Giriş

Bize Abbas b. Abdülazim, ona Muâz b. Hânî, ona Harb b. Şeddâd, ona Yahya b. Ebu Kesîr, ona Abdülhamid b. Sinân, ona Ubeyd b. Umeyr, sahabi olan babasından naklederek şöyle diyor: "Bir adam Rasûlullah (sav)’e: “Ey Allah'ın Rasûlü! Büyük günahlar nelerdir” diye sordu. Rasûlullah (sav)’de: “Büyük günahlar yedi tanedir. Bunların da en büyükleri Allah’a ortak koşmak, haksız yere bir Müslümanı öldürmek, savaş anında savaştan kaçmaktır.”


Açıklama: Başkasını öldürmek ile aynı bağlamda değerlendirilen, kişinin kendi canına kıyması anlamına gelen intihar büyük günahların büyüklerinden biri olarak değerlendirilmiştir.

    Öneri Formu
26202 N004017 Nesai, Muharebe, 3

Bize Kuteybe, ona Adî b. Hâlid (T) Bize Muhammed b. Abdullah b. Bezî', ona Hâlid, ona Ebû Kılâbe, Sâbit b. Dahhâk'tan rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Her kim İslam’dan başka bir dine mensup olduğuna dair, yalan yere yemin ederse o dediği gibidir.” Kuteybe, kendi rivayetinde “kasıtlı olarak” ifadesine yer verdi. Yezid’in rivayetinde ise: “Yalan olarak yemin ederse o dediği gibi olur. Kim de kendini bir şeyle öldürürse Allah cehennemde ona aynı şeyle azap eder” ilavesi vardır.


Açıklama: Sabit b. Dahhak'tan gelen iki varyantın birinde 'müteammiden' ifadesi yer alırken; Yezid kanalıyla gelen diğer rivayette 'yalan olarak' şeklinde beyan edildiği dikkat çekmektedir.

    Öneri Formu
28207 N003801 Nesai, Eymân ve Nuzûr, 7

Bize Ebu Abdullah el-Hâfız, ona Ahmed b. Muhammed b. Ubdûs, ona Osman b. Saîd, ona Ebu’l-Yemân, ona Şuayb b. Ebû Hamza, ona Zührî, ona Saîd b. el-Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre rivayet etmiştir: Biz Rasulullah’la birlikte Hayber’e katılmıştık. Müslüman olduğunu iddia eden bir kişi hakkında Hz. Peygamber (sav) ‘Bu adam Cehennem ehlindendir’ dedi. Savaş başladığında adam kahramanca savaştı. Bir çok yerinden yaralandı ve hareket edemez hale geldi. Allah Rasulü’nün ashabından biri gelip “Ya Rasulallah! Cehennem ehlinden olduğunu söylediğin kişiyi gördün mü? Vallahi Allah yolunda kahramanca savaştı ve bir çok yerinden de yaralandı" dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber “ Dikkat edin! O Cehennem ehlindendir” buyurdu. İnsanların bir kısmı onun bu durumu karşısında neredeyse şüpheye düştüler. Adam yaranın verdiği ıstırapla karşılaşınca elini ok çantasına attı ve oradan bir ok çıkardı ve onunla intihar etti. Bunun üzerine bir çok Müslüman Rasulullah’a gelip şöyle dediler: “Ey Allah’ın Rasulü! Falan kişi imtihana tabi tutuldu, ancak kendi canına kıydı.” Hz. Peygamber (s.a.v.) de: "Bilal! Kalk ve insanlara şunu duyur: Mümin olandan başkası Cennete giremez; Allah fâcir bir kişiyle de dinini destekler” buyurdular. Bu hadisi Buharî Sahih’inde Ebu’l-Yemân’dan, Müslim ise, Ma’mer, Zuhrî tarikiyle rivayet etmiştir. Şafiî şöyle demiştir: “Hz. Peygamber onun münafık olduğu ve inandığını iddia ederek kanını akıtacağı bilgisi kendisine Allah tarafından verilmiş olmasına rağmen onu engellemedi."


