عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن سالم بن عبد الله عن ابن عمر قال : طلق غيلان بن سلمة الثقفي نساءه ، وقسم ماله بين بنيه - قال : في خلافة عمر - فبلغ ذلك عمر ، فقال : طلقت نساءك ، وقسمت مالك بين بنيك ؟ قال : نعم ، قال : والله إني لارى الشيطان فيما يسرق من السمع سمع بموتك ، فألقاه في نفسك ، فلعلك أن لا تمكث إلا قليلا ، وأيم الله لئن لم تراجع نساءك ، وترجع في مالك ، لاورثهن منك إذا مت ، ثم لامرن بقبرك فليرجمن كما رجم قبر أبي رغال - قال الزهري : وأبو رغال أبو ثقيف - قال : فراجع نساءه ، وراجع ماله ، قال نافع : فما مكث إلا سبعا حتى مات .

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Talak 12216, 7/66

وَحَدَّثَنِى أَبُو الرَّبِيعِ الْعَتَكِىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحِمْيَرِىِّ عَنْ ثَلاَثَةٍ مِنْ وَلَدِ سَعْدٍ قَالُوا مَرِضَ سَعْدٌ بِمَكَّةَ فَأَتَاهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَعُودُهُ. بِنَحْوِ حَدِيثِ الثَّقَفِىِّ

Bize Ebu Râbi' el-Atekî, ona Hammad, ona Eyyüb, ona Amr b. Said, ona da Humeyd b. Abdurrahman el-Hımyeri, ona da Sa'd oğullarının üçü “Sa'd Mekke'de hastalandı da Rasulullah (sav) onu dolaşmağa geldi” demiş ve hadisi Sakafî hadisi gibi rivayet etmişlerdir.

Açıklama: Hadisin tam metni için M004215 numaralı rivayete bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4216, /683

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى حَدَّثَنَا هِشَامٌ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ حَدَّثَنِى ثَلاَثَةٌ مِنْ وَلَدِ سَعْدِ بْنِ مَالِكٍ كُلُّهُمْ يُحَدِّثُنِيهِ بِمِثْلِ حَدِيثِ صَاحِبِهِ فَقَالَ مَرِضَ سَعْدٌ بِمَكَّةَ فَأَتَاهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَعُودُهُ. بِمِثْلِ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ حُمَيْدٍ الْحِمْيَرِىِّ

Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Abdüla'lâ, ona Hişam, ona Muhammed, ona Humeyd b. Abdurrahman, ona da Sa'd b. Malik'in çocuklarından üçünden her biri diğer arkadaşı gibi rivayet ederek “Sa'd Mekke'de hastalandı da Peygamber (sav) onu dolaşmaya geldi” dedi ve Amr b. Said'in Humeyd el-Hımyerî'den riva­yet ettiği hadisin benzerini rivayet etti.

Açıklama: Hadisin tam metni için M004215 numaralı rivayete bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4217, /683

وَحَدَّثَنِيهِ أَبُو الطَّاهِرِ وَحَرْمَلَةُ قَالاَ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ ح وَحَدَّثَنِى عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ شُعَيْبِ بْنِ اللَّيْثِ حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ جَدِّى حَدَّثَنِى عُقَيْلٌ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ وَعَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ كُلُّهُمْ عَنِ الزُّهْرِىِّ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ ] نَحْوَ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ ["مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ يَبِيتُ ثَلاَثَ لَيَالٍ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ عِنْدَهُ مَكْتُوبَةٌ." قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ مَا مَرَّتْ عَلَىَّ لَيْلَةٌ مُنْذُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ذَلِكَ إِلاَّ وَعِنْدِى وَصِيَّتِى]

Bana onu Ebut-Tahir ve Harmele, o ikisine İbn Vehb, ona Yunus; (T) Bana Abdülmelik b. Şuayb b. el-Leys, ona babası, ona dedesi, ona Ukayl; (T) Bize İbn Ebu Ömer ve Abd b. Humeyd, o ikisine Abdürrezzak, ona Mamer, haber vermiştir. Onların hepsi Zührî'den bu isnadla (Sâlim'den o da babasından (İbn Ömer'den) Amr b. el-Haris'in hadisi gibi şu rivayette bulunmuşlardır: "Hakkında vasiyet edeceği bir şeyi bulunan müslüman bir kişinin üç gece gecelemeden hakkı (yapması gereken şey), ancak vasiyetinin yanında yazılı olarak bulunmasıdır." Abdullah b. Ömer, "Rasulullah'ın (sav) bunu söylediğini işittiğimden beri üzerimden vasıyetim yanında olmaksızın bir gece dahi geçmemiştir." demiştir.

Açıklama: Hadisin bütünü için bk. M004207.

