حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنِ الْعَلاَءِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا السَّائِبِ مَوْلَى هِشَامِ بْنِ زُهْرَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَنْ صَلَّى صَلاَةً لَمْ يَقْرَأْ فِيهَا بِأُمِّ الْقُرْآنِ فَهِىَ خِدَاجٌ فَهِىَ خِدَاجٌ فَهِىَ خِدَاجٌ غَيْرُ تَمَامٍ." قَالَ فَقُلْتُ: يَا أَبَا هُرَيْرَةَ إِنِّى أَكُونُ أَحْيَانًا وَرَاءَ الإِمَامِ . قَالَ فَغَمَزَ ذِرَاعِى وَقَالَ: 'اقْرَأْ بِهَا يَا فَارِسِىُّ فِى نَفْسِكَ فَإِنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ : قَالَ اللَّهُ تَعَالَى قَسَمْتُ الصَّلاَةَ بَيْنِى وَبَيْنَ عَبْدِى نِصْفَيْنِ فَنِصْفُهَا لِى وَنِصْفُهَا لِعَبْدِى وَلِعَبْدِى مَا سَأَلَ." قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "اقْرَءُوا يَقُولُ الْعَبْدُ ( الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ) يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ حَمِدَنِى عَبْدِى يَقُولُ الْعَبْدُ ( الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ ) يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ أَثْنَى عَلَىَّ عَبْدِى يَقُولُ الْعَبْدُ ( مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ) يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ مَجَّدَنِى عَبْدِى يَقُولُ الْعَبْدُ ( إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ) يَقُولُ اللَّهُ وَهَذِهِ بَيْنِى وَبَيْنَ عَبْدِى وَلِعَبْدِى مَا سَأَلَ يَقُولُ الْعَبْدُ ( اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ * صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ ) يَقُولُ اللَّهُ فَهَؤُلاَءِ لِعَبْدِى وَلِعَبْدِى مَا سَأَلَ."

Bize Ka'neb, ona Mâlik b. Ala b. Abdurrahman, ona Ebu Sâib mevlâ Hişam b. Zühre, ona da Ebu Hüreyre'den (ra) Rasulullah'ın (sav), "Her kim namaz kılar da onda Fatiha okumazsa, o namaz eksiktir, o namaz eksiktir, o namaz eksiktir, tamam değildir'" buyurduğunu rivayet etmiştir. (Ravi Ebu Sâib) dedi ki: Ben de, Ey Ebu Hüreyre'ye 'bazen imamın arkasında bulunuyorum (o zaman da okuyacak mıyım)?' dedim. Ebu Hureyre, kolumu dürttü ve dedi ki: 'Ey Fârisî (o zaman) onu içinden oku. Çünkü ben Rasulullah'ı (sav) şöyle buyururken işittim: "Allah Teala buyurdu ki; ben namazı (yani Fâtiha'yı) kendimle kulum arasında ikiye böldüm. Yarısı benim yarısı da kulumundur. Kuluma istediği verilecektir." Rasulullah (sav) devamla dedi ki: "(Fâtiha'yı) okuyunuz. (Çünkü) kul 'hamd alemlerin rabbine mahsustur' dediği zaman, Allah (cc), 'kulum bana hamd etti' der. Kul, 'Rahman ve rahim' dediğinde, Allah (cc); 'kulum beni övdü' der. 'Din gününün sahibi' dediğinde 'kulum beni yüceltti' der. Kulum 'ancak sana ibadet eder ve ancak senden yardım dileriz' dediğinde Allah (cc), 'bu kulumla benim aramdadır'; kulumun dilediği şey ona verilecektir' buyurur. Kul 'bizi sırat-ı müstakime, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet, gazaba uğrayan ve sapıtanların yoluna değil' dediği zaman da 'işte bunlar da kulumundur. Kulumun dilediği onundur' buyurur."

Açıklama: Hidac kelimesi develerin düşük doğumu için kullanılmakta, eksikliğiad ifade etmektedir. Burada eksikliğe yapılan vurgunun gücünü göstermek için kullanılmıştır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 137, /192

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ هِشَامِ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنِ الْحَجَّاجِ - وَهَذَا لَفْظُهُ - عَنْ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ - قَالَ ابْنُ الْمُثَنَّى وَأَبِى سَلَمَةَ ثُمَّ اتَّفَقَا - عَنْ أَبِى قَتَادَةَ قَالَ : "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى بِنَا فَيَقْرَأُ فِى الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ فِى الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَسُورَتَيْنِ وَيُسْمِعُنَا الآيَةَ أَحْيَانًا وَكَانَ يُطَوِّلُ الرَّكْعَةَ الأُولَى مِنَ الظُّهْرِ وَيُقَصِّرُ الثَّانِيَةَ وَكَذَلِكَ فِى الصُّبْحِ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ لَمْ يَذْكُرْ مُسَدَّدٌ فَاتِحَةَ الْكِتَابِ وَسُورَةً.]

