حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَبِى أَسْمَاءَ عَنْ ثَوْبَانَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "أَيُّمَا امْرَأَةٍ سَأَلَتْ زَوْجَهَا طَلاَقًا فِى غَيْرِ مَا بَأْسٍ فَحَرَامٌ عَلَيْهَا رَائِحَةُ الْجَنَّةِ."

Bize Süleyman b. Harb, ona Hammad, ona Eyyüb, ona Ebû Kilabe, ona Ebu Esma, ona da Sevban, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Sebepsiz yere kocasından kendisini boşamasını isteyen kadına cennet kokusu haramdır."

Açıklama: “Cennetin kokusu haramdır” ifadesi, böyle bir talepte bulunan kadının cennete giremeyeceği anlamına gelmez. Daha çok böyle bir talepte bulunmaması, sebepsiz yere yuvayı yıkmaması gerektiğini ifade etmektedir. Gereksiz yere aileyi dağıtmanın vebal olduğu anlamında bir telkindir. Bu türlü taleplerin önünü kesmek için kullanılan mübalağalı bir tehdit ifadesidir. Erkeğin karısından boşanmak istemesi kadar kadının da kocasından boşanmak istemesinden daha tabii bir şey olamaz. Ama erkeğin de kadının da gereksiz yere yuvayı dağıtmamak için gayret göstermeleri gerekir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 18, /516

حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِىٍّ أَخْبَرَنِى أَبُو أَحْمَدَ عَنْ إِسْرَائِيلَ عَنْ سِمَاكٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ "أَسْلَمَتِ امْرَأَةٌ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَتَزَوَّجَتْ فَجَاءَ زَوْجُهَا إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى قَدْ كُنْتُ أَسْلَمْتُ وَعَلِمَتْ بِإِسْلاَمِى فَانْتَزَعَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ زَوْجِهَا الآخَرِ وَرَدَّهَا إِلَى زَوْجِهَا الأَوَّلِ."

Bize Nasr b. Ali, ona Ebu Ahmed, ona İsrail, ona Simak, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) demiştir ki: "Rasulullah (sav) zamanında bir kadın müslüman olmuş ve (kocasından başka) biriyle evlenmişti. İlk kocası Peygamber'e (sav) geldi ve Ey Allah'ın Rasulü, ben müslüman olmuştum. Bu kadın da benim müslüman olduğumu biliyordu (böyleyken gidip bir başkasıyla evlendi) dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) o kadını ikinci kocasından alıp ilk kocasına verdi."

Açıklama: Burada aslında müşrik olan karı ile kocanın ikisi de aynı zamanda müslüman olmuşlar, ama kadın bir bahane ile kocasından ayrılıp başkasıyla evlenmişti. Adamın müracaatı üzerine de Hz. Peygamber ikinci nikâhı feshederek kadını ilk kocasına verdi. Çünkü kadının yaptığı bu ikinci evlilik, boşanma şartları tahakkuk etmeden gerçekleştirilmişti. Dolayısıyla bu ikinci evlilik bâtıldır, geçersizdir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 23, /519

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ مُغِيثًا كَانَ عَبْدًا فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ اشْفَعْ لِى إِلَيْهَا . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "يَا بَرِيرَةُ اتَّقِى اللَّهَ فَإِنَّهُ زَوْجُكِ وَأَبُو وَلَدِكِ." فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَتَأْمُرُنِى بِذَلِكَ قَالَ "لاَ إِنَّمَا أَنَا شَافِعٌ." فَكَانَ دُمُوعُهُ تَسِيلُ عَلَى خَدِّهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لِلْعَبَّاسِ "أَلاَ تَعْجَبُ مِنْ حُبِّ مُغِيثٍ بَرِيرَةَ وَبُغْضِهَا إِيَّاهُ."

Bize Musa b. İsmail, ona Hammad, ona Halid el-Hazzâ, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) rivayet etmiştir: Muğîs bir köle idi. Bir gün Hz. Peygamber'e gelerek; Ey Allahlın Rasulü, (karım Berire benden ayrılmak istiyor) benim için aracılık yapar mısın? dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) Berîre'ye; "Ey Berîre, Allah'tan kork! Muğîs senin kocandır ve çocuğunun da babasıdır," dedi. Berîre de Ey Allah'ın Rasulü, bunu bana emrediyor musun? deyince, Hz. Peygamber; "Hayır, ben sadece bir aracıyım" cevabını verdi. Bunun üzerine Muğîs'in gözyaşları yanağına akmaya başladı. Rasulullah (sav) da İbn Abbas'a; "Muğîs'in Berîre'ye olan aşkına, Berîre'nin de Muğîs'e olan nefretine hayret etmez misin?" dedi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 19, /517

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ فِى قِصَّةِ بَرِيرَةَ قَالَتْ "كَانَ زَوْجُهَا عَبْدًا فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَلَوْ كَانَ حُرًّا لَمْ يُخَيِّرْهَا."

