حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ الْجَرْجَرَائِىُّ حِبِّى حَدَّثَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنِ الأَوْزَاعِىِّ حَدَّثَنِى حَسَّانُ بْنُ عَطِيَّةَ حَدَّثَنِى أَبُو الأَشْعَثِ الصَّنْعَانِىُّ حَدَّثَنِى أَوْسُ بْنُ أَوْسٍ الثَّقَفِىُّ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَنْ غَسَّلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاغْتَسَلَ ثُمَّ بَكَّرَ وَابْتَكَرَ وَمَشَى وَلَمْ يَرْكَبْ وَدَنَا مِنَ الإِمَامِ فَاسْتَمَعَ وَلَمْ يَلْغُ كَانَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ عَمَلُ سَنَةٍ أَجْرُ صِيَامِهَا وَقِيَامِهَا."

Bize Muhammed b. Hatim el-Cerceraî Hibbî, ona İbn Mübarek, ona Evzaî, ona Hassan b. Atiyye, ona Ebu Eş'as es-San'anî, ona da Evs b. Evs es-Sekafi, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Her kim cuma günü (başını ve vücudunun geri kalan kısmını) yıkar ve gusleder, erkenden yola çıkıp (hutbenin başına) yetişir, (bir şeye) binmeyip yürür, imamın yakınına oturarak boş şeylerle uğraşmayıp hutbeyi dinlerse onun için attığı her adıma bir senelik oruç ve namazının ecri vardır."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 129, /90

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بِشْرٍ حَدَّثَنَا زَكَرِيَّا حَدَّثَنَا مُصْعَبُ بْنُ شَيْبَةَ عَنْ طَلْقِ بْنِ حَبِيبٍ الْعَنَزِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّهَا حَدَّثَتْهُ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَغْتَسِلُ مِنْ أَرْبَعٍ مِنَ الْجَنَابَةِ وَيَوْمِ الْجُمُعَةِ وَمِنَ الْحِجَامَةِ وَمِنْ غُسْلِ الْمَيِّتِ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Muhammed b. Bişr, ona Zekeriyya, ona Musab b. Şeybe, ona Talk b. Habib el-Anezi, ona Abdullah b. Zübeyr, ona da Aişe şöyle dedi: "Hz. Peygamber (sav) şu dört şeyden dolayı gusül abdesti alırdı. Cünüplük, cuma namazı, kan aldırmak ve cenaze yıkamak."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 129, /91

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ الدِّمَشْقِىُّ أَخْبَرَنَا مَرْوَانُ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حَوْشَبٍ قَالَ: سَأَلْتُ مَكْحُولاً عَنْ هَذَا الْقَوْلِ "غَسَّلَ وَاغْتَسَلَ. فَقَالَ: غَسَّلَ رَأْسَهُ وَغَسَلَ جَسَدَهُ."

Bize Mahmud b. Halid ed-Dımaşkî, ona Mervan, ona da Ali b. Havşeb şöyle demiştir: "Mekhul'e yıkar ve yıkanır ifadesinin manasını sordum. O, başını ve bedenini yıkar demektir dedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 129, /91

- حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ الْجُعْفِىُّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِى الأَشْعَثِ الصَّنْعَانِىِّ عَنْ أَوْسِ بْنِ أَوْسٍ قَالَ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "إِنَّ مِنْ أَفْضَلِ أَيَّامِكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَأَكْثِرُوا عَلَىَّ مِنَ الصَّلاَةِ فِيهِ فَإِنَّ صَلاَتَكُمْ مَعْرُوضَةٌ عَلَىَّ." قَالَ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَكَيْفَ تُعْرَضُ صَلاَتُنَا عَلَيْكَ وَقَدْ أَرِمْتَ قَالَ يَقُولُونَ بَلِيتَ. قَالَ "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى حَرَّمَ عَلَى الأَرْضِ أَجْسَادَ الأَنْبِيَاءِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمْ."

Bize el-Hasan b. Ali, ona el-Hüseyin b. Ali el-Cu'fi, ona Abdurrahman b. Yezid b. Cabir, ona Ebu Eş'as es-San'ani, ona da Evs b. Evs'in (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav); "Şüphesiz Cuma günü sizin en faziletli günlerinizdendir. O gün bana çok çok salavat getiriniz, çünkü sizin salavatınız bana arz olunur," buyurdu. Yanındakiler, ey Allah'ın Rasulü, sen (ölüp) çürüdüğün halde bizim salavatımız sana nasıl arz olunacak? diye sorunca: "Şüphesiz Allah tebâreke ve Teâlâ, yeryüzüne Peygamberlerin cesetlerini (çürütmeyi) haram kıldı," cevabını verdi.

Açıklama: Hadisin sonundaki Peygamberlerin cesetlerinin çürümeyeceği ifadesi, tartışılan bir meseledir. Her şeyden önce bu, gayba ait bir konudur. Ancak bu konuda pek çok hadisin rivayet edilmesi ve buna inanmanın da bir zarara yol açmayacağı ileri sürülerek Peygamberlerin berzah âleminde yaşadıkları, belli bir hayat hâlini sürdürdükleri görüşü hayli taraftar bulmuştur. Kaldı ki, şehidlerin de ölü değil diri oldukları âyet-i kerîme ile sabittir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 362, /357

حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ خَالِدٍ الرَّمْلِىُّ أَخْبَرَنَا الْمُفَضَّلُ - يَعْنِى ابْنَ فَضَالَةَ - عَنْ عَيَّاشِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنْ بُكَيْرٍ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ حَفْصَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ رَوَاحُ الْجُمُعَةِ وَعَلَى كُلِّ مَنْ رَاحَ إِلَى الْجُمُعَةِ الْغُسْلُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ: إِذَا اغْتَسَلَ الرَّجُلُ بَعْدَ طُلُوعِ الْفَجْرِ أَجْزَأَهُ مِنْ غُسْلِ الْجُمُعَةِ وَإِنْ أَجْنَبَ.]

