وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ قُهْزَاذَ - مِنْ أَهْلِ مَرْوَ - قَالَ أَخْبَرَنِى عَلِىُّ بْنُ حُسَيْنِ بْنِ وَاقِدٍ قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ قُلْتُ لِسُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ : "'إِنَّ عَبَّادَ بْنَ كَثِيرٍ مَنْ تَعْرِفُ حَالَهُ. وَإِذَا حَدَّثَ جَاءَ بِأَمْرٍ عَظِيمٍ فَتَرَى أَنْ أَقُولَ لِلنَّاسِ لاَ تَأْخُذُوا عَنْهُ قَالَ سُفْيَانُ بَلَى. قَالَ عَبْدُ اللَّهِ فَكُنْتُ إِذَا كُنْتُ فِى مَجْلِسٍ ذُكِرَ فِيهِ عَبَّادٌ أَثْنَيْتُ عَلَيْهِ فِى دِينِهِ وَأَقُولُ لاَ تَأْخُذُوا عَنْهُ." [وَقَالَ مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُثْمَانَ قَالَ قَالَ أَبِى قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ انْتَهَيْتُ إِلَى شُعْبَةَ فَقَالَ هَذَا عَبَّادُ بْنُ كَثِيرٍ فَاحْذَرُوهُ.]

Bize Merv ahalisinden Muhammed b. Abdullah b. Kuhzâz, ona Ali b. Hüseyin b. Vâkıd, ona da Abdullah b. Mübarek şöyle rivayet etmiştir: "Süfyan es-Sevrî'ye, Abbad b. Kesir, durumunu bildiğin bir kimsedir. Hadis naklettiğinde epeyce hatalı hadisler aktarıyor! İnsalara, ondan hadis almayın demem hususunda ne dersin? dedim. Süfyan, elbette (söyle)! dedi. Ben de Abbad'ın anıldığı meclislerde 'dini hususunda kendisini över ve (fakat) ondan (hadis) almayın' derdim." [Bize Muhammed, ona Abdullah b. Osman, ona babası (Osman), ona da Abdullah b. Mübarek şöyle rivayet etmiştir: Şube'nin yanına vardım da şu Abbad b. Kesir'den sakının! dedi.]

Açıklama: Abbad, zahitlerdendir. Dini ve kişiliği hakkında söylenecek söz yoktur ama hadis rivayetine ehil biri değildir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mukaddime 38, /20

حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ زَكَرِيَّاءَ عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ قَالَ: "لَمْ يَكُونُوا يَسْأَلُونَ عَنِ الإِسْنَادِ فَلَمَّا وَقَعَتِ الْفِتْنَةُ قَالُوا سَمُّوا لَنَا رِجَالَكُمْ فَيُنْظَرُ إِلَى أَهْلِ السُّنَّةِ فَيُؤْخَذُ حَدِيثُهُمْ وَيُنْظَرُ إِلَى أَهْلِ الْبِدَعِ فَلاَ يُؤْخَذُ حَدِيثُهُمْ."

Bize Ebu Cafer Muhammed b. Sabbah, ona İsmail b. Zekeriyya, ona Asım el-Ahvel, ona da İbn Sirin şöyle rivayet etmiştir: "(Önceleri) isnad hakkında sormazlardı. Fitne meydana gelince (alimler), bize ravilerinizi(n isimlerini) söyleyin dediler. (Ravilere) bakılır; sünnet ehlinden ise hadisleri alınır, bidat ehlinden ise hadisleri alınmazdı."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mukaddime 27, /19

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الْحَنْظَلِىُّ أَخْبَرَنَا عِيسَى - وَهُوَ ابْنُ يُونُسَ - حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ مُوسَى قَالَ : "لَقِيتُ طَاوُسًا فَقُلْتُ حَدَّثَنِى فُلاَنٌ كَيْتَ وَكَيْتَ. قَالَ إِنْ كَانَ صَاحِبُكَ مَلِيًّا فَخُذْ عَنْهُ."

Bize İshak b. İbrahim el-Hanzalî, ona İsa b. Yunus, ona el-Evzaî, ona da Süleyman b. Musa şöyle rivayet etmiştir: "Tâvus ile karşılaşıp falan kimse bana şu şu hadisleri nakletti dedim. (Tâvus), eğer arkadaşın doğru sözlü (مَلِيًّا) ise ondan hadis al dedi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mukaddime 28, /19

وَحَدَّثَنِى بِشْرُ بْنُ الْحَكَمِ الْعَبْدِىُّ قَالَ سَمِعْتُ سُفْيَانَ بْنَ عُيَيْنَةَ يَقُولُ أَخْبَرُونِى عَنْ أَبِى عَقِيلٍ صَاحِبِ بُهَيَّةَ أَنَّ أَبْنَاءً لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ سَأَلُوهُ عَنْ شَىْءٍ لَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ فِيهِ عِلْمٌ فَقَالَ لَهُ يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ وَاللَّهِ إِنِّى لأُعْظِمُ أَنْ يَكُونَ مِثْلُكَ وَأَنْتَ ابْنُ إِمَامَىِ الْهُدَى - يَعْنِى عُمَرَ وَابْنَ عُمَرَ - تُسْأَلُ عَنْ أَمْرٍ لَيْسَ عِنْدَكَ فِيهِ عِلْمٌ. فَقَالَ أَعْظَمُ مِنْ ذَلِكَ وَاللَّهِ عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ مَنْ عَقَلَ عَنِ اللَّهِ أَنْ أَقُولَ بِغَيْرِ عِلْمٍ أَوْ أُخْبِرَ عَنْ غَيْرِ ثِقَةٍ." [قَالَ وَشَهِدَهُمَا أَبُو عَقِيلٍ يَحْيَى بْنُ الْمُتَوَكِّلِ حِينَ قَالاَ ذَلِكَ.]

