Öneri Formu
Hadis Id, No:
25414, N003940
Hadis:
أَخْبَرَنِى مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ عَوْنٍ عَنْ نَافِعٍ كَانَ ابْنُ عُمَرَ يَأْخُذُ كِرَاءَ الأَرْضِ فَبَلَغَهُ عَنْ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ شَىْءٌ فَأَخَذَ بِيَدِى فَمَشَى إِلَى رَافِعٍ وَأَنَا مَعَهُ فَحَدَّثَهُ رَافِعٌ عَنْ بَعْضِ عُمُومَتِهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْ كِرَاءِ الأَرْضِ . فَتَرَكَ عَبْدُ اللَّهِ بَعْدُ .
Tercemesi:
Bana Muhammed b. İsmail b. İbrahim, ona Yezid, ona İbn Avn ona da Nâfi' şöyle demiştir: "İbn Ömer (r.anhüma) arazi kirası alıyordu. Râfi' b. Hadîc (ra) hakkında bir şeyler duydu. Elimi tuttu ve beraberce Râfi’e (ra) gittik. Râfi' (ra) ona, bazı amcalarının (Züheyr b. Râfi') Allah Rasulü'nün (sav) arazi kiralamayı yasakladığını söylediklerini nakletti. Bunun üzerine Abdullah (r.anhüma) (arazi kiralamayı) bıraktı."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Nesâî, Sünen-i Nesâî, Muzâraa 45, /2344
Senetler:
1. Zuheyr b. Rafi' el-Harisi (Zuheyr b. Rafi' b. Adî b. Zeyd b. Cüşem)
2. Ebu Abdullah Râfi' b. Hadîc el-Ensârî (Râfi' b. Hadîc b. Râfi' b. Adî b. Yezid b. Ceşm)
3. Nafi' Mevlâ İbn Ömer (Ebu Abdullah Nafi')
4. Ebu Avn Abdullah b. Avn el-Müzenî (Abdullah b. Avn b. Ertabân)
5. Ebu Muaviye Yezid b. Zürey' el-Ayşî (Yezid b. Zürey' b. Yezid)
6. Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail b. Uleyye (Muhammed b. İsmail b. İbrahim)
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
71481, HM021921
Hadis:
حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِسْحَاقَ عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمَّارٍ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ أَبِي الْوَلِيدِ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ قَالَ قَالَ زَيْدُ بْنُ ثَابِتٍ
يَغْفِرُ اللَّهُ لِرَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ أَنَا وَاللَّهِ أَعْلَمُ بِالْحَدِيثِ مِنْهُ إِنَّمَا أَتَى رَجُلَانِ قَدْ اقْتَتَلَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنْ كَانَ هَذَا شَأْنَكُمْ فَلَا تُكْرُوا الْمَزَارِعَ قَالَ فَسَمِعَ رَافِعٌ قَوْلَهُ لَا تُكْرُوا الْمَزَارِعَ
Tercemesi:
Bize İsmail, ona Abdurrahman b. İshak, ona Ebu Ubeyde b. Muhammed b. Ammar, ona el-Velîd b. Ebu el-Velîd ona da Urve b. ez-Zübeyr rivayet ederek Zeyd b. Sabit'in şöyle dediğini nakletmiştir:
Allah (cc) Râfi b. Hadîc'i affetsin. Vallahi bu hadisi ben ondan daha iyi biliyorum. Rasulullah'ın yanına (sav) birbiriyle kavga eden iki adam geldi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) "Şayet bu duruma düşüyorsanız [kavga ve husumete sebep oluyorsa] arazilerinizi kiraya vermeyin." buyurdu. Ravi, Râfi b. Hadîc'in Rasulullah'ın sözünün sadece "arazilerinizi kiraya vermeyin." kısmını işittiğini söylemiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed, Zeyd b. Sâbit 21921, 7/234
Senetler:
()
Konular:
Arazi, toprak anlaşmazlıkları
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Ticaret, Tarla, ürün karşılığı kiraya vermek
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148687, BS011845
Hadis:
أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ إِسْحَاقَ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ قُتَيْبَةَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ عَمْرٍو أَنَّ مُجَاهِدًا قَالَ لِطَاوُسٍ : انْطَلِقْ بِنَا إِلَى ابْنِ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ فَاسْمَعْ مِنْهُ الْحَدِيثَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ فَانْتَهَرَهُ وَقَالَ : إِنِّى وَاللَّهِ لَوْ أَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- نَهَى عَنْهُ مَا فَعَلْتُهُ وَلَكِنْ حَدَّثَنِى مَنْ هُوَ أَعْلَمُ بِهِ مِنْهُمْ يَعْنِى ابْنَ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« لأَنْ يَمْنَحَ الرَّجُلُ أَخَاهُ أَرْضَهُ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهَا خَرْجًا مَعْلُومًا ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَحْيَى.
