حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ وَهَنَّادٌ وَأَبُو كُرَيْبٍ وَأَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ وَمَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ وَأَبُو عَمَّارٍ الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ قَالُوا حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَبَّلَ بَعْضَ نِسَائِهِ ثُمَّ خَرَجَ إِلَى الصَّلاَةِ وَلَمْ يَتَوَضَّأْ . قَالَ: 'قُلْتُ مَنْ هِىَ إِلاَّ أَنْتِ' قَالَ : 'فَضَحِكَتْ'" . قَالَ أَبُو عِيسَى وَقَدْ رُوِىَ نَحْوُ هَذَا عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالتَّابِعِينَ . وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ وَأَهْلِ الْكُوفَةِ قَالُوا لَيْسَ فِى الْقُبْلَةِ وُضُوءٌ . وَقَالَ مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ وَالأَوْزَاعِىُّ وَالشَّافِعِىُّ وَأَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ فِى الْقُبْلَةِ وُضُوءٌ . وَهُوَ قَوْلُ غَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالتَّابِعِينَ . وَإِنَّمَا تَرَكَ أَصْحَابُنَا حَدِيثَ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى هَذَا لأَنَّهُ لاَ يَصِحُّ عِنْدَهُمْ لِحَالِ الإِسْنَادِ . قَالَ وَسَمِعْتُ أَبَا بَكْرٍ الْعَطَّارَ الْبَصْرِىَّ يَذْكُرُ عَنْ عَلِىِّ بْنِ الْمَدِينِىِّ قَالَ ضَعَّفَ يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ الْقَطَّانُ هَذَا الْحَدِيثَ جِدًّا . وَقَالَ هُوَ شِبْهُ لاَ شَىْءَ . قَالَ وَسَمِعْتُ مُحَمَّدَ بْنَ إِسْمَاعِيلَ يُضَعِّفُ هَذَا الْحَدِيثَ وَقَالَ حَبِيبُ بْنُ أَبِى ثَابِتٍ لَمْ يَسْمَعْ مِنْ عُرْوَةَ . وَقَدْ رُوِىَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىِّ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَبَّلَهَا وَلَمْ يَتَوَضَّأْ . وَهَذَا لاَ يَصِحُّ أَيْضًا . وَلاَ نَعْرِفُ لإِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىِّ سَمَاعًا مِنْ عَائِشَةَ . وَلَيْسَ يَصِحُّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى هَذَا الْبَابِ شَىْءٌ .

Bize Kuteybe [b. Said], Hennâd [b. Serî], Ebu Küreyb [Muhammed b. Alâ, Ahmed b. Menî, Mahmud b. Ğaylan, Ebu Ammar Huseyin b Hureys, onlara Vekî [b. Cerrah], ona A’meş [Süleyman b. Mihran], ona Habib b. Ebu Sabit, ona Urve [b. Zübeyr], ona da Aişe şöyle rivayet etti: "'Rasulullah (sav) bazı hanımlarını öper ve abdest almadan namaza çıkardı.' Urve der ki: 'Aişe’ye O hanım sende başkası değildir, dedim, o da güldü.'" Ebu İsa [Tirmizî] der ki: 'sahabe ve tabiundan bir çok alimden benzer rivayetler gelmiştir. Süfyan es-Sevrî ve Küfeliler kişinin karısını öpmesinden dolayı abdest alması gerekmeyeceği görüşündedirler. Malik b. Enes, Evzâî, Şâfiî, Ahmed ve İshak, kişinin karısını öpmesinden dolayı abdest alması gerektiğini söylemişlerdir. sahabe ve tabiundan bir çok alimin görüşü de bu doğrultudadır. bizim arkadaşlarımız [Malik ve diğerleri] senedindeki bir kusurdan dolayı sahih kabul etmedikleri için Hz. Aişe’nin Rasulullah’tan (sav) rivayet ettiği bu hadisi terk etmişlerdir. Bana Ebu Bekir Attar el-Basrî, ona da Ali b. Medînî şöyle demiştir: 'Yahya b. Said el-Kattân bu hadisi zayıf bulmuş ve hiç hükmünde olduğunu söylemiştir.' Muhammed b. İsmail [Buhârî] bu hadisi çok zayıf görmüş ve 'Habib b. Ebu Sabit, Urve’den bir şey işitmemiştir' demiştir. İbrahim Teymî, Aişe’den, Rasulullah’ın (sav) kendisini öptüğünü ve abdest almadığını, nakletmiştir. Bu hadis de sahih değildir. Çünkü İbrahim Teymî’nin Ayşe’den hadis işittiğini bilmiyoruz. Bu konuda Rasulullah’tan (sav) sahih bir hadis rivayet edilmemiştir. ________________________________________