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4208, /681

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عُمَرَ الْمَكِّىُّ حَدَّثَنَا الثَّقَفِىُّ عَنْ أَيُّوبَ السَّخْتِيَانِىِّ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحِمْيَرِىِّ عَنْ ثَلاَثَةٍ مِنْ وَلَدِ سَعْدٍ كُلُّهُمْ يُحَدِّثُهُ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ عَلَى سَعْدٍ يَعُودُهُ بِمَكَّةَ فَبَكَى قَالَ: "مَا يُبْكِيكَ." فَقَالَ قَدْ خَشِيتُ أَنْ أَمُوتَ بِالأَرْضِ الَّتِى هَاجَرْتُ مِنْهَا كَمَا مَاتَ سَعْدُ ابْنُ خَوْلَةَ. فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "اللَّهُمَّ اشْفِ سَعْدًا اللَّهُمَّ اشْفِ سَعْدًا." ثَلاَثَ مِرَارٍ. قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لِى مَالاً كَثِيرًا وَإِنَّمَا يَرِثُنِى ابْنَتِى أَفَأُوصِى بِمَالِى كُلِّهِ قَالَ: "لاَ." قَالَ فَبِالثُّلُثَيْنِ قَالَ: "لاَ." قَالَ فَالنِّصْفُ قَالَ: "لاَ." قَالَ فَالثُّلُثُ قَالَ: "الثُّلُثُ وَالثُّلُثُ كَثِيرٌ إِنَّ صَدَقَتَكَ مِنْ مَالِكَ صَدَقَةٌ وَإِنَّ نَفَقَتَكَ عَلَى عِيَالِكَ صَدَقَةٌ وَإِنَّ مَا تَأْكُلُ امْرَأَتُكَ مِنْ مَالِكَ صَدَقَةٌ وَإِنَّكَ أَنْ تَدَعَ أَهْلَكَ بِخَيْرٍ - أَوْ قَالَ بِعَيْشٍ - خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَدَعَهُمْ يَتَكَفَّفُونَ النَّاسَ." وَقَالَ بِيَدِهِ.

Bize Muhammed b. Ebu Ömer el-Mekkî, ona es-Sekafî, ona Eyyüb es-Sehtiyânî, ona Amr b. Said, ona Humeyd b. Abdurrahman el-Himyerî, ona Sa'd'ın çocuklarından üçü, onlara da babaları (Sa'd b. Ebu Vakkâs) şöyle rivayet etmiştir: "Peygamber Efendimiz (sav) Mekke'de, hastalanan Sa'd'ı ziyarete geldi. Sa'd ağlamaya başladı. Allah'ın Rasulü 'neden ağlıyorsun' diye sordu, o da 'hicret ederek ayrıldığım bu topraklarda, Sa'd b. Havle gibi ölmekten korkuyorum' dedi. Hz. Peygamber (sav) 'Allah'ım! Sa'd'a şifa ver. Allah'ım! Sa'd'a şifa ver' diye üç defa dua etti. Sa'd 'ey Allah'ın Rasulü! Benim çok malım, mirasçı olarak da bir tek kızım var. Bütün malımı vasiyet edip (hayra bağışlayabilir miyim?)' diye sordu. Efendimiz 'olmaz' dedi. Sa'd 'o zaman üçte ikisini bıraksam' Hz. peygamber (sav) 'yine 'olmaz' dedi. 'Yarısını bıraksam' dedi. Hz. Peygamber (sav) yine 'Olmaz' buyurdu. Sa'd 'üçte birini? bıraksam' deyince Allah'ın Rasulü (sav) 'üçte bir de çok ama olur. Senin malından yaptığın sadaka, sadaka sevabı getirdiği gibi, ailene yaptığın harcamalar da sadaka sevabı getirir. Karının, senin malından yediği de sadakadır. Ailene geçimlik mal bırakman, onları insanlara muhtaç bir durumda koyup gitmenden daha iyidir' buyurdu." [Ravi der ki: metinde "insaların eline (بِيَدِهِ)" ifadesi de kullanılmış olabilir.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4215, /682

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ سَمِعْتُ ابْنَ الْمُنْكَدِرِ أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرًا يَقُولُ: "مَرِضْتُ، فَأَتَانِى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يَعُودُنِى هُوَ وَأَبُو بَكْرٍ مَاشِيَيْنِ. وَقَدْ أُغْمِىَ عَلَىَّ فَلَمْ أُكَلِّمْهُ، فَتَوَضَّأَ وَصَبَّهُ عَلَىَّ فَأَفَقْتُ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ أَصْنَعُ فِى مَالِى وَلِى أَخَوَاتٌ قَالَ فَنَزَلَتْ آيَةُ الْمَوَارِيثِ (يَسْتَفْتُونَكَ، قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِى الْكَلاَلَةِ)."