Açıklama: Bazı rivayetlerde olayın geçtiği yer olarak Huneyn (İHS004519) zikredilse de Hayber olması yüksek bir ihtimaldir. Hz. Peygamber adamın cehennemlik olduğunu belirtirken, cennete sadece inananların gideceği vurgusunu yapması önemlidir. Zira adamın cehennemlik olarak nitelenmesinde etkili olan, adamın intihar etmesi değil, münafıklardan olduğu bilgisidir. Nitekim İmam Şafiî de aynı hususa dikkat çekmiştir.

    Öneri Formu
154047 BS16918 Beyhaki, Sünenü'l Kübra, VIII,320

Bize Kuteybe, ona Adî b. Hâlid (T) Bize Muhammed b. Abdullah b. Bezî', ona Hâlid, ona Ebû Kılâbe, Sâbit b. Dahhâk'tan rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Her kim İslam’dan başka bir dine mensup olduğuna dair, yalan yere yemin ederse o dediği gibidir.” Kuteybe, kendi rivayetinde “kasıtlı olarak” ifadesine yer verdi. Yezid’in rivayetinde ise: “Yalan olarak yemin ederse o dediği gibi olur. Kim de kendini bir şeyle öldürürse Allah cehennemde ona aynı şeyle azap eder” ilavesi vardır.


Açıklama: Sabit b. Dahhak'tan nakledilen bazı rivayetlerde 'müteammiden' ifadesi yer almaktadır. Tahvillere dikkat çekilen bu rivayette, Kuteybe müteammiden ifadesi ile rivayette bir farklılık oluşturmaktadır. Yezid ise onun yerine 'yalan olarak' ifadesini kullanmıştır.

    Öneri Formu
276726 N003801-2 Nesai, Eymân ve Nuzûr, 7

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve İshak b. İbrahim, onlara Süleyman (Ebu Bekir onun Süleyman b. Harb olduğunu söyledi), ona Hammad b. Zeyd, ona Haccac es-Savvaf, ona Ebu'z-Zübeyir, ona da Cabir şöyle rivayet etti: Tufeyl b. Amr ed-Devsî Peygamber (sav)'e gelerek: Yâ Resulullah! korunaklı bir kaleye ve muhafızların yanına gitmek ister misin? dedi. Cabir, cahiliye devrinde Devs'e ait bir kale vardı dedi. Peygamber (sav) buna razı olmadı. Çünkü Allah muhafızlığı Ensara ayırmıştı. Peygamber (sav) Medine'ye hicret edince Tufeyl b. Amr da onun yanına hicret et­ti. Onunla birlikte kavminden bir kişi de hicret etti. Fakat Medine'de sıkılmışlardı. O zât hastalandı ve sabırsızlık ederek oklarını aldı ve onlar­la parmak eklemlerini kesti. Ellerinden akan kan kesilmeyince öl­dü. Daha sonra Tufeyl b. Amr onu rüyasında gördü. Kılık kıyafeti güzel ama elleri sarılı bir haldeydi. Tufeyl ona: Rabbin sana ne yaptı? diye sordu. O da: Peygamber (sav)'in yanına hicret ettiğim için beni affetti, diye cevap verdi. Tufeyl: Neden ellerini sarılmış görüyorum? deyince: "Bana, senin bozduğun bir şeyi düzeltecek değiliz" dediler, cevabını verdi. Tufeyl bu rüyayı Rasulullâh'a (sav) anlattı. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Allah'ım onun ellerini de affet!" diye dua etti.


Açıklama: Câbir b. Abdullah'ın rivayet ettiği, intihar etmiş bir kişiyle ilgili rüyanın Hz. Peygamber'e anlatılması; rüyaya göre elinin sargılı olmasıyla, cezalandırıldığı anlaşılan şahsın bu eksiklikten kurtulması için de Hz. Peygamber'in dua etmiş olması önemlidir. Şahsın affedilmesi, hicret etmesiyle ilişkili görülse bile, intihar ile sonsuza kadar Cehennemlik olma arasındaki ilişkinin doğru olmadığını ortaya koymaktadır.