Bize Yezid b. Halid er-Ramlî, ona Mufaddal -yani İbn Fedale-, ona Ayyaş b. Abbas, ona Bükeyr, ona Nâfi', ona İbn Ömer, ona da Hafsa, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Buluğ çağına ulaşan herkese cumaya gitmek vaciptir. Cumaya giden herkese de gusül almak vaciptir." [Ebu Davud şöyle dedi: Cünüplükten dolayı da olsa bir kişiye fecrden sonra yıkanmak yeterlidir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 129, /89

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى هِلاَلٍ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ نُسَىٍّ عَنْ أَوْسٍ الثَّقَفِىِّ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ: "مَنْ غَسَلَ رَأْسَهُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاغْتَسَلَ." ثُمَّ سَاقَ نَحْوَهُ . "ثُمَّ بَكَّرَ وَابْتَكَرَ وَمَشَى وَلَمْ يَرْكَبْ وَدَنَا مِنَ الإِمَامِ فَاسْتَمَعَ وَلَمْ يَلْغُ كَانَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ عَمَلُ سَنَةٍ أَجْرُ صِيَامِهَا وَقِيَامِهَا"

Bize Kuteybe b. Said, ona Leys, ona Halid b. Yezid, ona Said b. Ebu Hilal, ona Ubade b. Nüsey, ona da Evs es-Sekafî, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini rivayet etti: "Her kim cuma günü (başını ve vücudunun geri kalan kısmını) yıkar ve gusleder..." Devamında da önceki hadisin benzerini nakletti. ".... erkenden yola çıkıp (hutbenin başına) yetişir, (bir şeye) binmeyip yürür, imamın yakınına oturarak boş şeylerle uğraşmayıp hutbeyi dinlerse onun için attığı her adıma bir senelik oruç ve namazının ecri vardır."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 129, /90

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَمْرَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ "كَانَ النَّاسُ مُهَّانَ أَنْفُسِهِمْ فَيَرُوحُونَ إِلَى الْجُمُعَةِ بِهَيْئَتِهِمْ فَقِيلَ لَهُمْ لَوِ اغْتَسَلْتُمْ."

Bize Müsedded, ona Hammad b. Zeyd, ona Yahya b. Said, ona da Amra'nın rivayet ettiğine göre Hz. Aişe şöyle demiştir: "İnsanlar, (ev ve tarlada) kendi işlerini kendileri görüyorlar ve o halleriyle (terli ve kirli olarak) cuma namazına geliyorlardı. (Bundan dolayı) kendilerine, yıkansanız (ne güzel olurdu!)' denildi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 130, /91

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا حُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِى الأَشْعَثِ الصَّنْعَانِىِّ عَنْ أَوْسِ بْنِ أَوْسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِنَّ مِنْ أَفْضَلِ أَيَّامِكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فِيهِ خُلِقَ آدَمُ وَفِيهِ قُبِضَ وَفِيهِ النَّفْخَةُ وَفِيهِ الصَّعْقَةُ فَأَكْثِرُوا عَلَىَّ مِنَ الصَّلاَةِ فِيهِ فَإِنَّ صَلاَتَكُمْ مَعْرُوضَةٌ عَلَىَّ." قَالَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَكَيْفَ تُعْرَضُ صَلاَتُنَا عَلَيْكَ وَقَدْ أَرِمْتَ يَقُولُونَ بَلِيتَ . فَقَالَ "إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ حَرَّمَ عَلَى الأَرْضِ أَجْسَادَ الأَنْبِيَاءِ."

Açıklama: ''النَّفْخَةُ'' ve ''الصَّعْقَةُ'' kelimelerine dair verilen parantez içi ifadeler için bk. Azîmâbâdî, Avnu'l-ma'bûd, III, 260. Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ حَرَّمَ عَلَى الأَرْضِ أَجْسَادَ الأَنْبِيَاءِ

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 208, /244

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى مَخْرَمَةُ - يَعْنِى ابْنَ بُكَيْرٍ - عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ بْنِ أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ قَالَ قَالَ لِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ أَسَمِعْتَ أَبَاكَ يُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى شَأْنِ الْجُمُعَةِ يَعْنِى السَّاعَةَ . قَالَ قُلْتُ نَعَمْ سَمِعْتُهُ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ "هِىَ مَا بَيْنَ أَنْ يَجْلِسَ الإِمَامُ إِلَى أَنْ تُقْضَى الصَّلاَةُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ يَعْنِى عَلَى الْمِنْبَرِ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 209, /245

حَدَّثَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِىِّ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ حَدَّثَنَا الْمِنْهَالُ عَنْ أَبِى عُمَرَ: زَاذَانَ قَالَ سَمِعْتُ الْبَرَاءَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ فَذَكَرَ نَحْوَهُ.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Sünne 27, /1084