حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى دَاوُدَ عَنْ أَبِى الْحَمْرَاءِ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَرَّ بِجَنَبَاتِ رَجُلٍ عِنْدَهُ طَعَامٌ فِى وِعَاءٍ فَأَدْخَلَ يَدَهُ فِيهِ فَقَالَ: " لَعَلَّكَ غَشَشْتَهُ مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا "

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu Nuaym, ona Yunus b. Ebu İshak, ona Ebu Davud, ona da Ebu Hamrâ şöyle rivayet etmiştir: Ben, Rasulullah'ı (sav) bir kap içinde (satılık) yiyecek (buğday) bulunan bir adamın yanından geçti ve elini o zahirenin içine soktuğunu gördüm. Sonra adama, 'Herhalde sen buna hile karıştırmışsın. Bizi aldatan bizden değildir' buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Ticârât 36, /355

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَجُلاً ذَكَرَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ يُخْدَعُ فِى الْبَيْعِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " إِذَا بِعْتَ فَقُلْ لاَ خِلاَبَةَ." فَكَانَ الرَّجُلُ إِذَا بَاعَ يَقُولُ لاَ خِلاَبَةَ .

Bize Kuteybe b. Said, ona Malik, ona Abdullah b. Dînâr, ona İbn Ömer'in naklettiğine göre bir adam Rasulullah'a (sav) alışverişte aldatıldığını söyledi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Alış-veriş yaptığında aldatma yok, de." Bundan sonra adam alış-veriş yaptığında aldatma yoktur, derdi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Buyû' 12, /2379

أَخْبَرَنَا يُوسُفُ بْنُ حَمَّادٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى عَنْ سَعِيدٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ أَنَّ رَجُلاً كَانَ فِى عُقْدَتِهِ ضَعْفٌ كَانَ يُبَايِعُ وَأَنَّ أَهْلَهُ أَتَوُا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَقَالُوا يَا نَبِىَّ اللَّهِ احْجُرْ عَلَيْهِ . فَدَعَاهُ نَبِىُّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَنَهَاهُ فَقَالَ يَا نَبِىَّ اللَّهِ إِنِّى لاَ أَصْبِرُ عَنِ الْبَيْعِ . قَالَ: " إِذَا بِعْتَ فَقُلْ لاَ خِلاَبَةَ."

Bize Yusuf b. Hammâd, ona Abdüla'lâ, ona Said, ona Katâde, ona da Enes şöyle söylemiştir: Akli dengesi itibariyle fayda ve zararını kavrayamayacak kadar zayıf bir adam alışveriş yapıyordu. Ailesi Hz. Peygamber'e (sav) gelerek, 'Ey Allah'ın Peygamberi! Bu kimsenin alışveriş yapmasını kısıtla.' dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) onu çağırıp alışveriş yapmasını yasakladı. Adam 'Ey Allah'ın Peygamberi! Ben alışveriş yapmadan duramam' deyince Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Alışveriş yaptığında aldatma yoktur, de."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Buyû' 12, /2379

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ - وَهُوَ ابْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْقَارِىُّ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ مُحَمَّدُ بْنُ حَيَّانَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى حَازِمٍ كِلاَهُمَا عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ حَمَلَ عَلَيْنَا السِّلاَحَ فَلَيْسَ مِنَّا وَمَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا "

Bize Kuteybe b. Saîd, ona Yakub b. Abdurrahman el-Kârî, (T) Bize Ebu'l-Ahvas Muhammed b. Hayyân, ona İbn Ebû Hâzim, onlara Süheyl b. Ebû Sâlih, ona babası, ona da Ebu Hureyre, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bize karşı silah taşıyan bizden değildir. Bizi aldatan bizden değildir."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 283, /64

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ حَدَّثَنَا قُرَّةُ بْنُ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَنِ اشْتَرَى مُصَرَّاةً فَهُوَ بِالْخِيَارِ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ. فَإِنْ رَدَّهَا رَدَّ مَعَهَا صَاعًا مِنْ طَعَامٍ لاَ سَمْرَاءَ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا الْحَدِيثِ عِنْدَ أَصْحَابِنَا مِنْهُمُ الشَّافِعِىُّ وَأَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ . وَمَعْنَى قَوْلِهِ « لاَ سَمْرَاءَ » . يَعْنِى لاَ بُرَّ .

