حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى هِلاَلٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عُمَرَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: "مَا صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلاَةً لِوَقْتِهَا الآخِرِ مَرَّتَيْنِ، حَتَّى قَبَضَهُ اللَّهُ." [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ، وَلَيْسَ إِسْنَادُهُ بِمُتَّصِلٍ. قَالَ الشَّافِعِىُّ: وَالْوَقْتُ الأَوَّلُ مِنَ الصَّلاَةِ، أَفْضَلُ. وَمِمَّا يَدُلُّ عَلَى فَضْلِ أَوَّلِ الْوَقْتِ عَلَى آخِرِهِ، اخْتِيَارُ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، وَأَبِى بَكْرٍ، وَعُمَرَ؛ فَلَمْ يَكُونُوا يَخْتَارُونَ إِلاَّ مَا هُوَ أَفْضَلُ، وَلَمْ يَكُونُوا يَدَعُونَ الْفَضْلَ؛ وَكَانُوا يُصَلُّونَ فِى أَوَّلِ الْوَقْتِ. قَالَ: حَدَّثَنَا بِذَلِكَ أَبُو الْوَلِيدِ الْمَكِّىُّ عَنِ الشَّافِعِىِّ.]

Bize Kuteybe, ona Leys, ona Halid b. Yezid, ona Said b. Ebu Hilâl, ona da İshak b. Ömer, Âişe'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), Allah kendisini vefat ettirinceye kadar, namazını iki kereden fazla son vaktinde kılmamıştır." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, hasen-garîb bir hadistir. İsnadı da muttasıl değildir. Şâfi'î şöyle demiştir: Namazı ilk vakitte kılmak daha faziletlidir. Namazı ilk vakitte kılmanın vaktin sonunda kılmaya göre fazileti olmasına Nebî (sav), Ebu Bekir ve Ömer'in bu yöndeki tercihleri delalet etmektedir. Onlar e faziletli olandan başka bir şeyi asla tercih etmemiş; faziletli olanı terk etmemişlerdir. Onlar namazlarını vaktin başında kılmışlardır. Tirmizî şöyle demiştir: Şâfi'î'den gelen bu bilgiyi, bize Ebu Velid el-Mekkî nakletmiştir.]

Açıklama: Tirmizî isnadın muttasıl olmadığından bahsetmektedir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 13, 1/328

حَدَّثَنَا أَبُو عَمَّارٍ الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ مُوسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ الْعُمَرِىِّ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ غَنَّامٍ عَنْ عَمَّتِهِ أُمِّ فَرْوَةَ وَكَانَتْ مِمَّنْ بَايَعَتِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَتْ: "سُئِلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَىُّ الأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ قَالَ : ’الصَّلاَةُ لأَوَّلِ وَقْتِهَا’."

Bize Ebu Ammâr Hüseyin b. Hureys, ona Fadl b. Musa, ona Abdullah b. Ömer el-Umerî, ona da Kasım b. Gannâm, Nebî'ye (sav) biat edenlerden biri olan halası Ümmü Ferve'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah'a (sav), 'Hangi amel daha faziletlidir' diye soruldu. 'İlk vaktinde kılınan namazdır' diye cevap verdi."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 13, 1/319

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْجُهَنِىِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ: أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهُ: "يَا عَلِىُّ! ثَلاَثٌ، لاَ تُؤَخِّرْهَا: الصَّلاَةُ، إِذَا آنَتْ. وَالْجَنَازَةُ، إِذَا حَضَرَتْ. وَالأَيِّمُ، إِذَا وَجَدْتَ لَهَا كُفْؤًا’." [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ حَسَنٌ.]

Bize Kuteybe, ona Abdullah b. Vehb, ona Said b. Abdullah el-Cühenî, ona Muhammed b. Ömer b. Ali b. Ebu Talib, ona babası (Ömer b. Ali), ona da Ali b. Ebu Talib, Rasulullah'ın (sav) kendisine şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Ey Ali! Üç şeyi geciktirme: Vakti girdiğinde namazı, hazır olduğunda cenazeyi ve dengi(ni) bulduğunda kadını (evlendirmeyi)." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, garîb-hasen bir hadistir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 13, 1/320

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ الْوَلِيدِ الْمَدَنِىُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "الْوَقْتُ الأَوَّلُ مِنَ الصَّلاَةِ، رِضْوَانُ اللَّهِ. وَالْوَقْتُ الآخِرُ، عَفْوُ اللَّهِ." [قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ. وَقَدْ رَوَى ابْنُ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَهُ. قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَلِىٍّ، وَابْنِ عُمَرَ، وَعَائِشَةَ، وَابْنِ مَسْعُودٍ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ أُمِّ فَرْوَةَ، لاَ يُرْوَى إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ الْعُمَرِىِّ؛ وَلَيْسَ هُوَ بِالْقَوِىِّ عِنْدَ أَهْلِ الْحَدِيثِ. وَاضْطَرَبُوا عَنْهُ فِى هَذَا الْحَدِيثِ. وَهُوَ صَدُوقٌ. وَقَدْ تَكَلَّمَ فِيهِ يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ مِنْ قِبَلِ حِفْظِهِ.]

