أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ وَالْحَارِثُ بْنُ مِسْكِينٍ قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَأَنَا أَسْمَعُ - وَاللَّفْظُ لَهُ - عَنِ ابْنِ وَهْبٍ عَنْ مَالِكٍ وَيُونُسَ وَعَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ أَنَّ ابْنَ شِهَابٍ أَخْبَرَهُمْ عَنْ عَبَّادِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الْمُغِيرَةِ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَاهُ يَقُولُ : "سَكَبْتُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حِينَ تَوَضَّأَ فِى غَزْوَةِ تَبُوكَ فَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ." [قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ لَمْ يَذْكُرْ مَالِكٌ عُرْوَةَ بْنَ الْمُغِيرَةِ.]

Bize Süleyman b. Davud ve Haris b. Miskin, o ikisine İbn Vehb -hadisin lafzı da ona aittir-, ona Malik, Yunus ve Amr b. Haris, o üçüne İbn Şihab, ona Abbad b. Ziyad, ona Urve b. Muğîra, ona da babası Muğîra b. Şube şöyle demiştir: "Tebük Gazvesi'nde Hz. Peygamber (sav) abdest alırken ona su döktüm, o da mestlerine meshetti." [Ebu Abdurrahman (Nesâî) şöyle demiştir: (Bu rivayette İmam) Malik, Urve b. Muğîra'yı (isnadda) zikretmemiştir.]

Açıklama: İbn Şihâb ez-Zührî'den hadisi Malik b. Enes, Amr b. Haris ve Yunus b. Yezid nakletmektedir. Nesâî'nin hadisin sonunda yaptığı açıklamanın gösterdiği üzere bu üç raviden Malik'in isnadında Abbad'dan sonra Urve b. Muğîra yer almamaktadır. Dolayısıyla Malik b. Enes'in isnadı munkatı ise de hadisin diğer iki tariki muttasıldır.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 63, /2091

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنِى أَبِى عَنِ الشَّعْبِىِّ قَالَ سَمِعْتُ عُرْوَةَ بْنَ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ يَذْكُرُ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : "كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى رَكْبِهِ وَمَعِى إِدَاوَةٌ فَخَرَجَ لِحَاجَتِهِ ثُمَّ أَقْبَلَ فَتَلَقَّيْتُهُ بِالإِدَاوَةِ فَأَفْرَغْتُ عَلَيْهِ فَغَسَلَ كَفَّيْهِ وَوَجْهَهُ ثُمَّ أَرَادَ أَنْ يُخْرِجَ ذِرَاعَيْهِ وَعَلَيْهِ جُبَّةٌ مِنْ صُوفٍ مِنْ جِبَابِ الرُّومِ ضَيِّقَةُ الْكُمَّيْنِ فَضَاقَتْ فَادَّرَعَهُمَا ادِّرَاعًا ثُمَّ أَهْوَيْتُ إِلَى الْخُفَّيْنِ لأَنْزِعَهُمَا فَقَالَ لِى: 'دَعِ الْخُفَّيْنِ فَإِنِّى أَدْخَلْتُ الْقَدَمَيْنِ الْخُفَّيْنِ وَهُمَا طَاهِرَتَانِ' فَمَسَحَ عَلَيْهِمَا." [قَالَ أَبِى قَالَ الشَّعْبِىُّ شَهِدَ لِى عُرْوَةُ عَلَى أَبِيهِ وَشَهِدَ أَبُوهُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.]

Bize Müsedded, ona İsa b. Yunus, ona babası, ona Şa'bî, ona Urve b. Muğira b. Şube ona da babası Muğîra b. Şube şöyle dedi: "Rasulullah (sav) ile beraber kafile içinde bulunuyorduk. Yanımda bir su kabı vardı. Rasulullah ihtiyacı için gitti ve bir süre sonra geri döndü. Ben kendisini su kabıyla karşıladım ve ona su döktüm. Ellerini ve yüzünü yıkadı, sonra da kollarını çıkarmak istedi. Üzerinde, kol ağzı dar, yünden yapılmış bir Rum cübbesi vardı. Cübbeni kol ağzı dar gelince kollarını cübbenin altından çıkarıp uzattı. Sonra ben çıkarmak için mestlerine uzandım. Bana 'Mestleri bırak! Ben onları ayaklarım temizken (abdestliyken) giydim' dedi ve üzerlerini meshetti." [İsa b. Yunus şöyle dedi: Babam, Şa'bî'nin 'Urve bu hadisi babasından, babası da Rasulullah'tan (sav) duymuştur, dediğini nakletti.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 59, /41

