حَدَّثَنَا آدَمُ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَجُلاً ذُكِرَ عِنْدَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَأَثْنَى عَلَيْهِ رَجُلٌ خَيْرًا ، فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: " وَيْحَكَ قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِكَ - يَقُولُهُ مِرَارًا - إِنْ كَانَ أَحَدُكُمْ مَادِحًا لاَ مَحَالَةَ فَلْيَقُلْ أَحْسِبُ كَذَا وَكَذَا . إِنْ كَانَ يُرَى أَنَّهُ كَذَلِكَ ، وَحَسِيبُهُ اللَّهُ ، وَلاَ يُزَكِّى عَلَى اللَّهِ أَحَدًا " . [ قَالَ وُهَيْبٌ عَنْ خَالِدٍ " وَيْلَكَ " .]

Bize Adem, ona Şube, ona Halid, ona Abdurrahman b. Ebu Bekre, ona da babası (Nüfey b. Mesruh) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'ın (sav) huzurunda bir adamdan bahsedildi. Bir başkası da onun hakkında övgü dolu sözler söyledi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) bir kaç defa: "Yazıklar olsun sana, arkadaşının boynunu vurdun" dedi. Sonra da şöyle devam etti: "Sizden biri, öyle olduğunu düşünüyor ve övmesi gerekiyorsa, şöyle şöyle olduğunu sanıyorum, desin. Hesabı görecek olan Allah'tır. Allah'a karşı kimseyi temize çıkarmaya çalışmasın." [Vüheyb, Halid'den yaptığı rivayette (aynı anlama gelen) "Veyhake (وَيْحَكَ)" yerine "Veyleke (وَيْلَكَ)" demiştir.]

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Edeb 54, 2/502

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ مَرْوَانَ الرَّقِّىُّ حَدَّثَنَا الْمُعَافَى ح وَحَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ سَعِيدٍ الْهَمْدَانِىُّ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ - وَهَذَا حَدِيثُهُ - عَنْ هِشَامِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ قَدْ أَذْهَبَ عَنْكُمْ عُبِّيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ وَفَخْرَهَا بِالآبَاءِ مُؤْمِنٌ تَقِىٌّ وَفَاجِرٌ شَقِىٌّ أَنْتُمْ بَنُو آدَمَ وَآدَمُ مِنْ تُرَابٍ لَيَدَعَنَّ رِجَالٌ فَخْرَهُمْ بِأَقْوَامٍ إِنَّمَا هُمْ فَحْمٌ مِنْ فَحْمِ جَهَنَّمَ أَوْ لَيَكُونُنَّ أَهْوَنَ عَلَى اللَّهِ مِنَ الْجِعْلاَنِ الَّتِى تَدْفَعُ بِأَنْفِهَا النَّتْنَ."

Bize Musa b. Mervan (et-Temmâr) er-Rakkî, ona Muâfa (b. İmran el-Ezdî); (T) Bize Ahmed b. Said el-Hemdanî, ona İbn Vehb –ki onun hadisi budur- ona Hişam b. Said, ona Said b. Ebu Said (el-Makburî), ona babası (Ebu Said Keysan el-Makburî), ona da Ebu Hureyre Rasul-i Ekrem'in (sav) şöyle buyurduğunu nakletti: "Aziz ve Celil olan Yüce Allah, cahiliyye döneminin kibrini ve atalarla övünme âdetini sizden gidermiştir. (İnsanlar iki kısımdır. Birincisi) takva sahibi mümin kimseler, (ikincisi de) Allah yolundan sapmış bedbaht kimselerdir. Sizler Adem'in çocuklarısınız; Adem de topraktan (yaratılmış)tır. Allah'a yemin olsun ki insanlar ya kavimlerle övünmeyi terk ederler -ki onlar cahiliyye âdeti üzere yaşadıkları için şimdi) cehennem kömürlerinden bir kömürdürler- ya da Allah katında burnuyla dışkı yuvarlayan bok böceğinden daha değersiz bir hale düşerler."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 120, /1157

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا بِشْرٌ - يَعْنِى ابْنَ الْمُفَضَّلِ - حَدَّثَنَا أَبُو مَسْلَمَةَ سَعِيدُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ أَبِى نَضْرَةَ عَنْ مُطَرِّفٍ قَالَ قَالَ أَبِى انْطَلَقْتُ فِى وَفْدِ بَنِى عَامِرٍ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقُلْنَا أَنْتَ سَيِّدُنَا . فَقَالَ "السَّيِّدُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى." قُلْنَا وَأَفْضَلُنَا فَضْلاً وَأَعْظَمُنَا طَوْلاً. فَقَالَ "قُولُوا بِقَوْلِكُمْ أَوْ بَعْضِ قَوْلِكُمْ وَلاَ يَسْتَجْرِيَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 10, /1096

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَمَّامٍ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ فَأَثْنَى عَلَى عُثْمَانَ فِى وَجْهِهِ فَأَخَذَ الْمِقْدَادُ بْنُ الأَسْوَدِ تُرَابًا فَحَثَا فِى وَجْهِهِ وَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا لَقِيتُمُ الْمَدَّاحِينَ فَاحْثُوا فِى وُجُوهِهِمُ التُّرَابَ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Veki', ona Sufyan es-Sevrî, ona İbrahim, ona Hemmam Hz. Peygamber'den şöyle rivayet etmiştir: Bir adam gelip (Rasulullah'ın huzurunda) Hz. Osman'ı yüzüne karşı övdü. (Orada bulunan) el-Mikdad b. el-Esved de (yerden bir avuç) toprak alıp (öven kimsenin) yüzüne saçtı ve Rasulullah (sav) "(böyle yüze karşı) medhedenlerle karşılaştığınız zaman yüzlerine toprak saçınız" buyurdu dedi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 10, /1096

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا أَبُو شِهَابٍ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَجُلاً أَثْنَى عَلَى رَجُلٍ عِنْدَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لَهُ: "قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِكَ." ثَلاَثَ مَرَّاتٍ ثُمَّ قَالَ: "إِذَا مَدَحَ أَحَدُكُمْ صَاحِبَهُ لاَ مَحَالَةَ فَلْيَقُلْ إِنِّى أَحْسِبُهُ كَمَا يُرِيدُ أَنْ يَقُولَ وَلاَ أُزَكِّيهِ عَلَى اللَّهِ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Ebu Şihâb, ona Halid el-Hazzâ, ona Abdurrahman b. Ebu Bekre, ona da babasının rivayet ettiğine göre, bir kişi bir başkasını, Hz. Peygamber'in (sav) huzurunda övdü. Bunun üzerine Allah Rasulü üç defa; "arkadaşının boynunu kestin" dedi. Sonra da şöyle buyurdu: "Biriniz arkadaşını övecekse, ben onun şöyle şöyle olduğunu sanıyorum; onu Allah'a karşı temize çıkaramam desin."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 10, /1096