حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ حَيْوَةَ بْنِ شُرَيْحٍ حَدَّثَنِى سَالِمُ بْنُ غَيْلاَنَ أَنَّ الْوَلِيدَ بْنَ قَيْسٍ التُّجِيبِىَّ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِىَّ قَالَ سَالِمٌ أَوْ عَنْ أَبِى الْهَيْثَمِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ - أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ :« لاَ تُصَاحِبْ إِلاَّ مُؤْمِنًا وَلاَ يَأْكُلْ طَعَامَكَ إِلاَّ تَقِىٌّ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ إِنَّمَا نَعْرِفُهُ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .

Bize Süveyd b. Nasr, ona İbn Mübârek, ona Hayve b. Şüreyh, ona Sâlim b. Ğaylân, ona Velîd b. Kays et-Tücîbî, ona da Ebu Saîd el-Hudrî'nin (Sâlim der ki: veya Ebu Heysem vasıtasıyla Ebu Saîd'in) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Mü’min olandan başkasıyla arkadaşlık etme. Yemeğini de ancak takvâ sahibi (Allah’tan sakınan) kimse yesin." [Ebu Îsâ (Tirmizî) der ki: Bu hadis hasen’dir. Biz onu ancak bu yolla bilmekteyiz.]

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: لاَ تُصَاحِبْ إِلاَّ مُؤْمِنًا

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 56, 4/600

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ الْهَمْدَانِىُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّمَا مَثَلُ الْجَلِيسِ الصَّالِحِ وَالْجَلِيسِ السَّوْءِ كَحَامِلِ الْمِسْكِ وَنَافِخِ الْكِيرِ فَحَامِلُ الْمِسْكِ إِمَّا أَنْ يُحْذِيَكَ وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِيحًا طَيِّبَةً وَنَافِخُ الْكِيرِ إِمَّا أَنْ يُحْرِقَ ثِيَابَكَ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِيحًا خَبِيثَةً."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Süfyan b. Uyeyne, ona Büreyd b. Abdullah, ona dedesi, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den nakletmiştir; (T) Bize Muhammed b. Alâ el-Hemdanî, -lafız ona aittir.-, ona Ebu Üsame, ona Büreyd, ona Ebu Bürde, ona da Ebu Musa'nın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "İyi arkadaşla kötü arkadaşın misali, misk taşıyanla körüğe üfleyen kişi gi­bidir. Misk taşıyan ya sana (kokudan) verir ya satın alırsın, ya da o miskten güzel bir koku alırsın. Körüğe üfleyen ise ya senin elbiseni ya­kar ya da o körükten kötü bir koku alırsın."

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6692, /1084

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنِى مُوسَى بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "الرَّجُلُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ مَنْ يُخَالِلُ " [قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ .]

Bize Muhammed bç Beşşar, ona Ebu Amir ve Ebu Davud, onlara Züheyr b. Muhammed, ona Musa b. Verdan, ona da Ebu Hüreyre, Rasûlullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kişi dostunun dini üzeredir. Bu yüzden kişi kimi dost edineceğine iyi baksın." [Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 45, 4/589

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ وَقُتَيْبَةُ قَالاَ :حَدَّثَنَا حَاتِمُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُسْلِمٍ الْقَصِيرِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ سَلْمَانَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ نُعَامَةَ الضَّبِّىِّ قَالَ :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: « إِذَا آخَى الرَّجُلُ الرَّجُلَ فَلْيَسْأَلْهُ عَنِ اسْمِهِ وَاسْمِ أَبِيهِ وَمِمَّنْ هُوَ فَإِنَّهُ أَوْصَلُ لِلْمَوَدَّةِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . وَلاَ نَعْرِفُ لِيَزِيدَ بْنِ نُعَامَةَ سَمَاعًا مِنَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَيُرْوَى عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوُ هَذَا وَلاَ يَصِحُّ إِسْنَادُهُ .

Bize Hennâd ve Kuteybe, onlara Hâtim b. İsmail, ona İmran b. Müslim el-Kasîr, ona Saîd b. Selmân, ona Yezîd b. Nuâme ed-Dabbî’nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir kimse, bir kimse ile kardeşlik bağı kurduğunda, onun adını, babasının adını ve hangi topluluktan olduğunu sorsun. Çünkü bu, aradaki bağı daha da kuvvetlendirir." [Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu garib bir hadistir. Biz onu sadece bu senedle biliyoruz. Ayrıca Yezîd b. Nuâme’nin Peygamber'den (sav) hadis işittiğini bilmiyoruz. İbn Ömer tarafından Hz. Peygamber (sav)’den buna benzer bir hadis rivayet edilmiştir. Ancak onun senedi sahih değildir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 54, 4/599

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَثَلُ الْجَلِيسِ الصَّالِحِ وَالسَّوْءِ كَحَامِلِ الْمِسْكِ وَنَافِخِ الْكِيرِ ، فَحَامِلُ الْمِسْكِ إِمَّا أَنْ يُحْذِيَكَ ، وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِيحًا طَيِّبَةً ، وَنَافِخُ الْكِيرِ إِمَّا أَنْ يُحْرِقَ ثِيَابَكَ ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِيحًا خَبِيثَةً."

