أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ النَّجْشِ."

Bize Kuteybe, ona Malik, ona Nafi', ona da İbn Ömer (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav), alma niyeti olmadığı halde malın fiyatını artırmak amacıyla o mala fiyat teklifinde bulunmayı yasaklamıştır."

Açıklama: Hadiste kişinin almayacağı bir mala fiyat teklifinde bulunmasının yasaklanması, müşterileri kızıştırmak suretiyle malın fiyatını haksız bir şekilde artırmaya çalışmamak içindir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Buyû' 21, /2380

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ أنبأنا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ حُمَيْدٍ وَثَابِتٍ وَقَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ: "غَلاَ السِّعْرُ عَلَى عَهْدِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ النَّاسُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ غَلاَ السِّعْرُ فَسَعِّرْ لَنَا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْخَالِقُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ الْمُسَعِّرُ، وَإِنِّى أَرْجُو أَنْ أَلْقَى رَبِّى وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِى بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ بِدَمٍ وَلاَ مَالٍ."

Bize Amr b. Avn, ona Hammad b. Seleme, ona Humeyd, Sabit ve Katade, onlara da Enes (b. Malik) (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Peygamber (sav) zamanında fiyatlar artınca insanlar, 'Ya Rasulallah, fiyatlar arttı. Sen bizim için malların (tavan) fiyatlarını belirlesen!' deyince, Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: 'Hiç şüphesiz, yaratan, daraltan ve genişleten (rızkı azaltıp çoğaltarak ucuzluğu ve pahalılığı ortaya çıkaran), rızkı veren ve fiyatları belirleyen Allah'tır! Ben, sizden birinizin bir kan veya mal sebebiyle hakkını benden talep edeceği herhangi bir haksızlık yapmadan Rabbime kavuşmayı ümit ederim!"

Açıklama: وَلَيْسَ أَحَدٌ مِنْكُمْ يَطْلُبُنِى بِمَظْلَمَةٍ ظَلَمْتُهَا ifadesi "yaptığım bir haksızlıktan dolayı hakkını talep etmeksizin..." gibi bir çeviriye imkan tanımaktadır. Ancak Rasulullah'ın hak talebine dair tutumu bu şekilde çevirmeyi gerekli kılmıştır.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 13, 3/1658

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ كِلاَهُمَا عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ مِثْلَهُ وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمَا فَكَانَ إِذَا بَايَعَ يَقُولُ لاَ خِيَابَةَ.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Veki, ona Süfyan; (T) Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, onlara da Abdullah b. Dinar bu isnadla bu hadisin benzerini rivayet etmiş ve rivayetlerinde "artık adam alışveriş yaptığında 'aldatma yoktur' derdi" ifadesi yoktur.

• Müslim Sahîh-i Müslim Buyû' 3861, /632

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنِ الْعَلاَءِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَرَّ عَلَى صُبْرَةٍ مِنْ طَعَامٍ. فَأَدْخَلَ يَدَهُ فِيهَا فَنَالَتْ أَصَابِعُهُ بَلَلاً فَقَالَ « يَا صَاحِبَ الطَّعَامِ مَا هَذَا » . قَالَ أَصَابَتْهُ السَّمَاءُ يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ « أَفَلاَ جَعَلْتَهُ فَوْقَ الطَّعَامِ حَتَّى يَرَاهُ النَّاسُ » . ثُمَّ قَالَ « مَنْ غَشَّ فَلَيْسَ مِنَّا » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأَبِى الْحَمْرَاءِ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَبُرَيْدَةَ وَأَبِى بُرْدَةَ بْنِ نِيَارٍ وَحُذَيْفَةَ بْنِ الْيَمَانِ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ. كَرِهُوا الْغِشَّ وَقَالُوا الْغِشُّ حَرَامٌ .