Bize Ahmed b. Menî', ona Yakub b. Velid el-Medenî, ona Abdullah b. Ömer, ona Nâfi', ona da İbn Ömer, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Namazın ilk vaktinde kılınması Allah’ın rızâsıdır; son vaktinde kılınması ise, affıdır." [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, garîb bir hadistir. İbn Abbas bu hadisin benzerini Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir. Tirmizî şöyle demiştir: Bu konuda Ali, İbn Ömer, Aişe ve İbn Mesud'dan da hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Ümmü Ferve'nin bu hadisi, sadece Abdullah b. Ömer el-Umerî hadisi olarak rivayet edilir; (ama) o, hadis âlimleri nezdinde (hafıza açısından) kuvvetli görülmemiştir (zayıftır). (Abdullah'tan rivayette bulunanlar) bu hadiste 'ızdırâba (aralarında tercihte bulunulamayacak farklılıklara/zıtlıklara)' sebep olmuşlardır. O (Abdullah), 'sadûktur (adalet açısındangüvenilir/dürüst olmakla birlikte, hafızasında tam güven bulunmayan, yani ezber ve rivayet gücü açısından hafif kusurlu olan bir ravidir). Yahya b. Said el-Kattân onu hafızası (hafızasının zayıflığı) sebebiyle tenkit etmiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 13, 1/321

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ سُلَيْمَانَ الضُّبَعِىُّ عَنْ أَبِى عِمْرَانَ الْجَوْنِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ أَبِى ذَرٍّ قَالَ: قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم" "يَا أَبَا ذَرٍّ، أُمَرَاءُ، يَكُونُونَ بَعْدِى، يُمِيتُونَ الصَّلاَةَ. فَصَلِّ الصَّلاَةَ لِوَقْتِهَا. فَإِنْ صُلِّيَتْ لِوَقْتِهَا، كَانَتْ لَكَ نَافِلَةً. وَإِلاَّ كُنْتَ قَدْ أَحْرَزْتَ صَلاَتَكَ." [وَفِى الْبَابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ، وَعُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ. قَالَ أَبُو عِيسَى: حَدِيثُ أَبِى ذَرٍّ، حَدِيثٌ حَسَنٌ. وَهُوَ قَوْلُ غَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ؛ يَسْتَحِبُّونَ أَنْ يُصَلِّىَ الرَّجُلُ الصَّلاَةَ لِمِيقَاتِهَا إِذَا أَخَّرَهَا الإِمَامُ، ثُمَّ يُصَلِّى مَعَ الإِمَامِ. وَالصَّلاَةُ الأُولَى، هِىَ الْمَكْتُوبَةُ عِنْدَ أَكْثَرِ أَهْلِ الْعِلْمِ. وَأَبُو عِمْرَانَ الْجَوْنِىُّ، اسْمُهُ عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ حَبِيبٍ.]

Bize Muhammed b. Musa el-Basrî, ona Cafer b. Süleyman ed-Duba'î, ona Ebu İmrân el-Cevnî, ona Abdullah b. Sâmit, ona da Ebu Zer, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Ey Ebu Zerr! Gerçek şu ki, benden sonra namazı (geciktirerek) öldürecek yöneticiler olacaktır. Sen namazı vaktinde kıl. Eğer vakti içinde namazı onlarla tekrar kılarsan, o namaz senin için nafile olur. Tekrar kılmazsan, namazı yerine getirmiş olursun." [(Tirmizî şöyle demiştir:) Bu konuda Abdullah b. Mesud ve Ubâde b. Sâmit'ten de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Ebu Zer hadisi, hasen bir hadistir. Âlimlerin pek çoğunun görüşü bu yöndedir. Onlar, devlet yöneticisi (imam) namazı geciktirdi durumda, kişinin, namazını (onları beklemeden) hemen vaktinde (vaktin başında) kılmasını, ardından (iman namaz kıldırırken hâlâ oradaysa namazı) imam ile birlikte kılmasını müstehap saymışlardır. (Böyle bir durumda) Kişinin (kendi başına) kıldığı ilk namaz, âlimlerin pek çoğuna göre üzerine farz olan namazdır. (Seneddeki) Ebu İmrân el-Cevnî'nin ismi, Abdülmelik b. Habîb'dir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 15, 1/332