وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ أَبِى حَازِمِ بْنِ دِينَارٍ عَنْ أَبِى إِدْرِيسَ الْخَوْلاَنِىِّ أَنَّهُ قَالَ: دَخَلْتُ مَسْجِدَ دِمَشْقَ فَإِذَا فَتًى شَابٌّ بَرَّاقُ الثَّنَايَا وَإِذَا النَّاسُ مَعَهُ إِذَا اخْتَلَفُوا فِى شَىْءٍ أَسْنَدُوا إِلَيْهِ وَصَدَرُوا عَنْ قَوْلِهِ فَسَأَلْتُ عَنْهُ فَقِيلَ هَذَا مُعَاذُ بْنُ جَبَلٍ . فَلَمَّا كَانَ الْغَدُ هَجَّرْتُ فَوَجَدْتُهُ قَدْ سَبَقَنِى بِالتَّهْجِيرِ وَوَجَدْتُهُ يُصَلِّى قَالَ فَانْتَظَرْتُهُ حَتَّى قَضَى صَلاَتَهُ ثُمَّ جِئْتُهُ مِنْ قِبَلِ وَجْهِهِ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ ثُمَّ قُلْتُ وَاللَّهِ إِنِّى لأُحِبُّكَ لِلَّهِ . فَقَالَ آللَّهِ فَقُلْتُ آللَّهِ . فَقَالَ آللَّهِ فَقُلْتُ آللَّهِ . فَقَالَ آللَّهِ فَقُلْتُ آللَّهِ . قَالَ فَأَخَذَ بِحُبْوَةِ رِدَائِى فَجَبَذَنِى إِلَيْهِ وَقَالَ 'أَبْشِرْ' فَإِنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ قَالَ: " اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى وَجَبَتْ مَحَبَّتِى لِلْمُتَحَابِّينَ فِىَّ وَالْمُتَجَالِسِينَ فِىَّ وَالْمُتَزَاوِرِينَ فِىَّ وَالْمُتَبَاذِلِينَ فِىَّ."

Bana (Yahya), ona Mâlik, ona da Hâzim b. Dînar, Ebu İdris el-Havlânî’den rivayet etmiştir: "Dimaşk mescidine girdiğimde, insanların saygı gösterdiği parlak bir genç gördüm. Etrafındaki insanlar, herhangi bir konuda ihtilafa düşerlerse ona soruyor; o ne derse onu yapıyorlardı. Onun kim olduğunu sordum. Muâz b. Cebel’dir, dediler. Ertesi günü erken gittim, ancak onun benden erken geldiğini ve namaz kılmakta olduğunu gördüm. Namazını bitirinceye kadar onu bekledim, sonra ön tarafından ona doğru yürüdüm ve selam verdim; sonra da: 'Vallahi, ben seni Allah için seviyorum', dedim. O, 'Allah için mi?', dedi. Ben de 'Allah için', dedim. 'Allah için mi?', dedi. Ben de 'Allah için', dedim. Bir daha 'Allah için mi?', dedi. Ben de 'Allah için', dedim. Bunun üzerine ridamın düğüm yerini yakalayarak beni kendisine doğru çekti ve dedi ki: Sana müjde! Çünkü ben Rasulullah’ı (sav) şöyle buyururken dinledim: "Şanı mübarek ve yüce olan Allah buyurdu ki: "Benim rızamı esas alarak birbirini sevenlere, benim rızamla oturup kalkanlara, benim için birbirlerini ziyaret edenlere, benim için (birbirleriyle yarışırcasına) can ve mallarını feda edenlere, benim muhabbetim vacip olmuştur."

• İmam Mâlik Muvatta' Şe'ar 1748, 1/372

وَقَالَ عَاصِمُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا عَاصِمُ بْنُ مُحَمَّدٍ سَمِعْتُ هَذَا الْحَدِيثَ مِنْ أَبِى فَلَمْ أَحْفَظْهُ ، فَقَوَّمَهُ لِى وَاقِدٌ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى وَهُوَ يَقُولُ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "يَا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرٍو ، كَيْفَ بِكَ إِذَا بَقِيتَ فِى حُثَالَةٍ مِنَ النَّاسِ بِهَذَا."

Asım b. Ali, Asım b. Muhammed'in 'Ben bu hadisi babamdan dinledim, fakat onu tam aklımda tutamamıştım, Vâkıd, bu hadisi bana, babasından rivayet ederek hatırlattı' dedi: Bana babamın, ona da Abdullah'ın rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur "Ey Abdullah b. Amr! İnsanların (eliyle işaret ederek) şöyle işe yaramazları, ayak takımı arasında kaldığın zaman halin nice olur!"

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Asım b. Ali arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 88, 1/291

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُرَّةَ عَنْ أَبِى الأَحْوَصِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " أَلاَ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَى كُلِّ خَلِيلٍ مِنْ خُلَّتِهِ وَلَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا خَلِيلاً لاَتَّخَذْتُ أَبَا بَكْرٍ خَلِيلاً إِنَّ صَاحِبَكُمْ خَلِيلُ اللَّهِ ." [ قَالَ وَكِيعٌ يَعْنِى نَفْسَهُ .]

Bize Ali b. Muhammed, ona Veki', ona el-A'meş, ona Abdullah b. Mürre, ona Ebu el-Ahves, ona da Abdullah, Resul-i Ekrem'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Dikkat ediniz! Kendisini halil edindiğimi sanan her halilin halilliğinden beriyim. Ben bir halil edinecek olsaydım, Ebu Bekir’i edinirdim. Hakikatte sizin arkadaşınız, Allah’ın halilidir." [Veki', 'arkadaşınız' tabiri ile Rasulullah'ın kendini kastettiğini söyledi.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 11, /29

حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ أَمَّا الَّذِى قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " لَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا مِنْ هَذِهِ الأُمَّةِ خَلِيلاً لاَتَّخَذْتُهُ ، وَلَكِنْ خُلَّةُ الإِسْلاَمِ أَفْضَلُ " . أَوْ قَالَ ' خَيْرٌ ' . فَإِنَّهُ أَنْزَلَهُ أَبًا . أَوْ قَالَ قَضَاهُ أَبًا .

Bize Ebu Mamer, ona Abdulvaris, ona Eyyup, ona İkrime, ona da İbn Abbâs (ra) şöyle demiştir: Rasûlullah (sav) "Bu ümmetten bir dost edinseydim, muhakkak onu (Ebu Bekir'i) edinirdim, ancak İslâm dostluğu daha faziletlidir yâhud daha hayırlıdır" buyurdu. (Ebu Bekir) dedeyi (mîrâsta) baba konumunda saymıştır, yâhud dedenin baba gibi oldu­ğuna hükmetmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ferâiz 9, 2/619

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ قَالَ عَبْد اللَّهِ وَسَمِعْتُهُ أَنَا مِنْ هَارُونَ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو صَخْرٍ عَنْ أَبِي حَازِمٍ عَنْ أَبِي صَالِحٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الْمُؤْمِنُ مُؤْلَفٌ وَلَا خَيْرَ فِيمَنْ لَا يَأْلَفُ وَلَا يُؤْلَفُ

Açıklama: Ebû Sahr ; Hümeyd b. Ziyâd, hakkında ihtilâf olan bir râvidir. Muhâlet durumlarında hasenü'l-hadistir. O hariç geri kalan râviler Şeyhâyn'ın sika olarak kabul ettiği ricâlindendir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 9187, 3/452

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن سالم عن ابن عمر قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : الناس كإبل مئة لا يجد الرجل فيها راحلة.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 20447, 11/246