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا ابْنُ حَىٍّ - هُوَ الْحَسَنُ بْنُ صَالِحٍ - عَنْ بُكَيْرِ بْنِ عَامِرٍ الْبَجَلِىِّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى نُعْمٍ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ . فَقُلْتُ ' يَا رَسُولَ اللَّهِ أَنَسِيتَ' قَالَ: "بَلْ أَنْتَ نَسِيتَ بِهَذَا أَمَرَنِى رَبِّى عز و جل."

Bize Ahmed b. Yunus, ona İbn Hayy -ki o Hasan b. Salih'tir-, ona Bükeyr b. Amir el-Becelî, ona Abdurrahman b. Ebu Nuaym, ona Muğîra b. Şube şöyle demiştir: Hz. Peygamber, mestler üzerine meshetti. Ben de Ya Rasulullah! Ayağınızı yıkamayı mı unuttunuz?' dedim. O, "Aksine sen unuttun. Rabbim bana bunu emretti," dedi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 59, /43

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ عَنْ وَكِيعٍ عَنْ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ عَنْ أَبِى قَيْسٍ الأَوْدِىِّ - هُوَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ ثَرْوَانَ - عَنْ هُزَيْلِ بْنِ شُرَحْبِيلَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى الْجَوْرَبَيْنِ وَالنَّعْلَيْنِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ كَانَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ لاَ يُحَدِّثُ بِهَذَا الْحَدِيثِ لأَنَّ الْمَعْرُوفَ عَنِ الْمُغِيرَةِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرُوِىَ هَذَا أَيْضًا عَنْ أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ مَسَحَ عَلَى الْجَوْرَبَيْنِ . وَلَيْسَ بِالْمُتَّصِلِ وَلاَ بِالْقَوِىِّ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَمَسَحَ عَلَى الْجَوْرَبَيْنِ عَلِىُّ بْنُ أَبِى طَالِبٍ وَابْنُ مَسْعُودٍ وَالْبَرَاءُ بْنُ عَازِبٍ وَأَنَسُ بْنُ مَالِكٍ وَأَبُو أُمَامَةَ وَسَهْلُ بْنُ سَعْدٍ وَعَمْرُو بْنُ حُرَيْثٍ وَرُوِىَ ذَلِكَ عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ وَابْنِ عَبَّاسٍ.]

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Veki', ona Süfyan es-Sevrî, ona Ebu Kays el-Evdi -ki o Abdurrahman b. Servan'dır-, ona Hüzeyl b. Şurahbil, ona Muğîra b. Şube şöyle dedi: "Rasulullah (sav) abdest aldı, çoraplarını ve ayakkabılarını meshetti." [Ebu Davud şöyle dedi: Abdurrahman b. Mehdi bu hadisi nakletmezdi. Çünkü, Muğîra'dan maruf olan hadis, Hz. Peygamber, mestler üzerine meshetti şeklindedir.] [Yine Ebu Davud şöyle dedi: Bu hadis, aynı zamanda Hz. Peygamber'den, Ebu Musa el-Eşarî tarafından Rasulullah (sav) çoraplar üzerine meshetti (şeklinde) ravilerden bazıları atlanarak ve zayıf senetle rivayet edilmiştir.] [Ebu Davud şöyle dedi: Ali b. Ebu Tâlib, İbn Mesud, Berâ b. Azib, Enes b. Mâlik, Ebu Ümâme, Sehl b. Sa'd ve Amr b. Hureys de çorap üzerine meshetmişlerdir. Bu, Ömer b. Hattâb ve İbn Abbas'tan da rivayet edilmiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 61, /43

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ الْبَزَّازُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِى الزِّنَادِ قَالَ ذَكَرَهُ أَبِى عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ." [وَقَالَ غَيْرُ مُحَمَّدٍ عَلَى ظَهْرِ الْخُفَّيْنِ.]

