حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الْهَرَوِىُّ إِبْرَاهِيمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَاتِمٍ حَدَّثَنَا عَبَّادُ بْنُ الْعَوَّامِ عَنْ حَجَّاجٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ مَوْلَى بَنِى هَاشِمٍ - وَكَانَ ثِقَةً وَكَانَ الْحَكَمُ يَأْخُذُ عَنْهُ - حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِى لَيْلَى عَنْ أُسَيْدِ بْنِ حُضَيْرٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " لاَ تَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِ الْغَنَمِ وَتَوَضَّئُوا مِنْ أَلْبَانِ الإِبِلِ ."

Bize Ebu İshak el-Herevî İbrahim b. Abdullah b. Hâtim, ona Abbâd b. Avvâm, ona Haccac [b. Ertat], ona Haşimoğullarının mevlası Abdullah b. Abdullah,-Abdullah güvenilir bir raviydi ve Hakem ondan hadis alırdı.- ona Abdurraman b. Ebu Leyla, ona da Üseyd b. Hudayr, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Koyun sütü [içtikten sonra] abdest almanız [gerekmez]. Deve sütü içtikten sonra ise abdest alın."

Açıklama: Rivayet bu senedi ile zayıf bir hadis. Çünkü râvilerden haccâc b. Ertât zayıf ve tedlis yapan (hadis almadığı bir râviden hadis almış gibi gösteren) bir râvidir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 67, /88

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ عَنْ مُوسَى بْنِ يَعْقُوبَ حَدَّثَنِى أَبُو عُبَيْدَةَ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَمْعَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " إِذَا شَرِبْتُمُ اللَّبَنَ فَمَضْمِضُوا فَإِنَّ لَهُ دَسَمًا ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Halid b. Mahled, ona Musa b. Yakub [b. Abdullah], ona Ebu Ubeyde b. Abdullah b. Zem'a, ona babası [Abdullah b. Zem'a], ona da Peygamber'in (sav) eşi Ümmü Seleme, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Süt içtiğiniz zaman ağzınızı suyla çalkalayın. Zira süt yağlı bir içecektir."

Açıklama: Elbani bu hadisin hasen sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 68, /89

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ سُفْيَانَ قَالَ أَخْبَرَنِى أَبُو رَوْقٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىِّ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُقَبِّلُ بَعْضَ أَزْوَاجِهِ ثُمَّ يُصَلِّى وَلاَ يَتَوَضَّأُ ." قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ لَيْسَ فِى هَذَا الْبَابِ حَدِيثٌ أَحْسَنُ مِنْ هَذَا الْحَدِيثِ وَإِنَ كَانَ مُرْسَلاً وَقَدْ رَوَى هَذَا الْحَدِيثَ الأَعْمَشُ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ . قَالَ يَحْيَى الْقَطَّانُ حَدِيثُ حَبِيبٍ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ هَذَا وَحَدِيثُ حَبِيبٍ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ " تُصَلِّى وَإِنْ قَطَرَ الدَّمُ عَلَى الْحَصِيرِ لاَ شَىْءَ ."

Bize Muhammed b. Müsenna, ona Yahya b. Said, ona Süfyan [es-Sevrî], ona Ebu Ravk [Atıyye b. Haris], ona İbrahim [b. Yezid] et-Teymî, ona da Aişe şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) eşlerinden birini öper, sonra da abdest almaksızın namaz kılardı." Ebu Abdurrahman [en-Nesaî] 'Bu hadis her ne kadar mürsel olsa da bu konuyla ilgili bundan daha güzel bir hadis yoktur' demiştir. Diğer taraftan A'meş [Süleyman b. Miran] bu hadisi Habib b. Ebu Sabit'ten, o Urve'den, o da Aişe'den rivayet etmiştir. Yahya el-Kattan, Habib'in Urve'den onun da Aişe'den rivayet ettiği bu hadisin ve Habib'in Urve'den onun da Aişe'den rivayet ettiği "kan hasırın üzerine damlasa (dahi abdest almaksızın) namazı kılardı" şeklindeki hadisin zayıf olduğunu söylemiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; musannif ile A'meş arasında inkita vardır. Yahya el-Kattan'ın لاَ شَىْءَ ifadesiyle hadisin zayıf olduğunu kastettiğine dair bk. el-Vellevî, Zahîratü'l-ukbâ, IV, 32.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 121, /2097

حَدَّثَنَا أَبُو مُصْعَبٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمُهَيْمِنِ بْنُ عَبَّاسِ بْنِ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ السَّاعِدِىُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " مَضْمِضُوا مِنَ اللَّبَنِ فَإِنَّ لَهُ دَسَمًا ."

Bize Ebu Mus'ab [ahmed b. Ebu Bekir], ona Abdülmüheymin b. Abbas b. Sehl b. Sa'd es-Saidî, ona babası [Abbas b. Sehl el-Ensarî], ona da dedesi [Sehl b. Sa'd es-Saidî]'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "İçtiğiniz sütten dolayı ağzınızı çalkalayın. Zira süt yağlı bir içecektir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 68, /89

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ السَّوَّاقُ حَدَّثَنَا الضَّحَّاكُ بْنُ مَخْلَدٍ حَدَّثَنَا زَمْعَةُ بْنُ صَالِحٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: " حَلَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَاةً وَشَرِبَ مِنْ لَبَنِهَا ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ فَمَضْمَضَ فَاهُ وَقَالَ: ' إِنَّ لَهُ دَسَمًا '."