Açıklama: Tabakat kaynakları Habib b. Ebu Sabit'in Urve b. Zubeyr'den hadis işitmediğini ve bu hadisi Urve b. el-Müzenî'den rivayet etmiş olabileceğini ifade etmişlerdir. (Mizzî, Tehzîbu'l-Kemâl, Beyrut, 1400/1980, 20:41)

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 63, 1/133

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ عَنِ ابْنِ يَسَارٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: "شَهِدْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَكَلَ خُبْزًا وَلَحْمًا ثُمَّ قَامَ إِلَى الصَّلاَةِ وَلَمْ يَتَوَضَّأْ ."

Bize Muhammed b. Abdülâ'lâ, ona Halid [b. Haris], ona [Abdülmelik b. Abdülaziz] İbn Cüreyc, ona Muhammed b. Yusuf, ona [Süleyman] İbn Yesar, ona da İbn Abbâs şöyle demiştir: "Bir gün Rasulullah'ı (sav) ekmek ve et yedikten sonra abdest almadan kalkıp namaz kıldığını görmüştüm."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 123, /2098

أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ حَسَّانَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ : "إِذَا وَجَدَ أَحَدُكُمْ فِى صَلاَتِهِ حَرَكَةً فِى دُبُرِهِ فَأَشْكَلَ عَلَيْهِ أَحْدَثَ أَمْ لَمْ يُحْدِثْ؟ فَلاَ يَنْصَرِفَنَّ حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتاً أَوْ يَجِدَ رِيحاً ."

Bize Yahya b. Hassan, ona Hammâd b. Seleme, ona Süheyl b. Ebu Salih, ona babası [Ebu Salih es-Semmân], ona da Ebu Hureyre Rasulullah'ın (sav) şöyle dediğini nakletmiştir: "Sizden biriniz namaz esnasında makatında bir hareket hisseder de abdestinin bozulup bozulmadığına karar vermekte zorlanırsa, bir ses işitinceye veya bir koku hissedinceye kadar namazdan ayrılmasın."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 47, 1/561

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الزُّهْرِىِّ ح وَأَخْبَرَنِى مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ عَنْ سُفْيَانَ قَالَ حَدَّثَنَا الزُّهْرِىُّ قَالَ أَخْبَرَنِى سَعِيدٌ - يَعْنِى ابْنَ الْمُسَيَّبِ - وَعَبَّادُ بْنُ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ - وَهُوَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ زَيْدٍ - قَالَ: "شُكِىَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّىْءَ فِى الصَّلاَةِ قَالَ: 'لاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا '."

Bize Kuteybe [b. Said], ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî (T); Bana Muhammed b. Mansur, ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî, ona Said [b. Müseyyeb] ve Abbad b. Temim, ona da amcası [Abdullah b. Zeyd b. el-Ensarî] şöyle rivayet etmiştir. "Rasulullah'a (sav) namazda yellenme hissine kapılan birinin şikayeti iletildi. Hz. Peygmaber (sav) de: 'Yellenme kokusu almadığı veya sesini duymadığı sürece namazdan ayrılmasın' buyurdu"

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 115, /2097

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الزُّهْرِىِّ ح وَأَخْبَرَنِى مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ عَنْ سُفْيَانَ قَالَ حَدَّثَنَا الزُّهْرِىُّ قَالَ أَخْبَرَنِى سَعِيدٌ - يَعْنِى ابْنَ الْمُسَيَّبِ - وَعَبَّادُ بْنُ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ - وَهُوَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ زَيْدٍ - قَالَ: "شُكِىَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّىْءَ فِى الصَّلاَةِ قَالَ: 'لاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا'."

