا ثَلاَثًا، ثُمَّ قَالَ: "هَذَا الْوُضُوءُ. فَمَنْ زَادَ عَلَى هَذَا فَقَدْ أَسَاءَ وَتَعَدَّى أَوْ ظَلَمَ."

Bize Ali b. Muhammed (b. İshak), ona daysı Ya'lâ (b. ubeyd), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Musa b. Ebu Aişe, ona Amr b. Şuayb, ona da babası (Şuayb b. Muhammed b. Abdullah b. Amr b. As ), dedesinin (Abdullah b. Amr b. As) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Bir bedevi Rasulullah'ın (sav) yanına geldi ve ona abdestin nasıl alınması gerektiğini sordu. Rasulullah (sav) (abdest azalarını) üçer kere yıkayarak abdest almayı ona gösterdi ve "İşte abdest böyle alınır. Kim bundan daha fazlasını yaparsa kötü bir iş yapmış, sınırı aşmış veya zulmetmiş olur." buyurdu.

Açıklama: Elbani bu hadisin hasen sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 48, /79