Bize Müsedded, ona Yahya b. Hişam b. Ebu Abdullah; (T) Bize İbn Müsenna, ona İbn Ebu Adî, ona Haccac -bu, İbn Müsenna (rivayeti)nin lafızlarıdır- onlara Yahya, ona Abdullah b. Ebu Katade, -İbn Müsenna ve Ebu Seleme'yi de senette zikretmiş, ardından Müsedded ile Ebu Katade'nin zikrinde ittifak etmişlerdir- ona da Ebu Katade şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), bize namaz kıldırır, öğle ile ikindi namazlarının ilk rekatında Fatiha ile zammı sure okur ve bize, ayeti bazen işittirirdi. Öğle namazının ilk rekatını uzun, ikincisini ise kısa tutardı. Sabah namazında da aynını yapardı." [Ebû Davud şöyle demiştir: Müsedded, Fatiha ve zammı sure (ifadesini) rivayetinde zikretmemiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 130, /188

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى الرَّازِىُّ أَخْبَرَنَا عِيسَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مَيْمُونٍ الْبَصْرِىِّ حَدَّثَنَا أَبُو عُثْمَانَ النَّهْدِىُّ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : "اخْرُجْ فَنَادِ فِى الْمَدِينَةِ أَنَّهُ لاَ صَلاَةَ إِلاَّ بِقُرْآنٍ وَلَوْ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ فَمَا زَادَ."

Bize İbrahim b. Musa er-Râzî, ona İsa (İbn Yunus), ona Cafer b. Meymun el-Basrî, ona Ebu Osman en-Nehdî, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) kendisine şu talimatı vermiştir: "Haydi çık ve Medine'de Fatiha ve ona ilave edilecek bir şey ile de olsa namazın ancak Kur'ân (okumak)la makbul olacağını ilân et."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 137, /192

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ النُّفَيْلِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مَكْحُولٍ عَنْ مَحْمُودِ بْنِ الرَّبِيعِ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ قَالَ كُنَّا خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى صَلاَةِ الْفَجْرِ فَقَرَأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَثَقُلَتْ عَلَيْهِ الْقِرَاءَةُ فَلَمَّا فَرَغَ قَالَ : "لَعَلَّكُمْ تَقْرَءُونَ خَلْفَ إِمَامِكُمْ." قُلْنَا نَعَمْ هَذَا يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ: "لاَ تَفْعَلُوا إِلاَّ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ فَإِنَّهُ لاَ صَلاَةَ لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِهَا."

Bize Abdullah b. Muhammed en-Nüfeylî, ona Muhammed b. Seleme, ona Muhammed b. İshak, ona Mekhul, ona Mahmud b. Rabi', ona da Ubade b. Samit rivayet etmiştir: Biz sabah namazında Rasulullah'ın (sav) arkasında namaz kılıyorduk. Rasulullah (sav) Kur'ân okudu. Fakat Kur'ân okurken sürdürmek ona ağır gelmeye başladı. (Namazı) bitirince; "Her halde imamınızın arkasında siz de okuyorsunuz" buyurdu. Biz de: 'Evet, Ey Allah'ın Rasulü, biz de okuyoruz' dedik. Bunun üzerine şöyle buyurdu: "(Böyle) yapmayın, sadece Fatiha'yı okuyun. Zira Fatihayı okumayan kimsenin namazı makbul değildir."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 137, /193

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ سَهْلٍ الرَّمْلِىُّ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ عَنِ ابْنِ جَابِرٍ وَسَعِيدِ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَلاَءِ عَنْ مَكْحُولٍ عَنْ عُبَادَةَ نَحْوَ حَدِيثِ الرَّبِيعِ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالُوا : "فَكَانَ مَكْحُولٌ يَقْرَأُ فِى الْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ وَالصُّبْحِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ فِى كُلِّ رَكْعَةٍ سِرًّا. [ قَالَ مَكْحُولٌ اقْرَأْ بِهَا فِيمَا جَهَرَ بِهِ الإِمَامُ إِذَا قَرَأَ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَسَكَتَ سِرًّا فَإِنْ لَمْ يَسْكُتِ اقْرَأْ بِهَا قَبْلَهُ وَمَعَهُ وَبَعْدَهُ لاَ تَتْرُكْهَا عَلَى كل حَالٍ."]

