129 - حَدَّثَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ سَعْدَانُ بْنُ يَزِيدَ قَالَ: ثنا إِسْحَاقُ بْنُ يُوسُفَ الْأَزْرَقُ ح، وَحَدَّثَنَا أَبُو الْأَزْهَرِ قَالَ: ثنا عَبْدُ الصَّمَدِ بْنُ عَبْدِ الْوَارِثِ ح، وَحَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ حَرْبٍ قَالَ: ثنا وَهْبُ بْنُ جَرِيرٍ ح، وَحَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ حَبِيبٍ قَالَ: ثنا أَبُو دَاوُدَ كُلُّهُمْ قَالُوا: ثنا هِشَامٌ الدَّسْتُوَائِيُّ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ أَبِي قِلَابَةَ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ فِي الدُّنْيَا عُذِّبَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ قَذَفَ مُؤْمِنًا بِالْكُفْرِ فَهُوَ كَقَتْلِهِ، وَلَعْنُ الْمُؤْمِنِ كَقَتْلِهِ، وَلَيْسَ عَلَى الرَّجُلِ نَذْرٌ فِيمَا لَا يَمْلِكُ، وَمَنْ حَلَفَ أَنَّهُ بَرِيءٌ مِنَ الْإِسْلَامِ فَهُوَ كَمَا قَالَ» هَذَا لَفْظُ وَهْبٍ، وَحَدِيثُ عَبْدِ الصَّمَدِ مَعْنَاهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ: وَأَبُو دَاوُدَ ح أَيْضًا: «وَمَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا قَالَ» . لَمْ يَأْتِ أَبُو دَاوُدَ بِتَمَامِهِ وَزَادَ عَبْدُ الصَّمَدِ أَيْضًا: «وَمَنْ قَذَفَ مُؤْمِنًا بِكُفْرٍ فَهُوَ كَقَتْلِهِ»

Bize Ebû Muhammed Sa'dân b. Yezîd, ona İshak b. Yusuf el-Ezrak (T) Bize Ebü'l-Ezher, ona Abdüssamed b. Abdülvâris (T) Bize Ali b. Harb, ona Vehb b. Cerîr (T) Bize Yunus b. Habîb, ona Ebû Dâvûd rivayet etti. Hepsi şöyle dediler: Bize Hişam ed-Destüvâî, ona Yahya b. Ebû Kesîr, ona Ebû Kılâbe, ona da Sâbit b. ed-Dahhâk'ın (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Her kim dünyada bir şeyle canına kıyarsa, kıyamet günü o şeyle ona azap edilir. Her kim bir mümini tekfir ederse onu öldürmüş gibidir. Mümine lanet etmek de onu öldürmek gibidir. Kişinin sahip olmadığı şeyde adağı olamaz. Her kim yalan yere müslüman olmadığına dair yemin ederse, dediği gibidir." Bu Vehb'in lafzıdır. Abdussamed'in hadisi de bu anlamdadır. Ancak ve Ebu Davud o şöyle demiştir: "Her kim yalan yere islam'dan başka bir dinden olayım diye yemin ederse söylediği gibidir." Ebu Davud hadisin tamamını zikretmemiştir. Abdussamed şu ifadeyi ilave etmiştir: "Kim bir müminin kafir olduğunu söylerse onu öldürmüş gibidir."

• Ebu Avâne el-İsferâyînî Müsned-i Ebu Avâne İmân 129, 1/50

4693 - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عَدِيٍّ، عَنْ خَالِدٍ، وَأَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ بْنِ بَزِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَزِيدُ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدٌ، عَنْ أَبِي قِلَابَةَ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا قَالَ، وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ عُذِّبَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ» ، وَقَالَ قُتَيْبَةُ فِي حَدِيثِهِ: بِشَيْءٍ مُتَعَمِّدًا

Bize Kuteybe b. Saîd, ona İbn Ebî Adî, ona Hâlid rivayet etti. Ayrıca bize Muhammed b. Abdullah b. Bezî', ona Yezîd, ona Hâlid, ona Ebû Kılâbe, ona da Sâbit b. ed-Dahhâk (ra) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Her kim yalan yere İslam dışında bir dinden olduğuna dair yemin ederse, o kişi dediği gibidir. Her kim bir şeyle canına kıyarsa Cehennem ateşinde o şeyle ona azap edilir." Kuteybe hadisinde "Bir şeyle kasten (intihar ederse)" dedi.