Bize Kuteybe [b. Said], ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî (T); Bana Muhammed b. Mansur, ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî, ona Said [b. Müseyyeb] ve Abbad b. Temim, ona da amcası [Abdullah b. Zeyd b. el-Ensarî] şöyle rivayet etmiştir. "Rasulullah'a (sav) namazda yellenme hissine kapılan birinin şikayeti iletildi. Hz. Peygmaber (sav) de: 'Yellenme kokusu almadığı veya sesini duymadığı sürece namazdan ayrılmasın' buyurdu"

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 115, 2097/

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الزُّهْرِىِّ ح وَأَخْبَرَنِى مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ عَنْ سُفْيَانَ قَالَ حَدَّثَنَا الزُّهْرِىُّ قَالَ أَخْبَرَنِى سَعِيدٌ - يَعْنِى ابْنَ الْمُسَيَّبِ - وَعَبَّادُ بْنُ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ - وَهُوَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ زَيْدٍ - قَالَ: "شُكِىَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّىْءَ فِى الصَّلاَةِ قَالَ: ' لاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا '."

Bize Kuteybe [b. Said], ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî (T); Bana Muhammed b. Mansur, ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî, ona Said [b. Müseyyeb] ve Abbad b. Temim, ona da amcası [Abdullah b. Zeyd b. el-Ensarî] şöyle rivayet etmiştir. "Rasulullah'a (sav) namazda yellenme hissine kapılan birinin şikayeti iletildi. Hz. Peygmaber (sav) de: 'Yellenme kokusu almadığı veya sesini duymadığı sürece namazdan ayrılmasın' buyurdu"

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 115, /2097

393- حدثنا عيسى بن يونس عن الأوزاعي عن عطاء قال لا بأس بالوضوء في المسجد ما لم يغسل الرجل فرجه

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 393, 1/363

423- حدثنا حفص عن بن جريج عن سليمان بن موسى عن مجاهد قال قال عبد الله لا بأس أن تبدأ برجليك قبل يديك في الوضوء

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 423, 1/370

418- حدثنا وكيع عن أبي خلدة عن أبي العالية قال ما خرج من النصف الأعلى فليس عليه فيه وضوء وما خرج من النصف الأسفل فعليه الوضوء

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 418, 1/369

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ وَالْحَارِثُ بْنُ مِسْكِينٍ قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَأَنَا أَسْمَعُ - وَاللَّفْظُ لَهُ - عَنِ ابْنِ الْقَاسِمِ قَالَ حَدَّثَنِى مَالِكٌ و -هو ابن أنس- عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ بُشَيْرِ بْنِ يَسَارٍ مَوْلَى بَنِى حَارِثَةَ أَنَّ سُوَيْدَ بْنَ النُّعْمَانِ أَخْبَرَهُ "أَنَّهُ خَرَجَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَامَ خَيْبَرَ حَتَّى إِذَا كَانُوا بِالصَّهْبَاءِ وَهِىَ مِنْ أَدْنَى خَيْبَرَ صَلَّى الْعَصْرَ ثُمَّ دَعَا بِالأَزْوَادِ فَلَمْ يُؤْتَ إِلاَّ بِالسَّوِيقِ فَأَمَرَ بِهِ فَثُرِّىَ فَأَكَلَ وَأَكَلْنَا ثُمَّ قَامَ إِلَى الْمَغْرِبِ فَتَمَضْمَضَ وَتَمَضْمَضْنَا ثُمَّ صَلَّى وَلَمْ يَتَوَضَّأْ ."

Bize Muhammed b. Seleme ve Haris b. Miskin, - hadisin lafzı Haris'e aittir.- onlara [Abdurrahman] b. Kasım, ona Malik b. Enes, ona Yahya b. Said, ona Hâriseoğullarının azatlısı Büşeyr b. Yesar, ona da Süveyd b. Nu'man'ın rivayet ettiğine göre "Süveyd Hayber fethinin gerçekleştiği yıl Rasulullah'la (sav) birlikte sefere çıkmıştı. Hayber'in aşağı kısmında bulunan Sahbâ'ya geldiklerinde Rasulullah (sav) ikindi namazını kıldırdı. Sonra yemeklerin getirilmesini istedi. Ancak kavut [kavrulmuş un] dışında bir şey getirilmedi. Rasulullah (sav) emretti, kavut ıslatılarak bulamaç yapıldı. Rasulullah (sav) bulamaçtan yedi biz de yedik. Sonra akşam namazına kalktı. Ağzını çalkaladı, biz de çalkaladık. Ardından abdestini tazelemeden namaz kıldırdı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 124, /2098