Bize Ali b. Sehl er-Remlî, ona Velid (b. Müslim), ona İbn Cabir, ona Said b. Abdulaziz ve Abdullah b. Alâ, o ikisine de Mekhul, Rebi' b. Süleyman'ın rivayetinin (önceki hadisin) bir benzerini Ubade'den (b. Samit) (ra) nakletmiştir. "(Bu hadisi Mekhul'den nakledenler) dediler ki, Mekhul akşam, yatsı ve sabah namazında her rekâtta gizli (içinden sessiz) olarak Fatiha okurdu. (Bir defasında) Mekhul, imam sesli okuduğu vakitte, Fatiha okurken, sustuğu anlarda sen de (Fatiha'yı) gizlice oku. Eğer susmazsa ondan önce veya onunla veya sonra oku. Hiçbir zaman onu okumayı terk etme dedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 137, /193

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى الْعَنَزِىُّ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنِ الْحَجَّاجِ - يَعْنِى الصَّوَّافَ - عَنْ يَحْيَى - وَهُوَ ابْنُ أَبِى كَثِيرٍ - عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ وَأَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى قَتَادَةَ قَالَ "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى بِنَا فَيَقْرَأُ فِى الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ فِى الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَسُورَتَيْنِ وَيُسْمِعُنَا الآيَةَ أَحْيَانًا وَكَانَ يُطَوِّلُ الرَّكْعَةَ الأُولَى مِنَ الظُّهْرِ وَيُقَصِّرُ الثَّانِيَةَ وَكَذَلِكَ فِى الصُّبْحِ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salât 1012, /188

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَخْبَرَنَا هَمَّامٌ وَأَبَانُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ عَنْ أَبِيهِ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَقْرَأُ فِى الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ مِنَ الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَسُورَةٍ وَيُسْمِعُنَا الآيَةَ أَحْيَانًا وَيَقْرَأُ فِى الرَّكْعَتَيْنِ الأُخْرَيَيْنِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salât 1013, /188

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى وَأَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ جَمِيعًا عَنْ هُشَيْمٍ - قَالَ يَحْيَى أَخْبَرَنَا هُشَيْمٌ - عَنْ مَنْصُورٍ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى الصِّدِّيقِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ "كُنَّا نَحْزِرُ قِيَامَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ فَحَزَرْنَا قِيَامَهُ فِى الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ مِنَ الظُّهْرِ قَدْرَ قِرَاءَةِ الم تَنْزِيلُ السَّجْدَةِ وَحَزَرْنَا قِيَامَهُ فِى الأُخْرَيَيْنِ قَدْرَ النِّصْفِ مِنْ ذَلِكَ وَحَزَرْنَا قِيَامَهُ فِى الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ مِنَ الْعَصْرِ عَلَى قَدْرِ قِيَامِهِ فِى الأُخْرَيَيْنِ مِنَ الظُّهْرِ وَفِى الأُخْرَيَيْنِ مِنَ الْعَصْرِ عَلَى النِّصْفِ مِنْ ذَلِكَ." [وَلَمْ يَذْكُرْ أَبُو بَكْرٍ فِى رِوَايَتِهِ الم تَنْزِيلُ وَقَالَ قَدْرَ ثَلاَثِينَ آيَةً.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Salât 1014, /188

قَالَ مُسْلِمٌ وَحُدِّثْتُ عَنْ يَحْيَى بْنِ حَسَّانَ وَيُونُسَ الْمُؤَدِّبِ و غَيْرِهِمَا قَالُوا حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ زِيَادٍ قَالَ حَدَّثَنِى عُمَارَةُ بْنُ الْقَعْقَاعِ حَدَّثَنَا أَبُو زُرْعَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ يَقُولُ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا نَهَضَ مِنَ الرَّكْعَةِ الثَّانِيَةِ اسْتَفْتَحَ الْقِرَاءَةَ بِـ "(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ)" وَلَمْ يَسْكُتْ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1356, /238