حَدَّثَنِي إِسْحَاقُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ زَيْدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ كُنَّا قُعُودًا نَكْتُبُ مَا نَسْمَعُ مِنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَخَرَجَ عَلَيْنَا فَقَالَ مَا هَذَا تَكْتُبُونَ فَقُلْنَا مَا نَسْمَعُ مِنْكَ فَقَالَ أَكِتَابٌ مَعَ كِتَابِ اللَّهِ فَقُلْنَا مَا نَسْمَعُ فَقَالَ اكْتُبُوا كِتَابَ اللَّهِ أَمْحِضُوا كِتَابَ اللَّهِ أَكِتَابٌ غَيْرُ كِتَابِ اللَّهِ أَمْحِضُوا كِتَابَ اللَّهِ أَوْ خَلِّصُوهُ قَالَ فَجَمَعْنَا مَا كَتَبْنَا فِي صَعِيدٍ وَاحِدٍ ثُمَّ أَحْرَقْنَاهُ بِالنَّارِ قُلْنَا أَيْ رَسُولَ اللَّهِ أَنَتَحَدَّثُ عَنْكَ قَالَ نَعَمْ تَحَدَّثُوا عَنِّي وَلَا حَرَجَ وَمَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنْ النَّارِ قَالَ فَقُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ أَنَتَحَدَّثُ عَنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ قَالَ نَعَمْ تَحَدَّثُوا عَنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَا حَرَجَ فَإِنَّكُمْ لَا تَحَدَّثُوا عَنْهُمْ بِشَيْءٍ إِلَّا وَقَدْ كَانَ فِيهِمْ أَعْجَبَ مِنْهُ

Bana İshak b. İsa, ona Abdurrahman b. Zeyd, ona babası (Zeyd b. Eslem), ona Atâ b. Yesâr, ona da Ebu Hureyre şöyle demiştir: Biz oturup Hz. Peygamber'den (sav) işittiklerimizi yazıyorduk. Hz. Peygamber (sav) çıkageldi ve "bu yazdıklarınız nedir?" diye sordu. Biz de “Senden işittiklerimiz” dedik. Hz. Peygamber (sav) "Allah'ın kitabının yanında başka bir kitap mı (yazıyorsunuz)!" Biz “Senden işittiklerimiz sadece” dedik. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Allah'ın Kitabını yazın, sadece Allah'ın kitabını yazın. Allah'ın Kitabı ile birlikte başka bir kitap mı (yazıyorsunuz). Sadece ve sadece Allah'ın Kitabını yazın" buyurdu. Ebu Hureyre der ki: Bunun üzerine biz de onları bir tepede topladık ve hepsini yaktık. Sonra Rasulullah'a (sav) “ey Allah'ın Rasulü, Senden hadis rivayet edebilir miyiz?” dedik. "Evet benden hadis rivayet edebilirsiniz, bunda bir sakınca yoktur. Kim bile bile benim adıma yalan söylerse cehennemdeki yerine hazırlansın" buyurdu. Biz “Ey Allah'ın Rasulü, İsrail oğullarından rivayette bulunabilir miyiz?” diye sorduk. "Evet, İsrail oğullarından da rivayette bulunabilirsiniz, bunda da bir sakınca yoktur. Onlardan yanında, sizin onlardan naklettiklerinizden daha acayip olanları vardır" buyurdu.

Açıklama: Bu isnad Abdurrahman b. Zeyd'in zaafından dolayı zayıftır. Ricalin gerisi "es-Sahih"in sikalarıdır.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Said el-Hudrî 11108, 4/36

حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَشْكَابٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عُبَيْدَةَ بْنِ مَعْنٍ حَدَّثَنَا أَبِي عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ قَالَ كَانَ عَبْدُ اللَّهِ يَحُكُّ الْمُعَوِّذَتَيْنِ مِنْ مَصَاحِفِهِ وَيَقُولُ إِنَّهُمَا لَيْسَتَا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَتَعَالَى قَالَ الْأَعْمَشُ وَحَدَّثَنَا عَاصِمٌ عَنْ زِرٍّ عَنْ أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ قَالَ سَأَلْنَا عَنْهُمَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ فَقِيلَ لِي فَقُلْتُ