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Cerir, ona Hişam b. Urve, ona babası, ona da Hz. Aişe (r.anha), Berîre meselesi hakkında şöyle demiştir: "Berîre'nin kocası köle idi. (Kocasından ayrılıp ayrılmama konusunda) Rasulullah (sav) muhayyer bıraktı. Berîre de kendisini tercih etti (kocasından ayrıldı). Eğer kocası hür olsaydı Hz. Peygamber Berîre'yi muhayyer bırakmazdı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 19, /517

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ إِسْرَائِيلَ عَنْ سِمَاكٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ "أَنَّ رَجُلاً جَاءَ مُسْلِمًا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ثُمَّ جَاءَتِ امْرَأَتُهُ مُسْلِمَةً بَعْدَهُ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهَا قَدْ كَانَتْ أَسْلَمَتْ مَعِى . فَرَدَّهَا عَلَيْهِ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Veki', ona İsrâil, ona Simak, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) zamanında bir adam, önce kendisi müslüman olarak yanına gelmiş, arkasından karısı da müslüman olarak gelmişti. Adam, Ey Allanın Rasulü, o da benimle müslüman olmuştu deyince, Hz. Peygamber kadını ona geri verdi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 23, /519

قَالَ أَبُو دَاوُدَ كَتَبَ إِلَىَّ حُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ الْمَرْوَزِىُّ حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ مُوسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ وَاقِدٍ عَنْ عُمَارَةَ بْنِ أَبِى حَفْصَةَ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ إِنَّ امْرَأَتِى لاَ تَمْنَعُ يَدَ لاَمِسٍ . قَالَ "غَرِّبْهَا." قَالَ أَخَافُ أَنْ تَتْبَعَهَا نَفْسِى . قَالَ "فَاسْتَمْتِعْ بِهَا."

Ebû Davud şöyle dedi: Hüseyin b. Hureys el-Mervezî şu notu yazıp bana gönderdi: Bize el-Fadl b. Musa, ona el-Hüseyin b. Vâkıd, ona Umare b. Ebu Hafsa, ona İkrime, ona da İbn Abbas (ra) rivayet etmiştir: Bir adam Hz. Peygamber'e geldi ve karım, kendisine uzanan hiçbir eli geri çevirmiyor dedi. Hz. Peygamber de "boşa onu!" dedi. Bu sefer adam ama nefsimin onun peşinden gidebileceğinden korkuyorum dedi. O zaman Rasulullah (sav); "Öyleyse ondan faydalan!” buyurdu

Açıklama: “Kendisine uzanan hiçbir eli geri çevirmiyor” cümlesi iki manaya hamledilmiştir. Birine göre; kadın namusunu korumuyor, fuhuş yapıyor. Diğerine göre de kadın ailenin malını yeterince korumuyor, kim isterse veriyor demektir. Bu görüşlerin her ikisi de tenkide açıktır. Kadın eğer fâhişe idiyse, Hz. Peygamber’in “onunla evliliğine devam et” demesi makul değildir. Kaldı ki bu durumda Hz. Peygamber’in ona ya iftira cezasını vermesi ya da mulâane ahkâmını uygulaması gerekirdi. İkinci ihtimale göre kadının çok cömert biri olduğu, ne bulursa dağıttığı, her isteyene verdiği düşünülecek olursa, şüphesiz cömertlik boşanmayı gerektiren bir kusur değildir, aksine bir fazilettir. Dolayısıyla bundan dolayı Hz. Peygamber’in “karını boşa!” demesi de makul değildir. Bu ifâde ile kadında bulunan gayri ciddilik, ahlakî gevşeklik, herkesle senli-benli olabilen yapısının, bir kadında bulunması gereken vakar ve ağırbaşlılığın onda bulunmadığının kastedilmiş olması da muhtemeldir. Bu hadîsi tahric edenlerden biri olan Nesaî, “Râvilerden biri bunu İbn Abbas'a ref' etti, diğeri ref' etmedi. Bu hadîs sâbit değildir” demiştir. Bu değerlendirmenin de ciddiye alınması gerekir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Nikah 4, /476

حَدَّثَنَا ابْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الأَسْوَدِ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّ زَوْجَ بَرِيرَةَ كَانَ حُرًّا حِينَ أُعْتِقَتْ وَأَنَّهَا خُيِّرَتْ فَقَالَتْ مَا أُحِبُّ أَنْ أَكُونَ مَعَهُ وَإِنَّ لِى كَذَا وَكَذَا."

Bize İbn Kesir, ona Süfyan, ona Mansur, ona İbrahim, ona el-Esved, ona da Hz. Aişe (r.anha) şöyle dedi: "Berîre âzâd edildiği zaman, kocası hür idi. Berîre muhayyer bırakıldığında, bana şu şu verilse bile yine de onunla birlikte olmayı istemem dedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 20, /518

- وَأَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ، قَالَ: أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ شَيْبَةَ بْنِ نَعَامَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عِيسَى، عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي مُوسَى، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا تُطَلَّقُ النِّسَاءُ إِلَّا مِنْ رِيبَةَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى لَا يُحِبُّ الذَّوَّاقِينَ وَلَا الذَّوَّاقَاتِ»

Bize Amr b. Ali, ona Ebu Muaviye, ona Muhammed b. Şeybe b. Neame, ona Abdullah b. İsa, ona rivayet eden birine, Ebu Musa'dan (ra), Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir: "Kadınları sadece bir şüpheniz varsa boşayınız. Zira Allah Teala, şehvet düşkünü olan erkekleri ve kadınları sevmez."

• Bezzâr Müsned-i Bezzâr Ebu Musa el-Eş'arî 3066, 8/70

عبد الرزاق عن ابن جريج عن عطاء عن ابن عباس في رجل زنى بأخت امرأته ، تخطى حرمة إلى حرمة ، ولم تحرم عليه امرأته.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Talak 12781, 7/201

عبد الرزاق عن ابن جريج قال : وبلغني عن عكرمة مثله.[عبد الرزاق عن ابن جريج عن عطاء عن ابن عباس في رجل زنى بأخت امرأته ، تخطى حرمة إلى حرمة ، ولم تحرم عليه امرأته.]

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Talak 12782, 7/201