Açıklama: طَعَامٍ lafzından hareketle akla buğday manası gelse de لاَ سَمْرَاءَ ifadesi ile buğday değil hurma olduğu anlaşılmaktadır. bkz. Mubarekpûri, Tuhfetü'l-ahvezî, Beyrut: ty. 4/382. لاَ سَمْرَاءَ: Buğday çeşitlerinden esmer (Şam) buğdayı değil kolay elde edilebilecek türlerin kast edildiği de şerhlerde yer almaktadır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Buyû' 29, 3/553

حَدَّثَنَا خَلَفُ بْنُ الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا أَبُو مَعْشَرٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِطَعَامٍ وَقَدْ حَسَّنَهُ صَاحِبُهُ فَأَدْخَلَ يَدَهُ فِيهِ فَإِذَا طَعَامٌ رَدِيءٌ فَقَالَ بِعْ هَذَا عَلَى حِدَةٍ وَهَذَا عَلَى حِدَةٍ فَمَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا

Açıklama: Sahih li gayrihtir. Bu isnadı ise zayıftır.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Ömer b. el-Hattab 5113, 2/339

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الْعَلاَءِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَرَّ بِرَجُلٍ يَبِيعُ طَعَامًا فَسَأَلَهُ "كَيْفَ تَبِيعُ." فَأَخْبَرَهُ فَأُوحِىَ إِلَيْهِ "أَنْ أَدْخِلْ يَدَكَ فِيهِ فَأَدْخَلَ يَدَهُ فِيهِ" فَإِذَا هُوَ مَبْلُولٌ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "لَيْسَ مِنَّا مَنْ غَشَّ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İcâre 52, /804

حَدَّثَنَا وَهْبُ بْنُ بَقِيَّةَ أَخْبَرَنَا خَالِدٌ عَنْ عَمْرِو بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ عَطَاءٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ مَعْمَرِ بْنِ أَبِى مَعْمَرٍ أَحَدِ بَنِى عَدِىِّ بْنِ كَعْبٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "لاَ يَحْتَكِرُ إِلاَّ خَاطِئٌ." فَقُلْتُ لِسَعِيدٍ فَإِنَّكَ تَحْتَكِرُ قَالَ وَمَعْمَرٌ كَانَ يَحْتَكِرُ. [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَسَأَلْتُ أَحْمَدَ مَا الْحُكْرَةُ قَالَ مَا فِيهِ عَيْشُ النَّاسِ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ الأَوْزَاعِىُّ الْمُحْتَكِرُ مَنْ يَعْتَرِضُ السُّوقَ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İcâre 49, /803

- حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ خُرَّزَاذَ قَالَ: ثنا أَبُو الْأَحْوَصِ مُحَمَّدُ بْنُ حَيَّانَ قَالَ: ثنا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ سُهَيْلٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ حَمَلَ عَلَيْنَا السِّلَاحَ فَلَيْسَ مِنَّا» [ كَذَا رَوَاهُ يَعْقُوبُ الدَّوْرَقِيُّ، عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ يَرْفَعُهُ: مَنْ غَشَّنَا]

• Ebu Avâne el-İsferâyînî Müsned-i Ebu Avâne İmân 158, 1/60

أَخْبَرَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ بْنُ الْفَضْلِ الْقَطَّانُ بِبَغْدَادَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ دُرُسْتُوَيْهِ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ سُفْيَانَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ الْخَلِيلِ وَهِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَاتِمُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْمَخْزُومِىُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى رَبِيعَةَ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- اسْتَسْلَفَهُ مَالاً بِضْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا فَلَمَّا رَجَعَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَوْمَ حُنَيْنٍ قَدِمَ عَلَيْهِ مَالٌ فَقَالَ :« ادْعُ لِى ابْنَ أَبِى رَبِيعَةَ ». فَقَالَ لَهُ :« خُذْ مَا أَسْلَفْتَ بَارَكَ اللَّهُ لَكَ فِى مَالِكَ وَوَلَدِكَ إِنَّمَا جَزَاءُ السَّلَفِ الْحَمْدُ وَالْوَفَاءُ ». قَالَ هِشَامٌ :« الأَجْرُ وَالْوَفَاءُ ». وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا ».

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا

• Beyhakî Sünen-i Kebir Buyû' 11065, 11/310