Tercemesi:
Bize Ebu Abdullah el-Hâfız, ona Ebubekir b. İshak, ona İsmail b. Kuteybe, ona Yahya b. Yahya, ona Hammâd b. Zeyd ona da Amr, Mücahid'in Tâvus'a şöyle dediği rivayet etti: Haydi bizimle birlikte İbn Râfi b. Hadîc'in yanına gel ve onun babasının Rasulullah'dan (sav) rivayet ettiği hadisi işit, Tâvus onu azarladı ve şöyle dedi: Allah'a yemin olsun ki şayet ben Rasulullah'ın (sav) onu yasakladığını bilseydim, asla yapmazdım. Fakat onların en iyi bileni yani İbn Abbas bana Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti:
"Bir adamın kendi arazisini din kardeşine karşılıksız olarak vermesi, onun karşılığında belirli bir ücret almasından daha hayırlıdır." Bu hadisi Müslim, Sahih'inde Yahya b. Yahya'dan rivayet etmiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11845, 12/171
Senetler:
()
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Arazi, kullanmadığını başkasına vermek
Arazi, mülkiyet hukuku
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148690, BS011848
Hadis:
أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ إِسْحَاقَ أَخْبَرَنَا بِشْرُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا الْحُمَيْدِىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ قَالَ قُلْتُ لِطَاوُسٍ : لَوْ تَرَكْتَ الْمُخَابَرَةَ فَإِنَّهُمْ يَزْعُمُونَ أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- نَهَى عَنْهُ قَالَ : أَىْ عَمْرُو إِنِّى أُعْطِيهِمْ وَأُعِينُهُمْ وَإِنَّ أَعْلَمَهُمْ أَخْبَرَنِى يَعْنِى ابْنَ عَبَّاسٍ : أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- لَمْ يَنْهَ عَنْهُ وَلَكِنْ قَالَ :« أَنْ يَمْنَحَ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهَا خَرْجًا مَعْلُومًا ». أَخْرَجَهُ الْبُخَارِىُّ وَمُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ مِنْ حَدِيثِ سُفْيَانَ بْنِ عُيَيْنَةَ.
Tercemesi:
Bize Ebu Abdullah el-Hâfız, ona Ebubekir b. İshak, ona Bişr b. Musa, ona el-Humeydî, ona Süfyan ona da Amr b. Dînar rivayet ederek dedi:
Ben Tâvus'a 'Keşke Muhabere akdini [tohum işçiye ait olmak üzere, gelirinin bir kısmı karşılığında mal sahibinin araziyi işçiye teslim etmesine] terketsen! Çünkü onlar (sahabeler), Rasulullah'ın (s.a.v.) Muhabere akdini yasakladığını iddia ediyorlar', dedim. Tâvus, Ey Amr ben onlara bir şeyler veriyor ve yardım ediyorum. Zira sahabenin en bilgini yani İbn Abbas bana, Resulullah'ın (s.a.v.) bu akdi yasaklamadığını haber verdi ve şöyle buyurdu dedi: "Sizden birinizin tarlasını ziraat için din kardeşine bedelsiz vermesi, o arazi mukabilinde belirli bir bedel almasından daha hayırlıdır."
Bu hadisi Buhari ve Müslim Sahih'inde Süfyan b. Uyeyne'den naklen rivayet etmiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11848, 12/172
Senetler:
()
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Arazi, kullanmadığını başkasına vermek
Arazi, toprak anlaşmazlıkları
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148698, BS011856
Hadis:
أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ وَأَبُو سَعِيدُ بْنُ أَبِى عَمْرٍو وَأَبُو صَادِقِ بْنُ أَبِى الْفَوَارِسِ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ عَفَّانَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا شَرِيكٌ ح وَأَخْبَرَنَا أَبُو زَكَرِيَّا بْنُ أَبِى إِسْحَاقَ الْمُزَكِّى حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ إِسْحَاقَ أَخْبَرَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ الْفَضْلِ الأَسْفَاطِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا شَرِيكٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ عَطَاءٍ عَنْ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« مَنْ زَرَعَ فِى أَرْضِ قَوْمٍ بِغَيْرِ إِذْنِهِمْ فَلَيْسَ لَهُ فِى الزَّرْعِ شَىْءٌ وَتُرَدُّ عَلَيْهِ نَفَقَتُهُ ».
