وَلاَ تَنكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَلأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَلاَ تُنكِحُوا الْمُشِرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ أُوْلَـئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللّهُ يَدْعُوَ إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ

İman etmedikçe putperest kadınlarla evlenmeyin. Beğenseniz bile, putperest bir kadından, imanlı bir câriye kesinlikle daha iyidir. İman etmedikçe putperest erkekleri de (kızlarınızla) evlendirmeyin. Beğenseniz bile, putperest bir kişiden inanmış bir köle kesinlikle daha iyidir. Onlar (müşrikler) cehenneme çağırır. Allah ise, izni (ve yardımı) ile cennete ve mağfirete çağırır. Allah, düşünüp anlasınlar diye âyetlerini insanlara açıklar.

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Bakara 2/221, /

حَدَّثَنَا عَارِمٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي زِيَادٍ عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ يَزِيدَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ ذَبَّ عَنْ لَحْمِ أَخِيهِ بِالْغِيبَةِ كَانَ حَقًّا عَلَى اللَّهِ أَنْ يُعْتِقَهُ مِنْ النَّارِ

Açıklama: Şehr b. Havşeb'in ve Ubeydullah b. Ziyad'ın zaafından dolayı bu isnad zayıftır.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Esma bt. Yezid 28161, 8/917

حَدَّثَنَا يَزِيدُ أَخْبَرَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِي مَيْمُونَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي إِذَا رَأَيْتُكَ طَابَتْ نَفْسِي وَقَرَّتْ عَيْنِي فَأَنْبِئْنِي عَنْ كُلِّ شَيْءٍ فَقَالَ كُلُّ شَيْءٍ خُلِقَ مِنْ مَاءٍ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَنْبِئْنِي عَنْ أَمْرٍ إِذَا أَخَذْتُ بِهِ دَخَلْتُ الْجَنَّةَ قَالَ أَفْشِ السَّلَامَ وَأَطْعِمْ الطَّعَامَ وَصِلْ الْأَرْحَامَ وَقُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّاسُ نِيَامٌ ثُمَّ ادْخُلْ الْجَنَّةَ بِسَلَامٍ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 7919, 3/174

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَكْرٍ أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي زِيَادٍ قَالَ ثَنَا شَهْرُ بْنُ حَوْشَبٍ عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ يَزِيدَ قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ ذَبَّ عَنْ لَحْمِ أَخِيهِ فِي الْغِيبَةِ كَانَ حَقًّا عَلَى اللَّهِ أَنْ يُعْتِقَهُ مِنْ النَّارِ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Esma bt. Yezid 28162, 8/917

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن يحيى بن أبي كثير ذكره عن رجل عن عائشة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : إن في الانسان ثلاث مئة وستون مفصلا ، فمن كبر الله ، وحمد الله ، وهلل الله عددها في يوم ، أمسى وقد زحزح عن النار.