Bize Muhammed b. Sabbah el-Bezzâz, ona Abdurrahman b. Ebu Zinad, ona babam, ona Urve b. Zübeyr, ona Muğîra b. Şube şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav), mestler üzerine meshederdi." [Muhammed dışındaki raviler mestlerin üst kısmına meshetti şeklinde rivayet etmişlerdir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 63, /44

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ (قَالَ) أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِي سَلَمَةَ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم: " كَانَ إِذَا ذَهَبَ الْمَذْهَبَ أَبْعَدَ قَالَ: فَذَهَبَ لِحَاجَتِهِ - وَهُوَ فِى بَعْضِ أَسْفَارِهِ - فَقَالَ ائْتِنِي بِوَضُوء. فَأَتَيْتُهُ بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ." [قَالَ الشَّيْخُ إِسْمَاعِيلُ هُوَ ابْنُ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي كَثِيرٍ الْقَارِئُ .]

Bize Ali b. Hucr, ona İsmail, ona Muhammed b. Amr, ona Ebu Seleme ona da Muğîra b. Şube'nin rivayet ettiğine göre; "Hz. Peygamber (sav) tuvalet ihtiyacını görmeye gittiğinde iyice uzaklaşırdı. Bir seyahati sırasında tuvalet ihtiyacı için yine uzaklaşmıştı. Bir süre sonra bana, Su getir diye seslendi. Ben kendisine su götürdüm, abdest alıp mestleri üzerine meshetti." [Nesâî, senette geçen İsmail'in, İsmail b. Cafer b. Ebu Kesir el-Kâri olduğunu söylemiştir.]

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 16, /2087

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا الأَوْزَاعِىُّ عَنْ يَحْيَى عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِيهِ قَالَ رَأَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ عَلَى عِمَامَتِهِ وَخُفَّيْهِ . وَتَابَعَهُ مَعْمَرٌ عَنْ يَحْيَى عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ عَمْرٍو قَالَ رَأَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم .

Bize Abdan, ona Abdullah, ona el-Evzaî, ona Yahya, ona Ebu Seleme, ona da Cafer b. Amr'ın rivayet ettiğine göre Cafer'in babası Amr şöyle demiştir: "Hz. Peygamber'i (sav), sarığına ve mestlerine mesh ederken gördüm." Mamer'in naklettiğine göre, ona Yahya ona da Ebu Seleme'nin naklettiği rivayette Amr, Hz. Peygamber'i (sav), (sarığına ve mestlerine mesh ederken) gördüğünü söylemiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/238

أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِىٍّ الرُّوذْبَارِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ دَاسَةَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ خَيْرٍ عَنْ عَلِىٍّ قَالَ : لَوْ كَانَ الدِّينُ بِالرَّأْىِ لَكَانَ أَسْفَلُ الْخُفِّ أَوْلَى بِالْمَسْحِ مِنْ أَعْلاَهُ ، وَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَمْسَحُ عَلَى ظَاهِرِ خُفَّيْهِ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1400, 2/358

حدثنا محمد بن القاسم بن زكريا ثنا أبو كريب ثنا حفص بن غياث عن الأعمش عن أبي إسحاق عن عبد خير قال قال علي رضي الله عنه : لو كان الدين بالرأي لكان أسفل الخف أولى بالمسح من أعلاه لقد رأيت رسول الله صلى الله عليه و سلم يمسح على ظاهر خفيه

• Darekutni Sünen-i Darekutni taharet 783, 1/378

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ مُحَمَّدٍ الدُّورِىُّ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى أَخْبَرَنَا دَلْهَمُ بْنُ صَالِحٍ وَأَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ بَكْرٍ الْمَرْوَزِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ حَدَّثَنَا دَلْهَمُ بْنُ صَالِحٍ عَنْ حُجَيْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : أَهْدَى النَّجَاشِىُّ إِلَى النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- خُفَّيْنِ سَاذَجَيْنِ أَسْوَدَيْنِ ، فَلَبِسَهُمَا وَمَسَحَ عَلَيْهِمَا. لَفْظُ حَدِيثِ أَبِى نُعَيْمٍ ، وَفِى حَدِيثِ عُبَيْدِ اللَّهِ : أَنَّ النَّجَاشِىَّ أَهْدَى إِلَى رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- خُفَّيْنِ أَسْوَدَيْنِ سَاذَجَيْنِ ، فَتَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَيْهِمَا.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1358, 2/338