حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ قَتَادَةَ يُحَدِّثُ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ فِى قَبْرِهِ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ."

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona Katâde, ona Saîd b. Müseyyeb, ona da İbn Ömer, ona Ömer, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Ölü, kendisine ağlanması sebebiyle kabrinde azap görür."

Açıklama: “Ta‘zîbü’l-meyyit” diye meşhur olan bu hadis, Hz. Peygamber'in niyâha diye bilinen yani câhiliye döneminde yasakladığı bir ağlayış şekline yöneliktir. İslâm’ın temel ilkelerine aykırı bir gelenek olan niyâha ağlayışının sergileneceği merasimi bizzat vasiyet eden kimselerin azap göreceğine dair bir hadistir, yoksa ölüsünün arkasından ağlayan Müslüman bireyin azap göreceğini ifade etmemektedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Cenâiz 2143, /359

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ حُمَيْدِ بْنِ كَاسِبٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ الدَّرَاوَرْدِىُّ حَدَّثَنَا أَسِيدُ بْنُ أَبِى أَسِيدٍ عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ عَنْ أَبِيهِ . أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ الْحَىِّ إِذَا قَالُوا وَاعَضُدَاهْ وَاكَاسِيَاهْ . وَانَاصِرَاهْ وَاجَبَلاَهْ وَنَحْوَ هَذَا - يُتَعْتَعُ وَيُقَالُ أَنْتَ كَذَلِكَ أَنْتَ كَذَلِكَ » . قَالَ أَسِيدٌ فَقُلْتُ سُبْحَانَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ ( وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ) . قَالَ وَيْحَكَ أُحَدِّثُكَ أَنَّ أَبَا مُوسَى حَدَّثَنِى عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَتَرَى أَنَّ أَبَا مُوسَى كَذَبَ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَوْ تَرَى أَنِّى كَذَبْتُ عَلَى أَبِى مُوسَى

Bize Yakub b. Humeyd b. Kâsib, ona Abdülaziz b. Muhammed ed-Derâverdî, ona Esîd b. Ebu Esîr, ona Musa b. Ebu Musa el-Eş'arî, ona da babası (Ebu Musa el-Eş'arî), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Ölünün ardından geri kalan dirilerin “vah destekçimiz, vah giydirenimiz, vah yardımcımız, vah sığınağımız” ve benzeri şeyler söyleyip ağlamaları sebebiyle ölü azap görür ve o “sen böyle misin? sen böyle misin?” denilerek sorgulanır." Esîd der ki: Ben, şaşırıp “subhnâllâh, oysa Allah, "kimse, kimsenin günahını yüklenemez" buyurmuştur” dedim. Musa ise “sana yazıklar olsun! Ben sana, Ebu Musa'nın, Hz. Peygamber'den (sav) yaptığı rivayeti ettiğini söylüyorum! Ebu Musa'nın Hz. Peygamber'e (sav) yalan isnad edeceğini ya da benim Ebu Musa adına yalan uyduracağımı mı düşünüyorsun?” dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 54, /255

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمَّارٍ حَدَّثَنِى أَسِيدُ بْنُ أَبِى أَسِيدٍ أَنَّ مُوسَى بْنَ أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ أَخْبَرَهُ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَا مِنْ مَيِّتٍ يَمُوتُ فَيَقُومُ بَاكِيهِ فَيَقُولُ وَاجَبَلاَهُ وَاسَيِّدَاهُ أَوْ نَحْوَ ذَلِكَ إِلاَّ وُكِّلَ بِهِ مَلَكَانِ يَلْهَزَانِهِ أَهَكَذَا كُنْتَ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ .

Bize Ali b. Hucr, ona Muhammed b. Ammâr, ona Esîd b. Ebu Esîd, ona Musa b. Ebu Musa el-Eş'arî, ona da babası (Ebu Musa el-Eş'arî), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Biri ölür, ona ağlayan da kalkıp “vah sığınağımız, vah efendimiz” ve benzeri şeyler derse, (ölü) için iki melek görevlendirilir de “sen böyle miydin” (diyerek) onu itip dururlar." Ebu İsa der ki: Bu, hasen-garîb bir hadistir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Cenâiz 24, 3/326