Açıklama: Hadisin yaratılışla ilgisi yaratılan her insanın 360 eklem yerinin bulunduğunun ifade edilmesidir. Hadiste her ne kadar insan vücudunun eklem sayısından bahsediliyor olsa da asıl amaç eklem sayısının çokluğuna paralel olarak Allah’a zikri ve şükrü çokça yapmayı teşvik etmektir. Anatomi kitaplarına bakıldığında bebek ve yetişkinlere ve sayım farklılığına göre vücuttaki kemik sayısının ve buna bağlı olarak eklem sayısının değişiklik arz ettiği görülmektedir. Yeni doğan bir bebekte kemik sayısı ortalama 300‘ün üzerindedir. Bunu 270 olarak ifade edenler de vardır. Bebek geliştikçe kemikler birbiriyle birleşir ve kemik sayısı yavaş yavaş azalır. Netice olarak her insanda değişen kemik sayısı yetişkin bir insanda ortalama 206 olarak ifade edilmektedir. Ancak birden çok parçadan meydana gelen kuyruk sokumu ve kuyruk kemikleri tek tek sayıldığında vücuttaki kemik sayısı 212’ye çıkmaktadır. (bk. Belma Derman Semiz, İnsan Anatomisi ve Fizyolojisi, İstanbul 1990, s.36; Naci Ayral, Anatomi ve Fizyoloji, Ankara trs., s. 41-42) Bunun gibi başka kemikler de söz konusu olduğu için insan iskeletinin kemik sayısının kesin şu kadar olduğunu söylemek mümkün gözükmemektedir. Bazılarınca burada söz konusu edilen kemik sayısı dile getirilerek hadiste ifade edilen 360 eklem sayısının bilimsel verilere uymadığı ifade edilmektedir. Oysa hadiste sözü edilen rakam vücuttaki kemik sayısı değil, eklem sayısıdır. Bazı kemiklerin birden çok eklem yerinin olduğu dikkate alındığında 360 rakamının hayâlî olduğu söylenemez. Ayrıca hadisin amacı başlangıçta da ifade edildiği gibi insanın yaratılışındaki eklem sayısını belirtmek değil, eklem sayısının çokluğuna paralel olarak yaşanan her bir günde Allah’a tekbir, tahmid, tehlîl -ve hadisin başka versiyonlarında ifade edildiği gibi- tesbih ve istiğfarı çoğaltmak, emr-i bi’l-marûf ve nehy-i ani’l-münker yapmak, yararlı işler yapmaya teşvik etmek; bu gibi işlerin ne kadar sevap olduğunu, kıyamet gününde cehennem azabından uzaklaşma vesilesi olacaklarını belirtmektir. *Ma’mer’in senedi meçhuldür. Senedinde bilinmeyen bir ravî vardır. Bu hadisi Müslim Sahîh’inde muttasıl bir senedle şu şekilde rivâyet etmiştir: *Müslim dedi ki: Bize Hasan b. Alî el-Hulvânî nakletti. > Dedi ki: Bize Ebû Tevbe er-Rabî’ b. Nâfi’ nakletti. > Dedi ki: Bize Mu’âviye b. Sellâm > Zeyd’den nakletti. (Zeyd) Ebû Sellâm’ın şöyle dediğini işitmiştir. (Ebû Sellâm) Dedi ki: Bana Abdullah b. Ferrûh nakleti. > o da: Aişe (radiyellahu anha)yi şöyle söylerken işitmiştir. (Aişe) Rasûlüllah sallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu demiştir: “Her insan 360 eklem üzere yaratılmıştır. Kim bu 360 eklem sayısı kadar “Allâhu Ekber”, “elhamdu lillâh”, “lâ ilâhe illallâh”, “sübhânellâh”, “estağfirullâh” der ve insanların geçtiği yol üzerinden bir taşı veya bir dikeni veya bir kemiği kaldırıp atarsa, insanlara iyiliği emredip kötülüklerden sakındırırsa, yürüdüğü (veya akşamladığı) o gün kendisini cehennemden uzaklaştırmış olarak yürümüş (veya akşamlamış) olur.” Buradaki şüphe râvî Ebû Tevbe’den kaynaklanıyor. *Hadisin bu versiyonu sahihtir. *Bu hadisin rivâyetleri metin olarak bu iki tarz üzeredir. İbn Hibbân’ın Sahîh’inde malüm siyga ile “…Allah 360 eklem üzere yaratmıştır” şeklindedir. *Ebû Şeyh el-Isbehânî’nin el-‘Azama’sında “Kıyâmet gününde kendisini cehennemden uzaklaştırmış olarak haşr olur” şeklindedir.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19838, 11/37

أَخْبَرَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ بْنُ الْفَضْلِ الْقَطَّانُ أَخْبَرَنَا أَبُو سَهْلِ بْنُ زِيَادٍ الْقَطَّانُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْكَرِيمِ بْنُ الْهَيْثَمِ حَدَّثَنَا أَبُو تَوْبَةَ ح وَأَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُؤَمَّلِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عِيسَى حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ حَدَّثَنَا أَبُو تَوْبَةَ : الرَّبِيعُ بْنُ نَافِعٍ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ سَلاَّمٍ عَنْ أَخِيهِ زَيْدٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَلاَّمٍ يَقُولُ حَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ فَرُّوخَ أَنَّهُ سَمِعَ عَائِشَةَ تَقُولُ قَالَ النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- :« إِنَّهُ خُلِقَ كُلُّ إِنْسَانٍ مِنْ بَنِى آدَمَ عَلَى سِتِّينَ وَثُلاَثِ مِائَةِ مَفْصِلٍ ، فَمَنْ كَبَّرَ اللَّهَ وَحَمِدَ اللَّهَ وَهَلَّلَ اللَّهَ وَسَبَّحَ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ اللَّهَ وَعَزَلَ حَجَرًا عَنْ طَرِيقِ النَّاسِ أَوْ عَزَلَ شَوْكَةً عَنْ طَرِيقِ النَّاسِ أَوْ أَمَرَ بِمَعْرُوفٍ أَوْ نَهَى عَنْ مُنْكَرٍ عَدَدَ تِلْكَ السِّتِّينَ وَالثَّلاَثِ مِائَةٍ السُّلاَمَى فَإِنَّهُ يُمْسِى يَوْمَئِذٍ وَقَدْ زَحْزَحَ نَفْسَهُ عَنِ النَّارِ ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ الْحُلَوانِىِّ عَنْ أَبِى تَوْبَةَ.