هَذَا لَفْظُ حَدِيثِ أَبِى الْوَلِيدِ وَفِى رِوَايَةِ يَحْيَى بْنِ آدَمَ قَالَ يَرْفَعُهُ وَقَالَ :« فَلَهُ نَفَقَتُهُ وَلَيْسَ لَهُ مِنَ الزَّرْعِ شَىْءٌ ».
Tercemesi:
Bize Ebu Abdullah el-Hâfız, Ebu Said b. Ebu Amr ve Ebu Sadık b. Ebu el-Fevâris, onlara Ebu el-Abbas Muhammed b. Yakub, ona el-Hasan b. Ali b. Affân, ona Yahya b. Adem, ona Şerîf (T), ona Ebu Zekeriyya b. Ebu İshak el-Müzekkî, ona Ebubekir b. İshak, ona el-Abbas b. Fadl el-Esfâdî, ona Ebu el-Velîd, ona Şerîf, ona Ebu İshak, ona Adâ ona da Râfi' b. Hadîc, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti:
"Kim bir kavmin arazisini izinsiz olarak ekerse, ziraattan her hangi bir pay alamaz fakat yaptığı masraflar ona ödenir." Bu, Ebu el-Velîd'in lafzıdır. Yahya b. Adem ise rivayetinde merfu olarak şöyle demiştir: "Yaptığı masrafları alma hakkı vardır, mahsülde hiç bir hakkı yoktur"
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11856, 12/180
Senetler:
()
Konular:
Arazi, boş olanı ihya edenin durumu
Arazi, mülkiyet hukuku
İzin, izin alma, izinsiz kullanma-faydalanma
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
25396, N003937
Hadis:
أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُغِيرَةِ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ شُعَيْبٍ قَالَ الزُّهْرِىُّ كَانَ ابْنُ الْمُسَيَّبِ يَقُولُ لَيْسَ بِاسْتِكْرَاءِ الأَرْضِ بِالذَّهَبِ وَالْوَرِقِ بَأْسٌ وَكَانَ رَافِعُ بْنُ خَدِيجٍ يُحَدِّثُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْ ذَلِكَ . وَافَقَهُ عَلَى إِرْسَالِهِ عَبْدُ الْكَرِيمِ بْنُ الْحَارِثِ .
Tercemesi:
Bize Ahmed b. Muhammed b. el-Muğîre, ona Osman b. Said, ona Şuayb ona da ez-Zührî, İbn Müseyyeb'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Altın ve gümüş karşılığında arazi kiralamakta bir sakınca yoktur. Rafi b. Hadîc Rasûlullah (s.a.v)’in ürün karşılığında arazi kiralamayı yasakladığını rivayet etmiştir. Abdülkerim b. el-Hâris, bu hadisin mürsel [ravilerinden bir veya birkaç tanesi atlanmış, belirtilmemiş hadislere verilen isim] olduğunu onaylamıştır.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Nesâî, Sünen-i Nesâî, Muzâraa 45, /2344
Senetler:
1. Ebu Abdullah Râfi' b. Hadîc el-Ensârî (Râfi' b. Hadîc b. Râfi' b. Adî b. Yezid b. Ceşm)
2. Ebu Bekir Muhammed b. Şihab ez-Zührî (Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah b. Abdullah b. Şihab)
3. Şuayb b. Ebu Hamza el-Ümevi (Şuayb b. Dinar)
4. Ebu Amr Osman b. Kesir el-Kuraşî (Osman b. Said b. Kesir b. Dinar)
5. Ahmed b. Muhammed el-Ezdi (Ahmed b. Muhammed b. Muğira b. Sinan)
Konular:
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148679, BS011835
Hadis:
أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدَانَ أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُبَيْدٍ الصَّفَّارُ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ الضَّبِّىُّ حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ حَدَّثَنَا طَارِقُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ قَالَ : نَهَى رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- عَنِ الْمُحَاقَلَةِ وَالْمُزَابَنَةِ وَقَالَ :« إِنَّمَا يَزْرَعُ ثَلاَثَةٌ : رَجُلٌ لَهُ أَرْضٌ فَهُوَ يَزْرَعُهَا وَرَجُلٌ مُنِحَ أَرْضًا فَهُوَ يَزْرَعُ مَا مُنِحَ وَرَجُلٌ اكْتَرَى أَرْضًا بِذَهَبٍ أَوْ فِضَّةٍ ».