Bize Muhammed b. Alâ, ona Ebu Usame, ona Ebu Büreyd, ona da Ebu Musa'nın (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "İyi arkadaş ile kötü arkadaş, misk taşıyan kimse ile ateş saçan demirci körüğü gibidir. Misk taşıyan kimse ya sana biraz koku verir veya sen ondan biraz satın alırsın ya da on­da güzel bir koku bulur koklarsın. Demirci körüğüne gelince, onun üflemesi ya senin elbiseni yakar ya da sen ondan kötü bir koku koklamak durumunda kalırsın."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zebâih ve's-Sayd 31, 2/416

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنِى مُوسَى بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "الرَّجُلُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ مَنْ يُخَالِلُ " [قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ .]

Bize Muhammed bç Beşşar, ona Ebu Amir ve Ebu Davud, onlara Züheyr b. Muhammed, ona Musa b. Verdan, ona da Ebu Hüreyre, Rasûlullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kişi dostunun dini üzeredir. Bu yüzden kişi kimi dost edineceğine iyi baksın." Tirmizî der ki: Bu hadis hasen garibtir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 45, 4/589

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ الْهَمْدَانِىُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِنَّمَا مَثَلُ الْجَلِيسِ الصَّالِحِ وَالْجَلِيسِ السَّوْءِ كَحَامِلِ الْمِسْكِ وَنَافِخِ الْكِيرِ فَحَامِلُ الْمِسْكِ إِمَّا أَنْ يُحْذِيَكَ وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِيحًا طَيِّبَةً وَنَافِخُ الْكِيرِ إِمَّا أَنْ يُحْرِقَ ثِيَابَكَ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِيحًا خَبِيثَةً » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Süfyan b. Uyeyne, ona Büreyd b. Abdullah, ona dedesi, ona Ebu Musa Hz. Peygamber'den nakletmiştir, (T); Bize Muhammed b. Alâ el-Hemdanî, -lafız ona aittir.-, ona Ebu Üsame, ona Büreyd, ona Ebu Bürde, ona Ebu Musa, Hz. Peygamber'den şöyle rivayet etmiştir: "İyi arkadaşla kötü arkadaşın misali misk taşıyanla körüğe üfleyen kişi gi­bidir. Misk taşıyan ya sana (kokudan) verir ya da satın alırsın, ya da o miskten güzel bir koku alırsın. Körüğe üfleyen ise ya senin elbiseni ya­kar ya da o körükten kötü bir koku alırsın."

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6692, /1084

أَخْبَرَنَا أَبُو دَاوُدَ قَالَ حَدَّثَنَا هَارُونُ - هُوَ ابْنُ إِسْمَاعِيلَ الْخَزَّازُ - قَالَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ حُرَيْثِ بْنِ قَبِيصَةَ قَالَ قَدِمْتُ الْمَدِينَةَ قَالَ قُلْتُ اللَّهُمَّ يَسِّرْ لِى جَلِيسًا صَالِحًا فَجَلَسْتُ إِلَى أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ فَقُلْتُ إِنِّى دَعَوْتُ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ أَنْ يُيَسِّرَ لِى جَلِيسًا صَالِحًا فَحَدِّثْنِى بِحَدِيثٍ سَمِعْتَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يَنْفَعَنِى بِهِ . قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: " إِنَّ أَوَّلَ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ بِصَلاَتِهِ فَإِنْ صَلَحَتْ فَقَدْ أَفْلَحَ وَأَنْجَحَ وَإِنْ فَسَدَتْ فَقَدْ خَابَ وَخَسِرَ " . قَالَ هَمَّامٌ لاَ أَدْرِى هَذَا مِنْ كَلاَمِ قَتَادَةَ أَوْ مِنَ الرِّوَايَةِ « فَإِنِ انْتَقَصَ مِنْ فَرِيضَتِهِ شَىْءٌ قَالَ انْظُرُوا هَلْ لِعَبْدِى مِنْ تَطَوُّعٍ فَيُكَمَّلُ بِهِ مَا نَقَصَ مِنَ الْفَرِيضَةِ ثُمَّ يَكُونُ سَائِرُ عَمَلِهِ عَلَى نَحْوِ ذَلِكَ » . خَالَفَهُ أَبُو الْعَوَّامِ .

• Nesâî Sünen-i Nesâî Salât 9, /2117

حَدَّثَنَا ابْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِى مُوسَى بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الرَّجُلُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ مَنْ يُخَالِلُ."

Bize (Muhammed) İbn Beşşâr , ona Ebu Âmir (Abdülmelik b. Amr) ve Ebu Davud, onlara Züheyr b. Muhammed, ona Musa b. Verdan, ona da Ebu Hureyre (ra), Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Kişi arkadaşının dini üzeredir. Öyleyse her biriniz kiminle arkadaşlık ettiğine (iyi) dikkat etsin."

Açıklama: Kişi kiminle dostluğu ve arkadaşlığı fazla ise mutlaka ondan etkilenecektir. İlk etkileneceği alanda dini konularda olacaktır. Burada din, en büyük faydanın ve zararın olacağı yer olduğu için verilmiştir. Dolayısıyla hayatın her alanında arkadaş kişiye fayda verebileceği gibi zarar da uğratabilir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 19, /1101

حَدَّثَنَا ابْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو دَاوُدَ قَالاَ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِى مُوسَى بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "الرَّجُلُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ مَنْ يُخَالِلُ."

Bize (Muhammed) İbn Beşşâr , ona Ebu Âmir (Abdülmelik b. Amr) ve Ebu Davud, onlara Züheyr b. Muhammed, ona Musa b. Verdan, ona da Ebu Hureyre (ra), Nebi'nin (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Kişi arkadaşının dini üzeredir. Öyleyse her biriniz kiminle arkadaşlık ettiğine (iyi) dikkat etsin."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 19, /1101