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Süfyân, ona da İbnü'l-Münkedir, Câbir'in şöyle anlattığını rivayet etmiştir: "Bir keresinde hastalanmıştım. Hz. Peygamber (sav), Ebu Bekir ile yaya olarak beni ziyarete gelmişler. Ben o sırada kendimde olmadığım için Hz. Peygamber'le (sav) konuşamamışım. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) abdest alıp suyundan üzerime serpince kendime geldim. Ona 'Ey Allah'ın Rasulü! Malımı ne yapayım? (Nasıl paylaştırayım?) Geride kalacak kız kardeşlerim var dedim. Bunun üzerine mirastan bahseden şu ayet-i kerime nâzil oldu: (Senden (geride kalan kız kardeşlerin mirasları konusunda) fetva isterler. De ki Allah (cc), babası ve çocuğu olmayan kimsenin mirası hakkındaki hükmü şöyle açıklıyor...) (en-Nisa 4/176)"

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Ferâiz 2, /672

وَحَدَّثَنِيهِ أَبُو الطَّاهِرِ وَحَرْمَلَةُ قَالاَ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ ح وَحَدَّثَنِى عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ شُعَيْبِ بْنِ اللَّيْثِ حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ جَدِّى حَدَّثَنِى عُقَيْلٌ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ وَعَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ كُلُّهُمْ عَنِ الزُّهْرِىِّ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ ] نَحْوَ حَدِيثِ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ ["مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَىْءٌ يُوصِى فِيهِ يَبِيتُ ثَلاَثَ لَيَالٍ إِلاَّ وَوَصِيَّتُهُ عِنْدَهُ مَكْتُوبَةٌ." قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ مَا مَرَّتْ عَلَىَّ لَيْلَةٌ مُنْذُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ذَلِكَ إِلاَّ وَعِنْدِى وَصِيَّتِى]

Açıklama: Hadisin bütünü için bk. M004207.

• Müslim Sahîh-i Müslim Vasiyyet 4208, /681

وَحَدَّثَنِى أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ حَدَّثَنَا زَائِدَةُ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ الأَعْمَشُ عَنِ الْمُخْتَارِ بْنِ صَيْفِىٍّ عَنْ يَزِيدَ بْنِ هُرْمُزَ قَالَ كَتَبَ نَجْدَةُ إِلَى ابْنِ عَبَّاسٍ. فَذَكَرَ بَعْضَ الْحَدِيثِ وَلَمْ يُتِمَّ الْقِصَّةَ كَإِتْمَامِ مَنْ ذَكَرْنَا حَدِيثَهُمْ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Cihâd ve's-Siyer 4689, /778

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا وَهْبُ بْنُ جَرِيرِ بْنِ حَازِمٍ حَدَّثَنِى أَبِى قَالَ سَمِعْتُ قَيْسًا يُحَدِّثُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ هُرْمُزَ ح وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ - وَاللَّفْظُ لَهُ - قَالَ حَدَّثَنَا بَهْزٌ حَدَّثَنَا جَرِيرُ بْنُ حَازِمٍ حَدَّثَنِى قَيْسُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ هُرْمُزَ قَالَ: "كَتَبَ نَجْدَةُ بْنُ عَامِرٍ إِلَى ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ فَشَهِدْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ حِينَ قَرَأَ كِتَابَهُ وَحِينَ كَتَبَ جَوَابَهُ وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ وَاللَّهِ لَوْلاَ أَنْ أَرُدَّهُ عَنْ نَتْنٍ يَقَعُ فِيهِ مَا كَتَبْتُ إِلَيْهِ وَلاَ نُعْمَةَ عَيْنٍ قَالَ فَكَتَبَ إِلَيْهِ إِنَّكَ سَأَلْتَ عَنْ سَهْمِ ذِى الْقُرْبَى الَّذِى ذَكَرَ اللَّهُ مَنْ هُمْ وَإِنَّا كُنَّا نَرَى أَنَّ قَرَابَةَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم هُمْ نَحْنُ فَأَبَى ذَلِكَ عَلَيْنَا قَوْمُنَا وَسَأَلْتَ عَنِ الْيَتِيمِ مَتَى يَنْقَضِى يُتْمُهُ وَإِنَّهُ إِذَا بَلَغَ النِّكَاحَ وَأُونِسَ مِنْهُ رُشْدٌ وَدُفِعَ إِلَيْهِ مَالُهُ فَقَدِ انْقَضَى يُتْمُهُ وَسَأَلْتَ هَلْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقْتُلُ مِنْ صِبْيَانِ الْمُشْرِكِينَ أَحَدًا فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَمْ يَكُنْ يَقْتُلُ مِنْهُمْ أَحَدًا وَأَنْتَ فَلاَ تَقْتُلْ مِنْهُمْ أَحَدًا إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تَعْلَمُ مِنْهُمْ مَا عَلِمَ الْخَضِرُ مِنَ الْغُلاَمِ حِينَ قَتَلَهُ وَسَأَلْتَ عَنِ الْمَرْأَةِ وَالْعَبْدِ هَلْ كَانَ لَهُمَا سَهْمٌ مَعْلُومٌ إِذَا حَضَرُوا الْبَأْسَ فَإِنَّهُمْ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ سَهْمٌ مَعْلُومٌ إِلاَّ أَنْ يُحْذَيَا مِنْ غَنَائِمِ الْقَوْمِ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Cihâd ve's-Siyer 4688, /777

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يُونُسَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّهُ كَانَ يَرِثُ مَوَالِىَ عُمَرَ دُونَ بَنَاتِ عُمَرَ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Ferâiz 52, 4/2015