Bize Bişr b. Hakem el-Abdî, ona Süfyan b. Uyeyne, ona Sâhibü Büheyye olarak bilinen Ebu Akîl şöyle rivayet etmiştir: "Abdullah b. Ömer'in oğulları, (Kâsım'a) bilgisinin olmadığı bir meseleye dair soru sordular da Yahya, (Kasım'a), iki hidayet imamının -ravilerden biri Ömer ve İbn Ömer'in kastedildiğini ifade etmiştir- oğlu olduğun halde ilminin olmadığı bir meselenin sana sorulmasını pek büyük bir iş olarak görüyorum dedi. (Kasım) da ona; 'Vallahi! Allah nezdinde ve Allah'ı bilen kimse nezdinde bundan daha büyüğü, ilimsizce konuşmam yahut güvenilir (sika) olmayan birinden nakilde bulunmamdır' dedi." [Ebu Akîl Yahya b. Mütevekkil, Abdullah b. Ömer'in oğluna ve Yahya b. Said'e bunları söylerlerken şahit olmuştur.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Mukaddime 34, /20

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ مُعَاذٍ عَنِ ابْنِ عَوْنٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ قَالَ: " كَانَ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ إِذَا حَدَّثَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَدِيثًا فَفَرَغَ مِنْهُ قَالَ أَوْ كَمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Muâz b. Muâz, ona İbn Avn, ona da Muhammed b. Sîrîn şöyle rivayet etmiştir: "Enes b. Mâlik, Hz. Peygamber'den hadis rivayet edip bitirdiğinde 'Rasulullah (sav) böyle ya da benzeri şekilde buyurdu' derdi."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 3, /18

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا أَبُو النَّضْرِ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى السَّفَرِ قَالَ سَمِعْتُ الشَّعْبِىَّ يَقُولُ: " جَالَسْتُ ابْنَ عُمَرَ سَنَةً فَمَا سَمِعْتُهُ يُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَيْئًا ."

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, ona Ebu Nadr, ona Şu'be, ona Abdullah b. Ebu Sefer, ona da Şa'bî şöyle rivayet etmiştir: "İbn Ömer ile bir sene vakit geçirdim de onun Rasulullah'tan (sav) bir şey rivayet ettiğini işitmedim."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 3, /19

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْعَنْبَرِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَنْبَأَنَا مَعْمَرٌ عَنِ ابْنِ طَاوُسٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ يَقُولُ: " إِنَّمَا كُنَّا نَحْفَظُ الْحَدِيثَ وَالْحَدِيثُ يُحْفَظُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَمَّا إِذَا رَكِبْتُمُ الصَّعْبَ وَالذَّلُولَ فَهَيْهَاتَ ."

Bize Abbâs b. Abdülazim el-Anberî, ona Abdürrezzâk, ona Ma'mer, ona İbn Tâvûs, ona babası (Tâvûs b. Keysân), ona da İbn Abbâs şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah'tan (sav) hadis nakledilirken titiz davranıldığında bizler, insanlardan hadis alırdık. Ama sizler önünüze gelenden hadis alıp rivayet etmeye başladığınızda, sizden hadis (falan) almayız!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 3, /19

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ عَنْ شُعْبَةَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى قَالَ قُلْنَا لِزَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ حَدِّثْنَا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . قَالَ كَبِرْنَا وَنَسِينَا وَالْحَدِيثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم شَدِيدٌ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Gunder, ona Şu'be; (T) Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Abdurrahman b. Mehdî, ona Şu'be, ona Amr b. Mürra, ona da Abdurrahman b. Ebu Leylâ şöyle rivayet etmiştir: "Zeyd b. Erkam'a 'Bize Rasulullah'tan (sav) rivayette bulun' dedik. O, 'Yaşlandık ve unuttuk. Rasulullah'tan (sav) hadis (rivayet etmek) ciddi bir iştir' dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 3, /18

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رُمْحِ بْنِ الْمُهَاجِرِ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو الرَّبِيعِ الْعَتَكِىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ يَعْنِى الثَّقَفِىَّ ح وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا أَبُو خَالِدٍ الأَحْمَرُ سُلَيْمَانُ بْنُ حَيَّانَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا حَفْصٌ - يَعْنِى ابْنَ غِيَاثٍ - وَيَزِيدُ بْنُ هَارُونَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ الْهَمْدَانِىُّ حَدَّثَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ كُلُّهُمْ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ بِإِسْنَادِ مَالِكٍ وَمَعْنَى حَدِيثِهِ وَفِى حَدِيثِ سُفْيَانَ سَمِعْتُ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ عَلَى الْمِنْبَرِ يُخْبِرُ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmâre 4928, /814

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ حَدَّثَنَا ابْنُ أَخِي ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عَمِّهِ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ حَدَّثَنِي سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ حَدَّثَهُ مِثْلَ ذَلِكَ حَدِيثًا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَلَقِيَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ فَقَالَ يَا أَبَا سَعِيدٍ مَا هَذَا الَّذِي تُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ الذَّهَبُ بِالذَّهَبِ مِثْلًا بِمِثْلٍ وَالْوَرِقُ بِالْوَرِقِ مِثْلًا بِمِثْلٍ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Said el-Hudrî 11794, 4/205