    Öneri Formu
276731 M000311-2 Müslim, İman, 184

Bize İshak b. İbrahim, İshak b. Mansur ve Abdülvâris b. Abdüssamed hepsi Abdussamed b. Abdülvaris'ten, ona Şu'be, ona Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona da Sâbit b. Dahhâk el-Ensârî rivayet etmiştir. (T) Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona Sevrî, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Ebû Kılâbe, ona da Sâbit b. ed-Dahhâk Hz. Peygamber (sav)'den şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan yere kasten yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Her kim kendini bir şeyle öldürürse Allah o kişiye cehennem ateşinde o şeyle azap eder." Süfyan'ın hadisi bu­ şekildedir. Şu'be'nin rivayetine göre ise Rasulüllah (sav) şöyle buyurmuştur: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan olarak yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Ve her kim kendini bir şeyle keserek öldürürse, kıymet gününde de o şeyle kesilir."


Açıklama: Başka bir dine mensup olma iddiası, şaka ya da yalan bile olsa, mazur görülmemiş hatta iddiasının gerçek olarak kabul edileceği vurgulanmıştır.

    Öneri Formu
276734 M000304-3 Müslim, İman, 177

Bize İshak b. İbrahim, İshak b. Mansur ve Abdülvâris b. Abdüssamed hepsi Abdussamed b. Abdülvaris'ten, ona Şu'be, ona Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona da Sâbit b. Dahhâk el-Ensârî rivayet etmiştir. (T) Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona Sevrî, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Ebû Kılâbe, ona da Sâbit b. ed-Dahhâk Hz. Peygamber (sav)'den şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan yere kasten yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Her kim kendini bir şeyle öldürürse Allah o kişiye cehennem ateşinde o şeyle azap eder." Süfyan'ın hadisi bu­ şekildedir. Şu'be'nin rivayetine göre ise Rasulüllah (sav) şöyle buyurmuştur: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan olarak yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Ve her kim kendini bir şeyle keserek öldürürse, kıymet gününde de o şeyle kesilir."


Açıklama: Hz. Peygamber'in vefat ettiği dönemde takriben 8 yaşlarında bir çocuk olan Sabit b. Dahhak'tan (R66) gelen rivayet grubunda, islam'dan başka bir dine mensup olma iddiasıyla yalan yere yemin edenin gerçekte öyle olduğu vurgusu yapılmış; intihar edenin de kıyamet gününde aynı şekilde cezalandırılacağı beyan edilmiştir. Ancak 'kasten' ifadesiyle bilinçsizce dilden dökülen beyanlar hükmün dışında tutulurken, 'sonsuza kadar' gibi bir zaman vurgusunun olmaması dikkat çekicidir.

    Öneri Formu
276735 M000304-4 Müslim, İman, 177

Bize İshak b. İbrahim, İshak b. Mansur ve Abdülvâris b. Abdüssamed hepsi Abdussamed b. Abdülvaris'ten, ona Şu'be, ona Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona da Sâbit b. Dahhâk el-Ensârî rivayet etmiştir. (T) Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona Sevrî, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Ebû Kılâbe, ona da Sâbit b. ed-Dahhâk Hz. Peygamber (sav)'den şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan yere kasten yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Her kim kendini bir şeyle öldürürse Allah o kişiye cehennem ateşinde o şeyle azap eder." Süfyan'ın hadisi bu­ şekildedir. Şu'be'nin rivayetine göre ise Rasulüllah (sav) şöyle buyurmuştur: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan olarak yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Ve her kim kendini bir şeyle keserek öldürürse, kıymet gününde de o şeyle kesilir."


Açıklama: Rivayetin iki varyantını 'müteammiden/bilerek' ifadesi farklılaştırmaktadır. Hadisle kastedilenin yanlış anlaşılmaması için ilave edilen bir yorum olduğu anlaşılmaktadır. Zira müslüman olduğunu söyleyen birinin küfre nispeti, çok ağır bir vebal içermektedir.

    Öneri Formu
276733 M000304-2 Müslim, İman, 177


    Öneri Formu
161112 MK001330 Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir, II, 73


    Öneri Formu
161121 MK001339 Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir, II, 75