حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ قَالَ: كَانَ أَصْحَابُ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَنَامُونَ ثُمَّ يُصَلُّونَ وَلَا يَتَوَضَّئُونَ

Bize Yahya b. Said, ona Şu'be, ona Katade, ona da Enes b. Malik (ra), şöyle rivayet etmiştir: Hz Peygamber'in (sav) ashabı [mescidde cemaatle namazı beklerken] bazen uyuklarlar, sonra kalkıp abdest almaksızın namaz kılarlardı' diye rivayet etmiştir.

Açıklama: Buradaki uyuma uzanarak yatmak değil, namazı beklerken oturduğu yerde (mütemekkin) uyuklamak anlamındadır. Nitekim bu konu mezhepler tarafından farklı şekilde yorumlanmaktadır.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Enes b. Malik 13983, 4/706

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ بُشَيْرِ بْنِ يَسَارٍ أَنْبَأَنَا سُوَيْدُ بْنُ النُّعْمَانِ الأَنْصَارِىُّ: أَنَّهُمْ خَرَجُوا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِلَى خَيْبَرَ، حَتَّى إِذَا كَانُوا بِالصَّهْبَاءِ، صَلَّى الْعَصْرَ. ثُمَّ دَعَا بِأَطْعِمَةٍ، فَلَمْ يُؤْتَ إِلاَّ بِسَوِيقٍ. فَأَكَلُوا، وَشَرِبُوا. ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ، فَمَضْمَضَ فَاهُ، ثُمَّ قَامَ فَصَلَّى بِنَا الْمَغْرِبَ.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ali b. Müshir, ona Yahya b. Saîd, ona da Büşeyr b. Yesar, Süveyd b. Numan el-Ensarî'nin şöyle anlattığını rivayet etti: Süveyd (ve beraberindeki bir gurup sahabi) Rasulullah (sav) ile birlikte Haber'e doğru yola çıktılar. Sahba mevkiine geldiklerinde Rasulullah (sav) ikindi namazını kıldı (kıldırdı). Sonra yiyecek getirilmesini istedi. Yiyecek olarak sadece sevik (un bulamacı, kavut) getirildi. Hep birlikte yiyip içtiler. Sonra Rasulullah (sav) su istedi ve o suyla ağzını çalkaladı. Ardından kalkıp bize akşam namazını kıldırdı.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 66, /88

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ سُفْيَانَ عَنْ عَلْقَمَةَ بْنِ مَرْثَدٍ عَنِ ابْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ حَتَّى كَانَ يَوْمُ فَتْحِ مَكَّةَ صَلَّى الصَّلَوَاتِ بِوُضُوءٍ وَاحِدٍ ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ ، فَقَالَ لَهُ عُمَرُ : رَأَيْتُكَ صَنَعْتَ شَيْئاً لَمْ تَكُنْ تَصْنَعُهُ. قَالَ :« إِنِّى عَمْداً صَنَعْتُ يَا عُمَرُ ». قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ : فَدَلَّ فِعْلُ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّ مَعْنَى قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى {إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ} الآيَةَ لِكُلِّ مُحْدِثٍ لَيْسَ لِلطَّاهِرِ ، وَمِنْهُ قَوْلُ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- :« لاَ وُضُوءَ إِلاَّ مِنْ حَدَثٍ ». والله أعلم

Bize Ubeydullah b. Musa, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Alkame b. Mersed, ona (Süleyman) b. Büreyde ona da babası (Büreyde b. Husayb ) şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) her namaz için abdest alırdı. Mekke'nin fethedildiği gün namazları tek bir abdestle kıldı ve mestleri üzerine mesh etti. Hz. Ömer, Rasulullah'a (sav) 'Seni daha önce yapmadığın bir şeyi yaparken gördüm' deyince Rasulullah (sav) 'Ey Ömer! Bunu bilerek yaptım (özellikle böyle yaptım)' buyurdu." Ebu Muhammed (Dârimî) der ki: Rasulullah'ın (sav) bu uygulaması Allah tealanın "Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve kollarınızı yıkayın, başınıza meshedin ve topuklara kadar da ayaklarınızı yıkayın." (Maide 5/6) ayetindeki emrin abdestli olanlara değil abdesti olmayanlara yönelik olduğunu göstermektedir. Yine Rasulullah'ın (sav) "Abdest yalnızca abdesti bozan bir şeyden dolayı gerekli olur" sözü de bu kapsamdadır. Allah en iyi bilendir.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 3, 1/522

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا أَبُو حَيَّانَ عَنْ أَبِي زُرْعَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ نَبِيُّ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِبِلَالٍ عِنْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ يَا بِلَالُ خَبِّرْنِي بِأَرْجَى عَمَلٍ عَمِلْتَهُ مَنْفَعَةً فِي الْإِسْلَامِ فَإِنِّي قَدْ سَمِعْتُ اللَّيْلَةَ خَشْفَ نَعْلَيْكَ بَيْنَ يَدَيَّ فِي الْجَنَّةِ قَالَ مَا عَمِلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فِي الْإِسْلَامِ عَمَلًا أَرْجَى عِنْدِي مَنْفَعَةً مِنْ أَنِّي لَمْ أَتَطَهَّرْ طُهُورًا تَامًّا قَطُّ فِي سَاعَةٍ مِنْ لَيْلٍ أَوْ نَهَارٍ إِلَّا صَلَّيْتُ بِذَلِكَ الطُّهُورِ لِرَبِّي مَا كُتِبَ لِي أَنْ أُصَلِّيَ

Bize Muhammed b. Bişr, ona Ebû Hayyân, ona Ebû Zur'a, ona da Ebû Hureyre'nin (ra) rivâyet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) bir sabah namazı esnasında Bilâl'e şöyle dedi: "- Ya Bilâl! İslâm'da fayda göreceğini en çok ümit ettiğin amelini söyle bana, çünkü ben cennette bu gece önümde senin ayak seslerini işittim." Bilâl; "- Ey Allah'ın rasûlü! İslâm'da fayda göreceğimi en çok ümit ettiğim amelim şudur: Ben gecde ve gündüz her saatte tam olarak temizlendikten (abdest aldıktan) sonra, mutlaka bu abdestle rabbimin bana takdir buyurduğu kadar namaz kılarım" dedi.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 8384, 3/276

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ سُفْيَانَ حَدَّثَنَا عَلْقَمَةُ بْنُ مَرْثَدٍ عَنِ ابْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ. فَلَمَّا كَانَ يَوْمُ الْفَتْحِ صَلَّى الصَّلَوَاتِ بِوُضُوءٍ وَاحِدٍ. فَقَالَ لَهُ عُمَرُ: ’فَعَلْتَ شَيْئًا لَمْ تَكُنْ تَفْعَلُهُ؟’ قَالَ: ’عَمْدًا فَعَلْتُهُ يَا عُمَرُ.’

Bize Ubeydullah b. Said, ona Yahya (b. Said el-Kattan), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Alkame b. Mersed, ona da (Süleyman) b. Büreyde, babasının (Büreyde b. Husayb) şöyle anlattığını rivayet etmiştir: Hz. peygamber (sav) her namaz için abdest alırdı. Mekke'nin fethedildiği gün bütün namazları tek bir abdestle kıldı. Ömer Rasulullah'a (sav): '(Niçin) Daha önce yapmadığın bir şey yaptın?' dedi. Rasulullah (sav): 'Bunu kasıtlı olarak yaptım, Ey Ömer.' cevabını verdi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 101, /2095