Bize Ali b. Hucr, ona İsmail b. Cafer, ona Alâ b. Abdurrahman, ona babası (Abdurrahman b. Yakub), ona da Ebu Hureyre (Abdurrahman b. Sahr) şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) (çarşıda) bir buğday yığının yanına geldi ve elini içine daldırdı. Eli ıslanınca 'Ey buğdayın sahibi, bu durum da nedir?' dedi. Adam 'Ey Allah'ın Rasulü! Üzerine yağmur gelmiş' dedi. Rasulullah da (sav) 'Islak olan kısmı müşterinin görmesi için yığının üzerine çıkarmanız gerekmez mi?' dedi ve sonrasında 'Aaldatan kimse bizden değildir' buyurdu." [Tirmizî der ki: Bu konuda İbn Ömer, Ebu Hamza, İbn Abbas, Büreyde, Ebu Bürde b. Niyâr ve Huzeyfe b. Yeman'dan da hadis rivayet edilmiştir. Tirmizî der ki: Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiği hadis hasen sahihtir. İlim adamlarının uygulaması bu hadise göredir. Onlar aldatmayı hoş karşılamaz ve “aldatma haramdır” derler.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Buyû' 74, 3/606

- أَخْبَرَنَا الْفَضْلُ بْنُ الْحُبَابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ الْهَيْثَمِ بْنِ الْجَهْمِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ عَاصِمٍ، عَنْ زِرٍّ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا، وَالْمَكْرُ، وَالْخِدَاعُ فِي النَّارِ"

Bize Fadl b. Hubab, ona Osman b. Heysem b. Cehm, ona babası, ona Asım, ona Zir, ona da Abdullah, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bizi aldatan bizden değildir. Aldatmak (için planlar yapan) ve aldatmak (için hile yapan) ateştedir."

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Birr ve'l-İhsan 567, 2/326

- أَخْبَرَنَا الْفَضْلُ بْنُ الْحُبَابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ الْهَيْثَمِ بْنِ الْجَهْمِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ عَاصِمٍ، عَنْ زِرٍّ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا، وَالْمَكْرُ وَالْخِدَاعُ فِي النَّارِ"

Bize Fadl b. Hubab, ona Osman b. Heysem b. Cehm, ona babası, ona Asım, ona Zir, ona da Abdullah (ra) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bizi aldatan bizden değildir. Aldatmak için plan ve hile yapan ateştedir."

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Hazr ve'l İbâha 5559, 12/369

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ كِلاَهُمَا عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ مِثْلَهُ وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمَا فَكَانَ إِذَا بَايَعَ يَقُولُ لاَ خِيَابَةَ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Veki, ona Süfyan; (T) Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, onlara da Abdullah b. Dinar bu isnadla bu hadisin benzerini rivayet etmiş ve rivayetlerinde "artık adam alışveriş yaptığında 'aldatma yoktur' derdi" ifadesi yoktur.

• Müslim Sahîh-i Müslim Buyû' 3861, /632

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَنَّ رَجُلاً ذَكَرَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ يُخْدَعُ فِى الْبُيُوعِ ، فَقَالَ « إِذَا بَايَعْتَ فَقُلْ لاَ خِلاَبَةَ » .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Abdullah b. Dinar, ona da Abdullah b. Ömer (r. anhüma) şöyle rivayet etmiştir: Bir kimse Peygamber'e (sav) alışverişlerde daima kendisinin aldatıldığını söyledi. Bunun üzerine Pey­gamber (sav) de ona, "alış veriş yaptığında 'aldatmak yoktur' de" buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 48, 1/607

أَخْبَرَنَا الْفَضْلُ بْنُ الْحُبَابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، عَنِ الْعَلَاءِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ: أَنَّ النَّبِيَّ مَرَّ عَلَى صُبْرَةِ طَعَامٍ، فَأَدْخَلَ أَصَابِعَهُ فِيهَا، فَإِذَا فِيهِ بَلَلٌ، فَقَالَ: "مَا هَذَا يَا صَاحِبَ الطَّعَامِ؟"، قَالَ: ’أَصَابَتْهُ سَمَاءٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ.’ قَالَ: "فَهَلَّا جَعَلْتَهُ فَوْقَ الطَّعَامِ حَتَّى يَرَاهُ النَّاسُ. مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا"

Bize Fadl b. Hubab, ona Musa b. İsmail, ona İsmail b. Cafer, ona Alâ, ona da babası, Ebu Hüreyre'nin şöyle anlattığını rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) (pazarda ) bir yiyecek yığınının başına geldi ve elini içine daldırdı. Yığının alt kısmının ıslak olduğunu fark etti. "Yiceceğin sahibi! Bu da nedir?" diye sordu. Adam: "Yağmur ıslatmıştır ey Allah'ın Elçisi!" karşılığını verdi. Bunun üzerine Peygamberimiz (sav) şöyle buyurdu: "Islanmış kısımları insanlar görsün diye neden üst tarafa koymadın? Bizi aldatan bizden değildir."

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Buyû' 4905, 11/270