Tercemesi:
Bize Ali b. Ahmed b. Abdân, ona Ahmed b. Ubeyd es-Saffâr, ona Osman b. Ömer ez-Zabî, ona Müsedded, ona Ebu el-Ahvas, ona Tarık b. Abdurrahman b. Abdurrahman, ona Said b. el-Müsayyeb ona da Râfî b. Hadîc rivayet etti:
Rasulullah (s.a.v.) muhâkale [buğdayı başağında iken, hasat edilmiş başka buğdayla tahmin üzere satma] ve müzâbene [dalındaki taze hurma veya üzümü, kuru hurma veya üzüm karşılığında satma] akdini yasakladı ve şöyle buyurdu: "Sadece şu üç kişi ziraat yapabilir: Arazisi olan adam kendi arazisini eker, kendisine minha (yani karşılıksız yararlanma) yolu ile bir arazi verilen kişi kendisine verilen bu araziyi eker ve bir araziyi altın veya gümüş ile kiralayan adam da bu araziyi ekip biçebilir."
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11835, 12/168
Senetler:
()
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Arazi, kullanmadığını başkasına vermek
Arazi, mülkiyet hukuku
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148691, BS011849
Hadis:
أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بِشْرَانَ أَخْبَرَنَا أَبُو الْحَسَنِ : عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الْمِصْرِىُّ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ الْفَرَجِ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ جُرَيْجٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ عَنْ طَاوُسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ : أَنَّهُ لَمَّا سَمِعَ إِكْثَارَ النَّاسِ فِى كِرَاءِ الأَرْضِ قَالَ : سُبْحَانَ اللَّهِ إِنَّمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« أَلاَ مَنَحَهَا أَخَاهُ ». وَلَمْ يَنْهَ عَنْ كِرَائِهَا. رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ رُمْحٍ عَنِ اللَّيْثِ.
Tercemesi:
Bize Ali b. Muhammed b. Abdullah b. Bişrân, ona Ebu el-Hasan Ali b. Muhammed el-Mısrî, ona Rûh b. el-Ferec, ona Amr b. Halid, ona el-Leys, ona Abdulmelik b. Abdülaziz b. Cureyh, ona Amr b. Dînâr, ona Tâvus ona da İbn Abbas rivayet etti ki o, arazi kiralama hususunda insanların aşırılığa gittiğini işittiğinde şöyle dedi: Sübhanallah! Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
"İşin doğrusu, o araziyi kardeşine karşılıksız emanet olarak vermesi gerekirdi." O (İbn Abbas), bununla birlikte Resulullah arazi kiralamayı da yasaklamadı, dedi:
Müslim bu hadisi Sahih'inde Muhammed b. Rumh'tan o da Leys'ten rivayet etmiştir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11849, 12/173
Senetler:
()
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Arazi, kullanmadığını başkasına vermek
Arazi, mülkiyet hukuku
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148693, BS011851
Hadis:
