حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بن غَنَّامٍ، ثنا أَبُو بَكْرِ بن أَبِي شَيْبَةَ، ثنا إِسْمَاعِيلُ بن إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بن أَبِي بَكْرٍ، قَالَ: سَمِعْتُ عُرْوَةَ بن الزُّبَيْرِ، يُحَدِّثُ أَبِي، قَالَ ذَاكَرَنِي مَرْوَانُ، مَسَّ الذَّكَرِ، فَقُلْتُ لَيْسَ مِنْهُ وُضُوءٌ، فَقَالَ: إِنَّ بُسْرَةَ بنتَ صَفْوَانَ، تُحَدِّثُ فِيهِ فَبَعَثَ إِلَيْهَا رَسُولا فَذَكَرَ أَنَّهَا حَدَّثَتْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: "مَنْ مَسَّ فَرْجَهُ فَلْيَتَوَضَّأْ."

Bize Ubeyd b. Ğannâm, ona Ebû Bekir b. Ebî Şeybe, ona İsmail b. İbrahim, ona Abdullah b. Ebî Bekir, ona Urve b. ez-Zübeyr, ona da babası şöyle anlatmış: "Mervan ile, tenasül uzvuna dokunmanın hükmünü müzakere ediyordum. Ben, 'Bundan dolayı abdest almak gerekmez' dedim. O ise, bu konuda Büsre bint Safvân'ın hadis rivâyet ettiğini, kendisine birini gönderip bu konuyu sorduğunu, onun da Rasûlullah'ın (sav) şöyle buyurdu dediğini söyledi: "Tenâsül uzvuna dokunan abdest alsın!"

Açıklama: İnsanın, kendisinin veya başka birinin cinsiyet organına dokunmakla abdestinin bozulup bozulmayacağı konusu tartışmalı bir meseledir. Bu konuda iki ayrı görüş vardır: 1- Hz. Ali, İbn Mes’ûd, İbn Abbas, Sa’d b. Ebî Vakkas, Huzeyfe, Ebû’d-Derdâ gibi sahabîler yanında İbn Müseyyeb, Saîd b. Cübeyr, İbrahim en-Nehaî, Hasan-ı Basrî ve Sevrî gibi büyük âlimlere göre cinsiyet organına dokunmakla abdest bozulmaz. Ebû Davud, Tirmizî ve Nesâî'nin Talk b. Ali'den rivâyet ettikleri bir hadîse göre, abdestli iken Hz. Peygamber'e cinsel organa dokunmanın hükmünü sormuş, Rasûlullah (sav) "Cinsiyet organı da insan vücudun8un bir parçasıdır" buyurmuş. (Ebû Davud, Tahâret, 70/182-183; Tirmizî, Tahâret, 62/85; Nesaî, Tahâret, 118.) İşte bu hadîs, bu görüşün delilidir. Hanefîler de aynı görüşü benimserler. Bu görüşü savunanlar; “abdest alsın!” cümlesini “elini yıkasın” manasına hamlederler. Abdestin bozulmaması, sadece dokunmak şartına bağlıdır. Eğer şehevî bir arzu duyulur ve bir akıntı meydana gelirse, gayet tabiî abdest bozulur. 2- Şâfiîler’e ve Mâlikîler’e göre; insan avucunun içi ile kendisinin veya başka birinin avret yerine dokunacak olsa abdesti bozulur. Yukarıdaki rivâyet de bu görüşün delilidir. Hanbelîler de bu görüştedirler. Yalnız onlar elin içi veya dışı ile dokunmak arasında fark görmezler. Cinsiyet organına dokunmakla abdestin bozulmayacağını ifâde eden Talk b. Ali hadîsi ile, bozulacağını ifâde eden Büsre hadîsini telif etmeye çalışanlar da olmuştur. Bazı âlimler, Büsre hadîsini istihbâba hamlederek ikisini telîf ederler. Bazıları da Büsre hadîsini şehvetle dokunmaya, Talk hadîsini de şehvetsiz dokunmaya hamlederek telîfe çalışmışlardır.

عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن سالم أن ابن عمر صلى بهم العصر ثم سار أميالا قال : حسبت أنه قال ستة ، قال : ثم نزل فتوضأ وأعاد الصلاة ، قال : فقلت له : أليس قد كنت صليت ؟ قال : بلى ! ولكن قد مسست ذكري فصليت ولم أتوضأ ، فلذلك أعدت.

Bize Abdürrezzak, ona Mamer, ona Zührî, ona da Salim şöyle rivayet etti: İbn Ömer onlara namaz kıldırdı sonra birkaç mil yürüdü. Ravi, 'onun altı mil dediğini zannediyorum', dedi. Sonra bir yerde durup abdest aldı ve namazını iade etti. Ben (Salim), 'sen namazı kılmamış mıydın?' dedim. O, 'Evet, fakat tenasül uzvuma dokunmuştum, (unutup) yeniden abdest almadan namaz kıldım, bu yüzden namazı iade ettim.' dedi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 417, 1/115

عبد الرزاق عن ابن جريج قال : أخبرنا ابن شهاب عن سالم أن ابن عمر صلى بهم بطريق مكة العصر ، ثم ركبنا فسرنا ما قدر أن نسير ، ثم أناخ ابن عمر فتوضأ وصلى العسر وحده ، قال سالم : فقلت له : إنك قد صليت لنا صلاة العصر أفنسيت ؟ قال : إنني لم أنس ولكني قد مسست ذكري قبل أن أصلي ، فلما ذكرت ذلك توضأت فعدت لصلاتي ، قال ابن جريج وحدثني حسن بن مسلم أن سالما حدثه نحو حديث ابن شهاب هذا ، غير أنه لم يذكر أي صلاة.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 418, 1/115

عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن سالم قال : كان أبي يغتسل ثم يتوضأ فيقول : أما يجزيك الغسل ؟ فيقول : بلى ! ولكن يخيل إلي أنه يخرج من ذكري شئ فأمسه فأتوضأ لذلك.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 419, 1/115

عبد الرزاق عن ابن جريج قال : أخبرنا ابن شهاب عن سالم أن ابن عمر صلى بهم بطريق مكة العصر ، ثم ركبنا فسرنا ما قدر أن نسير ، ثم أناخ ابن عمر فتوضأ وصلى العسر وحده ، قال سالم : فقلت له : إنك قد صليت لنا صلاة العصر أفنسيت ؟ قال : إنني لم أنس ولكني قد مسست ذكري قبل أن أصلي ، فلما ذكرت ذلك توضأت فعدت لصلاتي ، قال ابن جريج وحدثني حسن بن مسلم أن سالما حدثه نحو حديث ابن شهاب هذا ، غير أنه لم يذكر أي صلاة.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 418, 1/115