Bize İshak b. İbrahim Sevvâk, ona Dahhâk b. Mahled, ona Zem'a b. Salih, ona İbn Şihab [ez-Zührî], ona da Enes b. Malik şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) bir koyunu sağdı ve sütünden içti. Sonra su getirilmesini istedi. Ağzını suyla çalkaladı ve 'süt yağlıymış' buyurdu."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 68, /89

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ سُفْيَانَ عَنِ الزُّهْرِىِّ ح وَأَخْبَرَنِى مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ عَنْ سُفْيَانَ قَالَ حَدَّثَنَا الزُّهْرِىُّ قَالَ أَخْبَرَنِى سَعِيدٌ - يَعْنِى ابْنَ الْمُسَيَّبِ - وَعَبَّادُ بْنُ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ - وَهُوَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ زَيْدٍ - قَالَ: "شُكِىَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّىْءَ فِى الصَّلاَةِ قَالَ: 'لاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا '."

Bize Kuteybe [b. Said], ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî (T); Bana Muhammed b. Mansur, ona Süfyan [b. Uyeyne], ona [İbn Şihab] ez-Zührî, ona Said [b. Müseyyeb] ve Abbad b. Temim, ona da amcası [Abdullah b. Zeyd b. el-Ensarî] şöyle rivayet etmiştir. "Rasulullah'a (sav) namazda yellenme hissine kapılan birinin şikayeti iletildi. Hz. Peygmaber (sav) de: 'Yellenme kokusu almadığı veya sesini duymadığı sürece namazdan ayrılmasın' buyurdu"

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 115, /2097

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ أُمِّ سَلَمَةَ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ " أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَكَلَ كَتِفًا فَجَاءَهُ بِلاَلٌ فَخَرَجَ إِلَى الصَّلاَةِ وَلَمْ يَمَسَّ مَاءً ."

Bize Muhammed b. Müsenna, ona Yahya [b. Said el-Kattan], ona Cafer b. Muhammed, ona babası [Muhammed b. Bakır], ona Ali b. Hüseyin, ona Zeyneb bt. Ümmü Seleme, ona da Ümmü Seleme'nin şöyle rivayet etti: "Rasulullah (sav) kürek kemiği eti yemişti. Bu arada Bilal onu (sav) yanına geldi. Rasulullah (sav) abdest almaksızın namaza çıktı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 123, /2098

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يُوسُفَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ قَالَ: "دَخَلْتُ عَلَى أُمِّ سَلَمَةَ فَحَدَّثَتْنِى أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصْبِحُ جُنُبًا مِنْ غَيْرِ احْتِلاَمٍ ثُمَّ يَصُومُ" . وَحَدَّثَنَا مَعَ هَذَا الْحَدِيثِ أَنَّهَا حَدَّثَتْهُ "أَنَّهَا قَرَّبَتْ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم جَنْبًا مَشْوِيًّا فَأَكَلَ مِنْهُ ثُمَّ قَامَ إِلَى الصَّلاَةِ وَلَمْ يَتَوَضَّأْ ."

Bize Muhammed b. Abdüla'lâ, ona Halid [b. Hâris], ona İbn Cüreyc [Abdülmelik b. Abdülaziz], ona Muhammed b. Yusuf, ona da Süleyman b. Yesâr şöyle rivayet etmiştir: "Bir keresinde Ümmü Seleme'nin yanına girmiştim. bana, 'Rasulullah'ın (sav) uykuda ihtilam olmak dışında [eşiyle birlikte olmaktan dolayı] cünüp bir şekilde sabahlar sonra da oruç tutardı' dedi." Bize Süleyman b. Yesar, bu hadisin yanı sıra şöyle bir hadis de rivayet etmiştir: "Ümmü Seleme Rasulullah'a (sav) kızartılmış böğür eti hazırlamıştı. Rasulullah (sav) o etten yedi sonra da abdest almaksızın namaza kalktı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 123, /2098

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَامِرِ بْنِ زُرَارَةَ عَنِ ابْنِ أَبِى زَائِدَةَ عَنْ حُرَيْثِ بْنِ أَبِى مَطَرٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ عَبَّادٍ أَبِى هُبَيْرَةَ الأَنْصَارِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: " كَانَ نَوْمُهُ ذَلِكَ وَهُوَ جَالِسٌ . يَعْنِى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم ."

Bize Abdullah b. Amir b. Zürare, ona Ebu Zâide [Yahya b. Zekeriya], ona Hureys b. Ebu Madar, ona Yahya b. Abbâd Ebu Hübeyre el-Ensarî, ona Said b. Cübeyr, ona da İbn Abbas şöyle demiştir: "Rasulullah'ın (sav) oturduğu haldeki uykusu, abdest almasını gerektirmeyecek kadardı."

Açıklama: Elbani bu hadisin münker olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 62, /86

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَيَّاشٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعَيْبٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: "كَانَ آخِرَ الأَمْرَيْنِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَرْكُ الْوُضُوءِ مِمَّا مَسَّتِ النَّارُ ."

Bize Amr b. Mansur, ona Ali b. Ayyaş, ona Şuayb [b. Dinar], ona Muhammed b. Münkedir, ona Cabir b. Abdullah şöyle demiştir: "Rasulullah'ın (sav) son olarak yaptığı iki şeyden bir tanesi ateşte pişen yemekten yedikten sonra abdest almayı terk etmek oldu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 123, /2098