أَخْبَرَنَا أَبُو الْفَتْحِ : هِلاَلُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحَفَّارُ أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ يَحْيَى بْنِ عَيَّاشٍ الْقَطَّانُ حَدَّثَنَا أَبُو الأَشْعَثِ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ إِسْحَاقَ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ : كَامِلُ بْنُ أَحْمَدَ الْمُسْتَمْلِى أَخْبَرَنَا بِشْرُ بْنُ أَحْمَدَ الإِسْفَرَائِينِىُّ حَدَّثَنَا دَاوُدُ بْنُ الْحُسَيْنِ الْبَيْهَقِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا بِشْرُ بْنُ الْمُفَضَّلِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى عُبَيْدَةَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمَّارٍ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ أَبِى الْوَلِيدِ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّهُ قَالَ : يَغْفِرُ اللَّهُ لِرَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ أَنَا وَاللَّهِ كُنْتُ أَعْلَمُ بِالْحَدِيثِ مِنْهُ إِنَّمَا أَتَى رَجُلاَنِ مِنَ الأَنْصَارِ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَدِ اقْتَتَلاَ فَقَالَ :« إِنْ كَانَ هَذَا شَأْنَكُمْ فَلاَ تُكْرُوا الْمَزَارِعَ فَسَمِعَ قَوْلَهُ لاَ تُكْرُوا الْمَزَارِعَ ». {ق} قَالَ الشَّيْخُ : زَيْدُ بْنُ ثَابِتٍ وَابْنُ عَبَّاسٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا كَأَنَّهُمَا أَنْكَرَا وَاللَّهُ أَعْلَمُ إِطْلاَقَهُ النَّهْىِ عَنْ كِرَاءِ الْمَزَارِعِ وَعَنَى ابْنُ عَبَّاسٍ بِمَا لَمْ يُنْهَ عَنْهُ مِنْ ذَلِكَ كِرَاءَهَا بِالذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَبِمَا لاَ غَرَرَ فِيهِ وَقَدْ قَيَّدَ بَعْضُ الرُّوَاةِ عَنْ رَافِعٍ الأَنْوَاعَ الَّتِى وَقَعَ النَّهْىُ عَنْهَا وَبَيَّنَ عِلَّةَ النَّهْىِ وَهِىَ مَا يُخْشَى عَلَى الزَّرْعِ مِنَ الْهَلاَكِ وَذَلِكَ غَرَرٌ فِى الْعِوَضِ يُوجِبُ فَسَادَ الْعَقْدِ ، وَإِنْ كَانَ ابْنُ عَبَّاسٍ عَنَى بِمَا لَمْ يَنْهَ عَنْهُ كِرَاءَهَا بِبَعْضِ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا فَقَدْ رُوِّينَا عَمَّنْ سَمِعَ نَهْيَهُ عَنْهُ فَالْحُكْمُ لَهُ دُونَهُ وَقَدْ رُوِّينَا عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ مَا يُوَافِقُ رِوَايَةَ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ وَغَيْرِهِ فَدَّلَ أَنَّ مَا أَنْكَرَهُ غَيْرَ مَا أَثْبَتَهُ وَاللَّهُ أَعْلَمُ وَمِنَ الْعُلَمَاءِ مَنْ حَمَلَ أَخْبَارَ النَّهْىِ عَلَى مَا لَوْ وَقَعَتْ بِشُرُوطٍ فَاسِدَةٍ نَحْوِ شَرْطِ الْجَدَاوِلِ وَالْمَاذِيَانَاتِ وَهِىَ الأَنْهَارُ وَهُوَ مَا كَانَ يَشْتَرِطُ عَلَى الزَّارِعِ أَنْ يَزْرَعَهُ عَلَى هَذِهِ الأَنْهَارِ خَاصَّةً لِرَبِّ الْمَالِ وَنَحْوِ شَرْطِ الْقُصَارَةِ وَهِىَ مَا بَقِىَ مِنَ الْحَبِّ فِى السُّنْبُلِ بَعْدَ مَا يُدْرَسُ وَيُقَالُ الْقِصْرِىُّ وَنَحْوِ شَرْطِ مَا سَقَى الرَّبِيعُ وَهُوَ النَّهَرُ الصَّغِيرُ مِثْلُ الْجَدْوَلِ وَالسَّرِىِّ وَنَحْوِهِ وَجَمْعُهُ أَرْبِعَاءٌ َقالُوا : فَكَانَتْ هَذِهِ وَمَا أَشْبَهَهَا شُرُوطًا شَرَطَهَا رَبُّ الْمَالِ لِنَفْسِهِ خَاصَّةً سِوَى الشَّرْطِ عَلَى النِّصْفِ وَالرُّبُعِ وَالثُّلُثِ فَنُرَى أَنَّ نَهْىَ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- عَنِ الْمُزَارَعَةِ إِنَّمَا كَانَ لِهَذِهِ الشُّرُوطِ لأَنَّهَا مَجْهُولَةٌ فَإِذَا كَانَتِ الْحِصَصُ مَعْلُومَةً نَحْوَ النِّصْفِ وَالثُّلْثِ وَالرُّبُعِ وَكَانَتِ الشُّرُوطُ الْفَاسِدَةُ مَعْدُومَةً كَانَتِ الْمُزَارَعَةُ جَائِزَةٌ وَإِلَى هَذَا ذَهَبَ أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ رَحِمَهُ اللَّهُ وَأَبُو عُبَيْدٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ بْنِ خُزَيْمَةَ وَغَيْرُهُمْ مِنْ أَهْلِ الْحَدِيثِ وَإِلَيْهِ ذَهَبَ أَبُو يُوسُفَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ مِنْ أَصْحَابِ الرَّأْىِ وَالأَحَادِيثُ الَّتِى مَضَتْ فِى مُعَامَلَةِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَهْلَ خَيْبَرَ بِشَطْرِ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا مِنْ ثَمَرٍ أَوْ زَرْعٍ دَلِيلٌ لَهُمْ فِى هَذِهِ الْمَسْأَلَةِ ، وَضَعَّفَ أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدِيثَ رَافِعِ بْنِ خَدِيحٍ وَقَالَ : هُوَ كَثِيرُ الأَلْوَانِ يُرِيدُ مَا أَشَرْنَا إِلَيْهِ مِنَ الاِخْتِلاَفِ عَلَيْهِ فِى إِسْنَادِهِ وَمَتْنِهِ.
Tercemesi:
Bize Ebu el-Feth Hilal b. Muhammed b. Cafer el-Haffâr, ona el-Hüseyn b. Yahya b. Ayyâş el-Kuddân, ona Ebu el-Eş'as, ona Yezid b. Züray', ona Abdurrahman b. İshak, T ona Ebu Cafer Kamil b. Ahmed el-Müstemlî, ona Bişr b. Ahmed el-İsferâînî, ona Davud b. el-Hüseyn el-Beyhakî, ona Yahya b. Yahya, ona Bişr b. el-Mufaddal, ona Abdurrahman b. İshak, ona Ebu Ubeyde b. Muhammed b. Ammar, ona el-Velîd b. Ebu el-Velîd, ona Urve b. ez-Zübeyr ona da Zeyd b. Sabit rivayet ederek şöyle dedi:
Allah (cc), Râfi b. Hadîc'i affetsin! Allah'a yemin olsun ki ben bu hadisi ondan daha iyi bilirim. Birbiriyle kavga eden Ensardan iki adam Rasulullah'ın (sav) yanına geldiler, Rasulullah da şöyle buyurdu: "Eğer sizin anlaşmazlığı düştüğünüz durum buysa, artık arazilerini kiraya vermeyin" Râfi b. Hadîc, 'arazilerini kiraya vermeyin' sözünü işitti. (K) Beyhakî dedi: Zeyd b. Sabit ve İbn Abbas (ra) muhtemelen arazi kiralamanın mutlak manada yasaklanmasını reddetmişlerdir, doğrusunu Allah bilir. Beyhakî, İbn Abbas’ın arazi kiralamanın yasak olmaması şeklindeki hükmüyle altın ve gümüş karşılığında arazi kiralamanın yasak olmadığını ve burada bir aldatmanın olmamasını kastettiğini, belirtmiştir. Bazı raviler, Râfi’nin rivayetiyle gelen arazi kiralamanın yasak olan türleriyle ilgili kayıt düşmüşler ve yasaklama hükmünün illetini açıklamışlardır. Bu illet de mahsulün telef olmasından endişe duyulmasıdır. Zira bu, takasta ortaya çıkabilecek bir tehlikedir ve sözleşmenin iptal olmasını gerektirir. Şayet İbn Abbas, arazi kiralamanın yasaklanmamasıyla ilgili oradan elde edilecek mahsulün bir kısmını kast etmişse, arazi kiralamanın yasaklanmasını işiten kimselerin bize rivayet ettiğine göre buradaki hüküm sadece ona (İbn Abbas) aittir. Râfi b. Hadîc ile diğerlerinin rivayetiyle uyumlu olan Zeyd b. Sabit'in rivayetine göre onun inkar ettiği husus ispat ettiğinden başka bir şeye delalet etmektedir, doğrusunu Allah bilir. Yasaklama haberlerini rivayet eden alimlere göre derelerin ve küçük su yataklarının bulunması gibi fasit şartlar bile koşulmaktadır. Özellikle mal sahibinin araziyi eken çiftçiye nehir kenarlarında ziraat yapmasını ve kusura yada kasrî denen