Bize Muhammed b. Hasan b. Eşkâb, ona Muhammed b. Ebu Ubeyde b. Ma'n, ona babası (Ebu Ubeyde b. Ma'n), Ona A'meş, ona Ebu İshak, ona da Abdurrahman b. Yezîd şöyle demiştir: Abdullah Muavvizeteyn surelerini Mushaf'ından siliyor, bir yandan da “bunlar Yüce Allah'ın Kitabına dahil değildir” diyordu. A'meş der ki: Bize Asım, ona Zirr, ona da Übeyy b. Ka'b şöyle demiştir: Biz Muavvizeteyn Surelerini Rasulullah'a (sav) sorduk, "Bana böyle söylendi (okundu), ben de öyle söyledim (okudum)" buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Übey b. Ka'b 21507, 7/112

حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَشْكَابٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عُبَيْدَةَ بْنِ مَعْنٍ حَدَّثَنَا أَبِي عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ قَالَ كَانَ عَبْدُ اللَّهِ يَحُكُّ الْمُعَوِّذَتَيْنِ مِنْ مَصَاحِفِهِ وَيَقُولُ إِنَّهُمَا لَيْسَتَا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَتَعَالَى قَالَ الْأَعْمَشُ وَحَدَّثَنَا عَاصِمٌ عَنْ زِرٍّ عَنْ أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ قَالَ سَأَلْنَا عَنْهُمَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ فَقِيلَ لِي فَقُلْتُ

Bize Muhammed b. Hasan b. Eşkâb, ona Muhammed b. Ebu Ubeyde b. Ma'n, ona babası (Ebu Ubeyde b. Ma'n), Ona A'meş, ona Ebu İshak, ona da Abdurrahman b. Yezîd şöyle demiştir: Abdullah Muavvizeteyn surelerini Mushaf'ından siliyor, bir yandan da “bunlar Yüce Allah'ın Kitabına dahil değildir” diyordu. A'meş der ki: Bize Asım, ona Zirr, ona da Übeyy b. Ka'b şöyle demiştir: Biz Muavvizeteyn Surelerini Rasulullah'a (sav) sorduk, "Bana böyle söylendi (okundu), ben de öyle söyledim (okudum)" buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Übey b. Ka'b 21507, 7/112

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ حَدَّثَنَا ابْنُ شِهَابٍ أَخْبَرَنِى خَارِجَةُ بْنُ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّهُ سَمِعَ زَيْدَ بْنَ ثَابِتٍ - رضى الله عنه - يَقُولُ فَقَدْتُ آيَةً مِنَ الأَحْزَابِ حِينَ نَسَخْنَا الْمُصْحَفَ ، كُنْتُ أَسْمَعُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقْرَأُ بِهَا ، فَالْتَمَسْنَاهَا فَوَجَدْنَاهَا مَعَ خُزَيْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ الأَنْصَارِىِّ ( مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ ) فَأَلْحَقْنَاهَا فِى سُورَتِهَا فِى الْمُصْحَفِ .

Açıklama: Burada üzerinde durulması gereken iki husus bulunmaktadır: 1. Rivayette Hüzeyme’nin şahitliğinin iki kişinin şahitliğine denk olmasına dair ek bilgi yer almamaktadır. Oysa aynı ravilerden rivayet edilen diğer nakillerde böyle bir bilgi yer almaktadır. Bu durum da ilgili bilginin raviler tarafından Hüzeyme’nin kimliğini belirtmek için eklendiği ihtimalini güçlendirmektedir. 2. Zeyd b. Sâbit Hz. Peygamber’den (sav) sürekli işitmiş olduğu bir ayeti kaybettiğini ifade etmektedir. Bu ifade mantıksal bir tutarsızlık içermektedir. Çünkü hem ayetin bilinmesi hem de kaybolması bir çelişkidir. Tarihte İslam âlimleri bu tutarsızlığı gidermek için bir takım yorumlar yapmışlardır. Ancak olaya daha geniş bir çerçeveden bakıldığında, kaybedilenin ayetin kendisi değil, suredeki yeri olduğu söylenebilir. İlgili ayetin Ahzab suresinde olduğu bilinmekte ancak yeri tam olarak tespit edilememektedir. Muhtemelen bu ayetin yazılı olduğu malzeme, ki deri parçası, tahta, hurma yaprağı vs. olabilir, öncesi ve sonrası olmaksızın, bağımsız olarak bulunmaktadır. Öncesi ve sonrası ile ayetin bağlamı tespit edilmeye çalışılmış ve Hüzeyme’nin yanındaki sahifede öncesi ve sonrası bulununca suredeki yerine yerleştirilmiş olmalıdır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Meğâzî 17, 2/61