Açıklama: Müslim bu hadisi, Sahîh’inde Hasan b. Ali el-Hevlânî > o da: Ebû Tevbe’den gelen bir tarikle rivayet etmiştir.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Zekât 7898, 8/359

أَخْبَرَنَا عُثْمَانُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ إِدْرِيسَ الأَوْدِىِّ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى الأَحْوَصِ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ يَرْفَعُ الْحَدِيثَ إِلَى النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« إِنَّ شَرَّ الرَّوَايَا رَوَايَا الْكَذِبِ ، وَلاَ يَصْلُحُ مِنَ الْكَذِبِ جِدٌّ وَلاَ هَزْلٌ ، وَلاَ يَعِدُ الرَّجُلُ ابْنَهُ ثُمَّ لاَ يُنْجِزُ لَهُ ، إِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِى إِلَى الْبِرِّ ، وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِى إِلَى الْجَنَّةِ ، وَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلَى الْفُجُورِ ، وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلَى النَّارِ ، وَإِنَّهُ يُقَالُ لِلصَّادِقِ صَدَقَ وَبَرَّ ، وَيُقَالُ لِلْكَاذِبِ كَذَبَ وَفَجَرَ ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَصْدُقُ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ صِدِّيقاً ، وَيَكْذِبُ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّاباً ». وَإِنَّهُ قَالَ لَنَا :« هَلْ أُنَبِّئُكُمْ مَا الْعَضْهُ؟ وَإِنَّ الْعَضْهَ هِىَ النَّمِيمَةُ الَّتِى تُفْسِدُ بَيْنَ النَّاسِ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Rikâk 7, 3/1783

حَدَّثَنَا عَفَّانُ وَعَبْدُ الصَّمَدِ قَالَا حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ أَبِي مَيْمُونَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّهُ أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ إِنِّي إِذَا رَأَيْتُكَ طَابَتْ نَفْسِي وَقَرَّتْ عَيْنِي فَأَنْبِئْنِي عَنْ كُلِّ شَيْءٍ قَالَ كُلُّ شَيْءٍ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ مِنْ الْمَاءِ قَالَ أَنْبِئْنِي بِأَمْرٍ إِذَا أَخَذْتُ بِهِ دَخَلْتُ الْجَنَّةَ قَالَ أَفْشِ السَّلَامَ وَأَطْعِمْ الطَّعَامَ وَصِلْ الْأَرْحَامَ وَصَلِّ وَالنَّاسُ نِيَامٌ ثُمَّ ادْخُلْ الْجَنَّةَ بِسَلَامٍ قَالَ عَبْدُ الصَّمَدِ وَأَنْبِئْنِي عَنْ كُلِّ شَيْءٍ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 8278, 3/251

حَدَّثَنَا بَهْزٌ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِي مَيْمُونَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّهُ قَالَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا رَأَيْتُكَ طَابَتْ نَفْسِي وَقَرَّتْ عَيْنِي فَأَنْبِئْنِي عَنْ كُلِّ شَيْءٍ فَذَكَرَ مَعْنَاهُ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 8279, 3/252

أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ فُورَكَ أَنْبَأَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الأَصْبَهَانِىُّ حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ حَبِيبٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ مُطَرِّفِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الشِّخِّيرِ عَنْ عِيَاضِ بْنِ حِمَارٍ الْمُجَاشِعِىِّ أَنَّ نَبِىَّ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ فِى خُطْبَتِهِ فَذَكَرَ الْحَدِيثَ قَالَ وَقَالَ :« أَهْلُ الْجَنَّةِ ثَلاَثَةٌ ذُو سُلْطَانٍ مُقْصِدٌ مُتَصَدِّقٌ مُوَفَّقٌ وَرَجُلٌ رَحِيمٌ رَقِيقُ الْقَلْبِ لِكُلِّ ذِى قُرْبَى وَمُسْلِمٍ وَفَقِيرٌ عَفِيفٌ مُتَصَدِّقٌ وَأَهْلُ النَّارِ خَمْسَةٌ الضَّعِيفُ الَّذِى لاَ زَبْرَ لَهُ الَّذِينَ هُمْ فِيكُمْ تَبَعٌ لاَ يَبْتَغُونَ أَهْلاً وَلاَ مَالاً وَالْخَائِنُ الَّذِى لاَ يَخْفَى لَهُ طَمَعٌ وَإِنْ دَقَّ إِلاَّ خَانَهُ وَرَجُلٌ لاَ يُصْبِحُ وَلاَ يُمْسِى إِلاَّ وَهُوَ يُخَادِعُكَ عَنْ أَهْلِكَ وَمَالِكَ ». وَذَكَرَ الْبُخْلَ وَالْكَذِبَ :« وَالشِّنْظِيرُ الْفَحَّاشُ ». أَخْرَجَهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ مِنْ حَدِيثِ هِشَامٍ وَغَيْرِهِ عَنْ قَتَادَةَ وَقَالَ ذُو سُلْطَانٍ مُقْسِطٌ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Edebü'l-kâdî 20186, 20/242