harmanda dövme işleminden sonra başaklarda kalan taneler [kesmik, buğday başı vb.] üzerine ve rabî' çoğulu erbi'â denen dere, çay benzeri küçük nehirlerle sulama işleminin yapılması gibi şartlar koşabilmektedir. Şöyle demişlerdir: Yarı yarıya, dörtte bir ve üçte bir şartları dışında yukarda sayılanlar ve benzeri diğer şartları mal sahibi özellikle kendi lehine olacak şekilde şart koşmaktadır. Hz. Peygamber'in (sav) müzâraa [tohum ekmek ve mahsulü belli oranda paylaşmak üzere arazi sahibiyle emek sahibi arasında yapılan ziraî ortaklık] sözleşmesini yasaklamasının sadece bu şartlarla ilgili olduğu düşüncesindeyiz. Çünkü bunlar meçhul şartlardır. Bilinmeyen fasit şartların aksine yarı yarıya, üçte bir ve dörtte bir gibi bilinen hisselerden oluşursa o zaman müzâraa akdi caizdir. Ahmed b. Hambel (ra), Ebu Ubeyde, Muhammed b. İshak b. Huzeyme ve diğer ehli hadis alimleri, Ebu Yusuf ve Muhammed b. el-Hasan gibi ehli rey alimleri de bu görüştedir. Hz. Peygamber'in (sav) Hayber halkına yönelik meyvelerden ve ziraatten elde edilenlerin yarı yarıya bölünmesi uygulaması hakkındaki mezkur hadisler, bu meselede onların delilidir. Ahmed b. Hambel, Râfi b. Hadîc'in hadisini zayıfı görerek şöyle demiştir: O, isnadında ve metninde bizim işaret ettiğimiz ihtilafla ilgili olan, çok farklı manalara gelebilecek bir hadistir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11851, 12/174
Senetler:
()
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Arazi, kullanmadığını başkasına vermek
Arazi, mülkiyet hukuku
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
148697, BS011855
Hadis:
أَخْبَرَنَا أَبُو سَعِيدِ بْنُ أَبِى عَمْرٍو حَدَّثَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ الْمُزَنِىُّ أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ قَالَ كَانَ سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ يَقُولُ : لَيْسَ بِاسْتِكْرَاءِ الأَرْضِ بِالذَّهَبِ وَالْوَرِقِ بَأْسٌ وَقَدْ بَلَغَنَا أَنَّ رَافِعَ بْنَ خَدِيجٍ كَانَ يُحَدِّثُ أَنَّ عَمَّيْهِ وَكَانَا قَدْ شَهِدَا بَدْرًا يُحَدِّثَانِ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- نَهَى عَنْ كِرَاءِ الأَرْضِ فَلِذَلِكَ مِنْ حَدِيثِ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ كَانَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ يَتْرُكُ كِرَاءَ أَرْضِهِ فَلَمْ يَكُنْ يُكْرِيهَا لاَ بِذَهَبٍ وَلاَ بِوَرِقٍ وَلاَ بِشَىْءٍ فَأَخَذَ بِذَلِكَ مِنْ فُتْيَا رَافِعٍ أُنَاسٌ وَتَرَكَهُ آخَرُونَ. {ت} فَأَمَّا الْمُعَامَلَةُ عَلَى الشَّطْرِ أَوِ الثُّلُثَيْنِ أَوْ مَا اصْطَلَحُوا عَلَيْهِ مِنْ ذَلِكَ فَقَدْ بَلَغَنَا : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَدْ كَانَ عَامَلَ يَهُودَ خَيْبَرَ حِينَ أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى الْمُسْلِمِينَ عَلَى الشَّطْرِ وَذَلِكَ أَطْيَبُ أَمْرِ الأَرْضِ وَأَحَلُّهُ. {ق} قَالَ الشَّيْخُ : وَمَنْ قَالَ بِالأَوَّلِ أَجَابَ عَنْ هَذَا وَزَعَمَ أَنَّ مَا ثَبَتَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- فَلاَ حُجَّةَ فِى قَوْلِ أَحَدٍ دُونَهُ وَحَدِيثُ رَافِعٍ حَدِيثٌ ثَابِتٌ وَفِيهِ دَلِيلٌ عَلَى نَهْيِهِ عَنِ الْمُعَامَلَةِ عَلَيْهَا بِبَعْضِ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا إِلاَّ أَنَّهُ أَسْنَدَهُ عَنْ بَعْضِ عُمُومَتِهِ مَرَّةً وَأَرْسَلَهُ أُخْرَى وَاسْتَقْصَى فِى رِوَايَتِهِ مَرَّةً وَاخْتَصَرَهَا أُخْرَى وَتَابَعَهُ عَلَى رِوَايَتِهِ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَغَيْرُهُ كَمَا قَدَّمْنَا ذِكْرُهُ وَحَدِيثُ الْمُعَامَلَةِ بِشَطْرِ مَا يَخْرُجُ مِنْ خَيْبَرَ مِنْ ثَمَرٍ أَوْ زَرْعٍ مَقُولٌ بِهِ إِذَا كَانَ الزَّرْعُ بَيْنَ ظَهْرَانَىِ النَّخْلِ وَفِى ذَلِكَ جَمْعٌ بَيْنَ الأَخْبَارِ الْوَارِدَةِ فِيهِ وَبِاللَّهِ التَّوْفِيقُ وَاللَّهُ أَعْلَمُ.
Tercemesi:
Bize Ebu Said b. Ebu Amr, ona Ebu Muhammed el-Müzenî, ona Ali b. Muhammed b. İsa, ona Ebu el-Yemen, ona Şuayb ona da ez-Zührî rivayet etti ki Said b. el-Müseyyeb şöyle söylerdi:
Altın ve gümüş karşılığında arazi kiralamakta bir sakınca yoktur. Bize rivayet edildiğine göre Rafi b. Hadîc, Bedir savaşına katılan iki amcasının şöyle rivayet ettiğini söylemiştir: Rasûlullah (s.a.v) arazi kiralamayı yasaklamıştı. Bu, Rafi b. Hadîc hadislerindendir. Abdullah b. Mübarek arazisini kiralamayı terk etmişti ve arazisini ne altın ne gümüş ne de başka her hangi bir şey karşılığında kiraya vermiyordu. Dolayısıyla bazı insanlar Râfi'nin fetvasına uyarken diğerleri terk etti. (T) Mahsülün yarısı, üçte biri veya onların bu hususta adet edindikleri uygulamaya gelince, bu konuda bize şöyle bir haber ulaşmıştır: Allah (cc) Müslümanlara ganimet nasip ettiğinde, Hz. Peygamber (sav), Hayber Yahudilerine karşı yarı yarıya paylaşma uygulamasını yapmıştı ki bu uygulama arazi meselesindeki en güzel ve en uygun muameledir. (K) Beyhakî şöyle demiştir: Şayet bir kimse ilk görüşü savunursa ve Hz. Peygamber'den (sav) sadır olduğunu iddia ederse, bu konuda onun sözünden başka bir delil bulamaz. Çünkü Râfi'nin hadisi sağlamdır ve Hz. Peygamberin çıkan mahsulün bir kısmı karşılığında arazi kiralama muamelesini yasakladığına dair bazı deliller vardır. Ancak Râfi bir defasında amcalarının bazısını isnatta bulunmuş fakat diğerinde mürsel olarak nakletmiş, bir sefer rivayeti hakkında derinlemesine bilgi vermiş, diğerinde ise muhtasar tutmuştur ve daha önce bahsettiğimiz üzere rivayetini Câbir b. Abdullah ve diğer başkalarına dayandırmıştır. Hayberden çıkan meyvelerin ve ziraatin yarıya bölünmesi şeklindeki uygulama hadisi makbuldür, şayet ziraat hurma bahçeleri arasında yapıldıysa. Bu konuda varit olan haberler arasında birlik vardır. Başarı Allah'tandır, doğrusunu Allah bilir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Beyhakî, Sünen-i Kebir, Müzâra'a 11855, 12/178
Senetler:
()
Konular:
Arazi, ekilmek üzere kiraya verilmesi
Arazi, kullanmadığını başkasına vermek
Arazi, mülkiyet hukuku
Sünnet, Abdullah b. Ömer'in uygulamaları
Ticaret, arazi kiralama
Ticaret, Kiralama-İcare, tarla vs.