وَحَدَّثَنِى إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ أَخْبَرَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ حَدَّثَنِى عُبَيْدُ اللَّهِ - يَعْنِى ابْنَ الأَخْنَسِ - عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ يَسْتَلْقِيَنَّ أَحَدُكُمْ ثُمَّ يَضَعُ إِحْدَى رِجْلَيْهِ عَلَى الأُخْرَى » .

Bize İshak b. Mansûr, ona Ravh b. Ubâde, ona Ubeydullah -b. el-Ahnes-, ona Ebu'z-Zübeyr, ona da Câbir b. Abdullah'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Sizden biriniz sırt üstü uzanıp ayak ayak üstüne atmasın".

Açıklama: Bacak bacak üstüne atması sırasında üstünün açılıp mahrem yerlerinin görülebileceği ihtimali nedeniyle, böyle bir uzanma şekli konusunda uyarıda bulunuluyor.

• Müslim Sahîh-i Müslim Libâs ve'z-zinet 5503, /895

حَدَّثَنَا سُوَيْدٌ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى مِجْلَزٍ أَنَّ رَجُلاً قَعَدَ وَسْطَ حَلْقَةٍ فَقَالَ حُذَيْفَةُ: مَلْعُونٌ عَلَى لِسَانِ مُحَمَّدٍ أَوْ لَعَنَ اللَّهُ عَلَى لِسَانِ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم - مَنْ قَعَدَ وَسْطَ الْحَلْقَةِ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ وَأَبُو مِجْلَزٍ اسْمُهُ لاَحِقُ بْنُ حُمَيْدٍ .

Bize Süveyd, ona Abdullah, ona Şu'be, ona Katâde, ona da Ebu Miclez'in rivayet ettiğine göre bir adam bir toplantı halkasının ortasına oturmuştu. Bunun üzerine Huzeyfe şöyle dedi "Böyle bir sohbet halkasının ortasına gelip oturan Hz. Muhammed'in (sav) diliyle lanetlenmiştir veya Allah (cc), ona Muhammed'in (sav) diliyle lanette bulunmuştur." Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Ebu Miclez'in adı Lâhık b. Humeyd'dir.

Açıklama: Lahik b. Humeyd ile Huzeyfe b. Yeman arasında inkıta' vardır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edeb 12, 5/90

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ مِسْعَرٍ عَنْ عَلِىِّ بْنِ الأَقْمَرِ عَنْ أَبِى جُحَيْفَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ آكُلُ مُتَّكِئًا » .

Bize Muhammed b. Sabbâh, ona Süfyân b. Uyeyne, ona Mis'ar, ona Ali b. el-Akmer, ona da Ebu Cühayfe'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Ben iyice (bağdaş kurup) iyice yerleşerek yemek yemem."

Açıklama: Hz. Peygamber (sav) daha mütevazi oturmayı tercih ederek kibir alameti sayılabilecek gösterişli bir oturma şeklini tercih etmemiştir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Et'ime 6, /531

وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ أَخْبَرَنَا أَبُو عَوَانَةَ وَقَالَ قُتَيْبَةُ أَيْضًا حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ - يَعْنِى ابْنَ مُحَمَّدٍ - كِلاَهُمَا عَنْ سُهَيْلٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِذَا قَامَ أَحَدُكُمْ » . وَفِى حَدِيثِ أَبِى عَوَانَةَ « مَنْ قَامَ مِنْ مَجْلِسِهِ ثُمَّ رَجَعَ إِلَيْهِ فَهُوَ أَحَقُّ بِهِ » .

Bize Kuteybe b. Saîd, ona Ebu Avâne, ona Kuteybe, ona Abdülaziz -b. Muhammed-, her ikisine Süheyl, ona babası, ona da Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) "Biriniz kalktığında" buyurdu. Ebu Avâne'nin hadisinde "Yerinden kalkan kişi geri döndüğünde yerine oturmaya başkalarından daha hak sahibidir" buyurmuştur.

• Müslim Sahîh-i Müslim Selâm 5689, /924

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا شَرِيكٌ عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَةَ :قَالَ كُنَّا إِذَا أَتَيْنَا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم جَلَسَ أَحَدُنَا حَيْثُ يَنْتَهِى . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ . وَقَدْ رَوَاهُ زُهَيْرُ بْنُ مُعَاوِيَةَ عَنْ سِمَاكٍ أَيْضًا .

Bize Ali b. Hucr, ona Şerîk, ona Simâk b. Harb, ona da Câbir b. Semure şöyle demiştir: "Biz Hz. Peygamber'in (sav) huzuruna girdiğimizde her birimiz kalabalığın bittiği yerde otururduk." Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, hasen sahîh garîb bir hadistir. Bu hadisi Züheyr b. Muâviye de Simâk'tan rivayet etmiştir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 29, 5/73

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ :« لاَ يُقِمْ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ مِنْ مَجْلِسِهِ ثُمَّ يَجْلِسُ فِيهِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Kuteybe, ona Hammâd b. Zeyd, ona Eyyûb, ona Nâfi, ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Biriniz kardeşini kaldırıp da onun yerine oturmasın." Ebu İsâ (et-Tirmizî): Bu, hasen-sahîh bir hadistir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edeb 9, 5/88

حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ الْخَلاَّلُ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: « لاَ يُقِمْ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ مِنْ مَجْلِسِهِ ثُمَّ يَجْلِسُ فِيهِ » قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ . قَالَ: وَكَانَ الرَّجُلُ يَقُومُ لاِبْنِ عُمَرَ فَلاَ يَجْلِسُ فِيهِ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ .

Bize Hasan b. Ali el-Hallâl, ona Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona Sâlim, ona da İbn Ömer'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Biriniz kardeşini oturduğu yerden kaldırıp da kendisi (onun yerine) oturmasın." Ebu İsâ (et-Tirmizî) şöyle dedi: Bu, sahih bir hadistir. Sâlim şöyle demiştir: Bir kişi İbn Ömer'e yer vermek için ayağa kalktı ama İbn Ömer oraya oturmadı. Ebu İsâ (et-Tirmizî) şöyle dedi: Bu, sahih bir hadistir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edeb 9, 5/88

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْوَاسِطِىُّ عَنْ عَمْرِو بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ عَنْ عَمِّهِ وَاسِعِ بْنِ حَبَّانَ عَنْ وَهْبِ بْنِ حُذَيْفَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: « الرَّجُلُ أَحَقُّ بِمَجْلِسِهِ وَإِنْ خَرَجَ لِحَاجَتِهِ ثُمَّ عَادَ فَهُوَ أَحَقُّ بِمَجْلِسِهِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ . وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى بَكْرَةَ وَأَبِى سَعِيدٍ وَأَبِى هُرَيْرَةَ .

Bize Kuteybe, ona Hâlid b. Abdullah el-Vâsıtî, ona Amr b. Yahya, ona Muhammed b. Yahya b. Habbân, ona amcası Vâsi' b. Habbân, ona da Vehb b. Huzeyfe'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Kişi oturduğu yerde (geri dönmesi halinde tekrar oturmak için) daha hak sahibidir. Bir ihtiyaç sebebiyle oturduğu yerden kalkıp geri dönerse oraya (oturmak için) başkalarından daha hak sahibi olur." Ebu İsa (et-Tirmizî) şöyle dedi: Bu hasen-sahih-garîb bir hadistir. Bu konuda Ebu Bekre, Ebu Said ve Ebu Hüreyre'den de hadis rivayet edilmiştir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edeb 10, 5/89

حَدَّثَنَا سُوَيْدٌ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنِى عَمْرُو بْنُ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ :« لاَ يَحِلُّ لِلرَّجُلِ أَنْ يُفَرِّقَ بَيْنَ اثْنَيْنِ إِلاَّ بِإِذْنِهِمَا » . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَقَدْ رَوَاهُ عَامِرٌ الأَحْوَلُ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ أَيْضًا .

Bize Süveyd, ona Abdullah, ona Üsâme b. Zeyd, ona Amr b. Şuayb, ona babası (Şuayb), ona da Abdulah b. Amr'ın rivayet ettiğine göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "İzinleri olmadan iki kişiyi ayırıp aralarına oturmak helal değildir." Ebu İsa (et-Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, hasen-sahîh bir hadistir. Bunu Âmir el-Ahvel, Amr b. Şuayb'dan da rivayet etmiştir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Edeb 11, 5/89

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَبْدِ رَبِّهِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ مَوْلَى آلِ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى الْحَسَنِ قَالَ "جَاءَنَا أَبُو بَكْرَةَ فِى شَهَادَةٍ فَقَامَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ مَجْلِسِهِ فَأَبَى أَنْ يَجْلِسَ فِيهِ وَقَالَ إِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْ ذَا وَنَهَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَمْسَحَ الرَّجُلُ يَدَهُ بِثَوْبِ مَنْ لَمْ يَكْسُهُ."

Bize Müslim b. İbrahim, ona Şube, ona Abdurabbih b. Said, ona Âli Ebu Bürde'nin azatlısı Ebu Abdullah, ona da Said b. Ebu'l-Hasan şöyle rivayet etmiştir: "Bir gün Ebu Bekre, şahitlik için yanımıza gelmişti. Bir adam ona yerini vermek için ayağa kalktı. O (Ebu Bekre) ise oraya oturmak istemedi ve şöyle dedi: Hz. Peygamber (sav) böyle bir davranışı yasaklamıştır. Hz. Peygamber (sav) bir kimsenin giydirmediği kişinin elbisesine elini sürmesini yasaklamıştır."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 18, /1100