• Nesâî Sünen-i Kübra El- Eymân ve'n- nüzûr 4693, 4/434

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ خَالِدٍ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ وَكَانَ مِنْ أَصْحَابِ الشَّجَرَةِ ثُمَّ قَالَ بَعْدُ أَوْ عَنْ رَجُلٍ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ أَوْ ذَبَحَ ذَبَحَهُ اللَّهُ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ

Bize Muhammed İbn Cafer, ona Şu’be, ona Hâlid, ona Ebu Kılâbe, ona da ashab-ı şecereden olan Sâbit İbn Dahhâk Hz. Peygamber’den rivayet etmiştir: “Kim kasıtlı ve yalan söyleyerek İslam’dan başka bir dine mensup olduğuna dair yemin ederse, o dediği gibidir. Kim kendini bir şey ile veya boğazlayarak öldürürse, Allah’da onu cehennem ateşinde aynı şeyle boğazlar."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sabit b. Dahhak el-Ensarî 16504, 5/609

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ وَأَبُو زَكَرِيِّا بْنُ أَبِى إِسْحَاقُ الْمُزَكِّى قَالاَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا السَّرِىُّ بْنُ خُزَيْمَةَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الإِسْلاَمِ كَاذِبًا فَهْوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَىْءٍ عُذِّبَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمَنْ رَمَى مُؤْمِنًا بِكُفْرٍ فَهُوَ كَقَتْلِهِ وَلَعْنُ الْمُؤْمِنِ كَقَتْلِهِ ». رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ فِى الصَّحِيحِ عَنْ مُوسَى بْنِ إِسْمَاعِيلَ وَأَخْرَجَهُ مُسْلِمٌ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ عَنْ أَيُّوبَ.

Bize Ebu Abdullah el-Hâfız ve Ebu Zekeriyya b. Ebu İshak el-Müzekkî, onlara Ebu Abdullah Muhammed b. Ya’kub, ona Seriyy İbn Huzeyme, ona Musa b. İsmail, ona Vüheyb, ona Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona Sâbit İbn Dahhâk Hz. Peygamber (s.a.v.)’den rivayet etmiştir: "Kim İslam’dan başka bir dine mensup olduğuna dair yalan yemin ederse o dediği gibidir. Kim kendisini bir şeyle öldürürse kıyamet gününde aynı şeyle kendisine azap edilir. Kim bir Müslümana küfür isnat ederse, o sanki Müslümanı öldürmüş gibidir. Müslümana lanet etmek de öldürmek gibidir.” Bu hadisi, Buhârî, Sahîh’inde Musa b. İsmail’den, Müslim ise başka bir vecihten Eyyüb’den rivayet etmişlerdir.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahrîmu'l-katl 15974, 16/158

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَاصِمٍ عَنْ خَالِدٍ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ عَذَّبَهُ اللَّهُ فِي نَارِ جَهَنَّمَ.

Açıklama: İsnad Alî b. Âsım dolayısıyla sıkıntılıdır. Alî b. Âsım her ne kadar zayıf olsa da burada hadis mütâbi'dir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sabit b. Dahhak el-Ensarî 16506, 5/609

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَقَالَ مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ عَذَّبَهُ اللَّهُ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sabit b. Dahhak el-Ensarî 16500, 5/608

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ خَالِدٍ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ وَكَانَ مِنْ أَصْحَابِ الشَّجَرَةِ ثُمَّ قَالَ بَعْدُ أَوْ عَنْ رَجُلٍ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ أَوْ ذَبَحَ ذَبَحَهُ اللَّهُ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sabit b. Dahhak el-Ensarî 16504, 5/609

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ بن أَحْمَدَ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ بن عَبْدِ الصَّمَدِ ، حَدَّثَنَا أَبِي ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ، عَنْ أَيُّوبَ ، عَنْ أَبِي قِلابَةَ ، عَنْ ثَابِتِ بن الضَّحَّاكِ ، أَنّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، قَالَ : مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الإِسْلامِ ، كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا قَالَ ، وَمَنْ ذَبَحَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ ، ذُبِحَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Sabit b. Dahhak b. Halîfe el-Ensarî 1327, 2/369

حَدَّثَنَا أَبُو مُسْلِمٍ الْكَشِّيُّ ، حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بن نُصَيْرٍ ، حَدَّثَنَا هِشَامُ الدَّسْتُوَائِيُّ ، عَنْ يَحْيَى بن أَبِي كَثِيرٍ ، عَنْ أَبِي قِلابَةَ ، عَنْ ثَابِتِ بن الضَّحَّاكِ ، أَنّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، قَالَ : لَيْسَ عَلَى رَجُلٍ نَذْرٌ فِيمَا لا يَمْلِكُ ، وَلَعُنُ الْمُؤْمِنِ كَقَتْلِهِ ، وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ فِي الدُّنْيَا ، عُذِّبَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، وَمَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الإِسْلامِ ، كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا قَالَ ، وَمَنْ قَذَفَ مُؤْمِنًا بِكُفْرٍ فَهُوَ كَقَتْلِهِ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Sabit b. Dahhak b. Halîfe el-Ensarî 1332, 2/370

حَدَّثَنَا أَنَسُ بن سَلْمٍ الْخَوْلانِيُّ ، حَدَّثَنَا صَفْوَانُ بن صَالِحٍ ، حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بن مُسْلِمٍ ، حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِيُّ ، حَدَّثَنِي يَحْيَى بن أَبِي كَثِيرٍ ، حَدَّثَنِي أَبُو قِلابَةَ ، عَنْ ثَابِتِ بن الضَّحَّاكِ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الإِسْلامِ كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا قَالَ ، وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ فِي الدُّنْيَا ، عُذِّبَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، وَلَيْسَ عَلَى الرَّجُلِ نَذْرٌ فِيمَا لا يَمْلِكُ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Sabit b. Dahhak b. Halîfe el-Ensarî 1336, 2/371