وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ كِلاَهُمَا عَنِ الأَعْمَشِ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى عَنْ كَعْبِ بْنِ عُجْرَةَ عَنْ بِلاَلٍ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَالْخِمَارِ." [وَفِى حَدِيثِ عِيسَى: ’حَدَّثَنِى الْحَكَمُ، حَدَّثَنِى بِلاَلٌ’.]

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Muhammed b. Alâ, o ikisine Ebu Muaviye; (T) Bize İshak, ona İsa b. Yunus, o ikisine (Ebu Muaviye ve İsa b. Yunus) A'meş, ona Hakem, ona Abdurrahman b. Ebu Leyla, ona Ka'b b. Ucre, ona da Bilal şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) mestleri ve sarığı üzerine mesh etmiştir." [(Ravilerden) İsa, rivayetinde: 'bana Hakem, ona da Bilal nakletti' demiştir.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 637, /130

وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ، فَقَالَتِ: ’ائْتِ عَلِيًّا، فَإِنَّهُ أَعْلَمُ بِذَلِكَ مِنِّى.’ فَأَتَيْتُ عَلِيًّا. فَذَكَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِهِ.

Bize Züheyr b. Harb, ona Ebu Muaviye, ona A'meş, ona Hakem, ona da Kasım b. Muhaymira, Şurayh b. Hâni'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir. Aişe'ye mestler üzerine mesh etme konusunu sordum. 'Ali'ye git ve ona sor. Zira o bu konuyu benden daha iyi bilir' karşılığını verdi. Ben de Ali'ye (ra) gittim." Şurayh Hz. Peygamber'den (sav) (bu konuda) nakledilen hadisin bir benzerini rivayet etmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 641, /131

وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الْحَنْظَلِىُّ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا الثَّوْرِىُّ عَنْ عَمْرِو بْنِ قَيْسٍ الْمُلاَئِىِّ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُتَيْبَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ: أَتَيْتُ عَائِشَةَ أَسْأَلُهَا عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ، فَقَالَتْ: ’عَلَيْكَ بِابْنِ أَبِى طَالِبٍ، فَسَلْهُ؛ فَإِنَّهُ كَانَ يُسَافِرُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم’. فَسَأَلْنَاهُ، فَقَالَ: "جَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيَهُنَّ لِلْمُسَافِرِ، وَيَوْمًا وَلَيْلَةً لِلْمُقِيمِ." [قَالَ: وَكَانَ سُفْيَانُ إِذَا ذَكَرَ عَمْرًا أَثْنَى عَلَيْهِ.]

Bize İshak b. İbrahim el-Hanzalî, ona Abdürrezzak (b. Hemmam), ona Sevrî, ona Amr b. Kays el-Mülâî, ona Hakem b. Uteybe, ona da Kasım b. Muhaymira, Şurayh b. Hâni'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: Mestler üzerine mesh etmek konusunu sormak için Hz. Aişe'nin yanına geldim (ve sordum). Hz. Aişe: 'Ebu Talib'in oğluna (Hz. Ali'ye) git ve (bu konuyu) ona sor. Çünkü o Rasulullah ile seyahat ederdi' dedi. Bunun üzerine Hz. Ali'ye sorduk. O da: "Rasulullah (sav) yolcu için üç gün üç gece, yolcu olmayan (yaşadığı yerde bulunan) için ise bir gün bir geceyi mest müddeti olarak belirledi." cevabını verdi. [Şurayh şöyle demiştir: Süfyan, Amr'ı andığı zaman onu överdi.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 639, /130

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الْحَكَمِ قَالَ سَمِعْتُ الْقَاسِمَ بْنَ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ. فَقَالَتِ: ’ائْتِ عَلِيًّا، فَسَلْهُ. فَإِنَّهُ أَعْلَمُ بِذَلِكَ مِنِّى.’ فَأَتَيْتُ عَلِيًّا، فَسَأَلْتُهُ عَنِ الْمَسْحِ، فَقَالَ: ’كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَأْمُرُنَا أَنْ نَمْسَحَ لِلْمُقِيمِ يَوْمًا وَلَيْلَةً، وَلِلْمُسَافِرِ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ.’

Bize Muhammed b. Beşşar, ona Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona Hakem (b. Uteybe), ona Kasım b. Muhaymira, ona da Şureyh b. Hânî şöyle rivayet etmiştir: Hz. Aişe'ye mestler üzerine mesh etmenin durumunu sordum. Hz. Aişe, 'Hz. Ali'ye git ve ona sor. Çünkü bu konuyu o benden daha iyi bilir' dedi. Ben de Hz. Ali'ye giderek mesh konusunu ona sordum. Hz. Ali, 'Rasulullah (sav), yolcu olmayan (yaşadığı yerde bulunan) kimse için bir gün bir gece, yolcu için ise üç gün üç gece mesh etmemizi bize emretti' cevabını verdi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 86, /97

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِىِّ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ خُزَيْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ قَالَ: جَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِلْمُسَافِرِ ثَلاَثًا. وَلَوْ مَضَى السَّائِلُ عَلَى مَسْأَلَتِهِ، لَجَعَلَهَا خَمْسًا.

Bize Ali b. Muhammed, ona Veki' (b. Cerrah), ona Süfyan (es-Sevri), ona babası (Said b. Mesruk), ona İbrahim et-Teymî, ona Amr b. Meymun, ona da Huzeyme b. Sabit şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber mestlere meshetme süresini yolcu için üç gün olarak belirledi. Soru soran kişi sorusunda ısrarcı olsaydı Rasulullah (sav) süreyi beş güne çıkaracaktı.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 86, /97

حَدَّثَنَا حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى وَعَمْرُو بْنُ سَوَّادٍ الْمِصْرِيَّانِ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ أَنْبَأَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ أَبِى زِيَادٍ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ قَطَنٍ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ نُسَىٍّ عَنْ أُبَىِّ بْنِ عِمَارَةَ -وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ صَلَّى فِى بَيْتِهِ الْقِبْلَتَيْنِ كِلْتَيْهِمَا-: أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ’أَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ؟’ قَالَ: ’نَعَمْ’. قَالَ: ’يَوْمًا؟’ قَالَ: ’وَيَوْمَيْنِ’. قَالَ: ’وَثَلاَثًا؟’ حَتَّى بَلَغَ سَبْعًا. قَالَ لَهُ: ’وَمَا بَدَا لَكَ’.

Bize her ikisi de Mısırlı olan Harmele b. Yahya ve Amr b. Sevvad, onlara Abdullah b. Vehb, ona Yahya b. Eyyüb, ona Abdurrahman b. Rezîn, ona Muhammed b. Yezid b. Ebu Ziyad, ona Eyyüb b. Katan, ona Ubade b. Nüsey, ona da Übey b. İmara -Rasulullah (sav), evinde her iki kıbleye doğru da namaz kılmıştı- şöyle rivayet etmiştir: Übey b. İmara, Rasulullah'a (sav) "Mestlerimin üzerine mesh edebilir miyim?" diye sormuş, Rasulullah (sav) da 'Evet edebilirsin' cevabını vermiştir. Ardından Übey, 'Bir gün mü meshedeyim?' diye tekrar sormuş, Rasulullah (sav) 'İki gün de mesh edebilirsin' karşılığını vermiştir. Übey, 'üç gün meshedebilir miyim? diye yine sormuş. Böylece yedi güne kadar her bir günün (meshetmeyle alakalı) hükmünü tek tek sormuş. Rasulullah da (sav), 'Dilediğin kadar mesh edebilirsin.' buyurmuştur.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 87, /97

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُوسُفَ السُّلَمِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِى حَبِيبٍ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْبَلَوِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ رَبَاحٍ اللَّخْمِىِّ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِىِّ: أَنَّهُ قَدِمَ عَلَى عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ مِنْ مِصْرَ، فَقَالَ: ’مُنْذُ كَمْ لَمْ تَنْزِعْ خُفَّيْكَ؟’ قَالَ: ’مِنَ الْجُمُعَةِ إِلَى الْجُمُعَةِ.’ قَالَ: ’أَصَبْتَ السُّنَّةَ’.

Bize Ahmed b. Yusuf es-Sülemî, ona Ebu Asım (Dahhak b. Mahled), ona Hayve b. Şüreyh, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Hakem b. Abdullah el-Belevî, ona Ali b. Rabah el-Lahmî, ona da Ukbe b. Amir el-Cühenî şöyle rivayet etmiştir: Ukbe, Mısır'dan Ömer b. Hattab'ın yanına gelmişti. Ömer ona, 'Mestlerini kaç günde bir çıkarıyorsun?' diye sordu. O da, 'Cumadan cumaya çıkarıyorum' diye cevap verdi. Bunun üzerine Ömer: 'Sünnete uygun davranmışsın' dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 87, /97

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ أَبِى الْفُرَاتِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبِى شُرَيْحٍ عَنْ أَبِى مُسْلِمٍ مَوْلَى زَيْدِ بْنِ صُوحَانَ قَالَ: كُنْتُ مَعَ سَلْمَانَ، فَرَأَى رَجُلاً يَنْزِعُ خُفَّيْهِ لِلْوُضُوءِ، فَقَالَ لَهُ سَلْمَانُ: ’امْسَحْ عَلَى خُفَّيْكَ، وَعَلَى خِمَارِكَ، وَبِنَاصِيَتِكَ. فَإِنِّى رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ، وَالْخِمَارِ.’

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Yunus b. Muhammed, ona Davud b. Ebu Furat, ona Muhammed b. Zeyd, ona Ebu Şurayh, ona da Zeyd b. Suhan'ın azadlı kölesi Ebu Müslim, şöyle demiştir: Ben Selman-ı (Farisi) ile birlikteydim. Abdest için mestlerini çıkaran bir adamı gördü ve ona şöyle dedi: 'Mestlerine, sarığına ve başının ön kısmına (alnına, perçemine) mesh et. Çünkü ben, Resûlullah'ın (sav) mestlerinin ve sarığının üzerine mesh ettiğini gördüm.'

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 89, /98

عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن سالم بن عبد الله عن ابن عمر مثله.[قال : إذا أدخل الرجل رجليه في الخفين وهما طاهرتان ثم ذهب للحاجة ، ثم توضأ للصلاة ، مسح على خفيه ، وإن كان يقول : أمر بذلك عمر.]

Açıklama: Rivayetin bütünü için bk. MA000766.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 767, 1/197

عبد الرزاق عن ابن جريج قال حدثني ابن شهاب عن سالم بن عبد الله عن ابن عمر قال : إذا أدخل الرجل رجليه في الخفين وهما طاهرتان ثم ذهب للحاجة ، ثم توضأ للصلاة ، مسح على خفيه ، وإن كان يقول : أمر بذلك عمر.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 766, 1/197