حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا هُشَيْمٌ عَنْ سَيَّارٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى غَزَاةٍ فَلَمَّا أَقْبَلْنَا تَعَجَّلْتُ عَلَى بَعِيرٍ لِى قَطُوفٍ فَلَحِقَنِى رَاكِبٌ خَلْفِى فَنَخَسَ بَعِيرِى بِعَنَزَةٍ كَانَتْ مَعَهُ فَانْطَلَقَ بَعِيرِى كَأَجْوَدِ مَا أَنْتَ رَاءٍ مِنَ الإِبِلِ فَالْتَفَتُّ فَإِذَا أَنَا بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "مَا يُعْجِلُكَ يَا جَابِرُ." قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى حَدِيثُ عَهْدٍ بِعُرْسٍ. فَقَالَ "أَبِكْرًا تَزَوَّجْتَهَا أَمْ ثَيِّبًا." قَالَ قُلْتُ بَلْ ثَيِّبًا. قَالَ "هَلاَّ جَارِيَةً تُلاَعِبُهَا وَتُلاَعِبُكَ." قَالَ فَلَمَّا قَدِمْنَا الْمَدِينَةَ ذَهَبْنَا لِنَدْخُلَ فَقَالَ "أَمْهِلُوا حَتَّى نَدْخُلَ لَيْلاً - أَىْ عِشَاءً - كَىْ تَمْتَشِطَ الشَّعِثَةُ وَتَسْتَحِدَّ الْمُغِيبَةُ." قَالَ وَقَالَ "إِذَا قَدِمْتَ فَالْكَيْسَ الْكَيْسَ."

Bize Yahya b. Yahya, ona Hüşeym, ona Seyyar, ona Şa'bî, ona da Cabir b. Abdullah şöyle demiştir: Bir gazada Rasulullah (sav) ile birlikteydik. Dönüşte, ben yavaş giden bir deveye binmiş acele ile gitmeye çabalıyordum. Derken arkamdan bana bir süvari yetişerek elindeki sopa ile dürttü. Bunun üzerine hayvanım görmüş olduğun en iyi develer gibi koşmağa başladı. Bir de baktım Rasulullah (sav) bana yetişmiş. "neye acele ediyorsun ya Cabir" dedi. “Ya Rasulullah, ben yeni evliyim” dedim. "Bakire ile mi evlendin, dul ile mi?" diye sordu. “Dul aldım” dedim. "Bakire alsaydın ya! Sen onunla, o seninle oynaşırdınız" buyurdu. Medine'ye geldiğimizde şehre girmeye hazırlandık. Rasulullah (sav) "acele etmeyin, şehre geceleyin yâni yatsı zamanı girelim ki, (eşlerinizden) saçları dağınık olan taransın, kasıklarını tıraş edecek olan etsin" buyurdu ve bana "Medine'ye vardığın zaman eşinle ilişkiye girmeye bak, eşinle ilişkiye girmeye" dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Müsâkât ve'l-Müzâra 3640, /594

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ - يَعْنِى ابْنَ عَبْدِ الْمَجِيدِ الثَّقَفِىَّ - حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ عَنْ وَهْبِ بْنِ كَيْسَانَ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ خَرَجْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى غَزَاةٍ فَأَبْطَأَ بِى جَمَلِى فَأَتَى عَلَىَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لِى "يَا جَابِرُ." قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ "مَا شَأْنُكَ." قُلْتُ أَبْطَأَ بِى جَمَلِى وَأَعْيَا فَتَخَلَّفْتُ. فَنَزَلَ فَحَجَنَهُ بِمِحْجَنِهِ ثُمَّ قَالَ "ارْكَبْ ." فَرَكِبْتُ فَلَقَدْ رَأَيْتُنِى أَكُفُّهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "أَتَزَوَّجْتَ." فَقُلْتُ نَعَمْ. فَقَالَ "أَبِكْرًا أَمْ ثَيِّبًا." فَقُلْتُ بَلْ ثَيِّبٌ. قَالَ "فَهَلاَّ جَارِيَةً تُلاَعِبُهَا وَتُلاَعِبُكَ." قُلْتُ إِنَّ لِى أَخَوَاتٍ فَأَحْبَبْتُ أَنْ أَتَزَوَّجَ امْرَأَةً تَجْمَعُهُنَّ وَتَمْشُطُهُنَّ وَتَقُومُ عَلَيْهِنَّ. قَالَ "أَمَا إِنَّكَ قَادِمٌ فَإِذَا قَدِمْتَ فَالْكَيْسَ الْكَيْسَ." ثُمَّ قَالَ "أَتَبِيعُ جَمَلَكَ." قُلْتُ نَعَمْ. فَاشْتَرَاهُ مِنِّى بِأُوقِيَّةٍ ثُمَّ قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَدِمْتُ بِالْغَدَاةِ فَجِئْتُ الْمَسْجِدَ فَوَجَدْتُهُ عَلَى بَابِ الْمَسْجِدِ فَقَالَ "الآنَ حِينَ قَدِمْتَ." قُلْتُ نَعَمْ. قَالَ "فَدَعْ جَمَلَكَ وَادْخُلْ فَصَلِّ رَكْعَتَيْنِ." قَالَ فَدَخَلْتُ فَصَلَّيْتُ ثُمَّ رَجَعْتُ فَأَمَرَ بِلاَلاً أَنْ يَزِنَ لِى أُوقِيَّةً فَوَزَنَ لِى بِلاَلٌ فَأَرْجَحَ فِى الْمِيزَانِ - قَالَ - فَانْطَلَقْتُ فَلَمَّا وَلَّيْتُ قَالَ "ادْعُ لِى جَابِرًا." فَدُعِيتُ فَقُلْتُ الآنَ يَرُدُّ عَلَىَّ الْجَمَلَ. وَلَمْ يَكُنْ شَىْءٌ أَبْغَضَ إِلَىَّ مِنْهُ فَقَالَ "خُذْ جَمَلَكَ وَلَكَ ثَمَنُهُ."

Bize Muhammed b. Müsenna, ona Abdülvehhab b. Abdülmecid es-Sekafî, ona Ubeydullah, ona Vehb b. Keysan, ona da Cabir b. Abdullah şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) ile bir gazaya çıktım. Devem beni geri bıraktı. Derken yanıma Rasulullah (sav) gelerek bana "ya Cabir" diye seslendi. “buyur” dedim. "Ne haldesin" dedi. “Devem beni geri bıraktı ve bitap düştü de arkada kaldım” cevabını verdim. Bunun üzerine hayvanından inerek bastonu ile devemi çekti. Sonra "bin" dedi. Ben de bindim. Yemin olsun hayvanım Rasulullah'ın (sav) devesini geçmesin diye onu durdurmağa çalıştığımı bilirim. Rasulullah (sav) "evlendin mi" diye sordu. “Evet” cevabını verdim. "Bakire mi aldın, dul mu" dedi. “dul adım” dedim. "Bakire alsaydın ya! Sen onunla, o seninle oynaşırdınız" buyur­du. “Benim kız kardeşlerim vardır. Bu sebeple onları toplayıp başla­rını tarayacak, kendilerine bakacak bir kadınla evlenmek istedim” dedim. "Dikkat et! İşte geliyorsun! Evine vardığında cima' etmeye bak, ci­ma' etmeye" buyurdu. Sonra "deveni satıyor musun" diye sordu. “Evet” dedim. Onu bir ukıyye mukabilinde benden satın aldı. Son­ra Rasulullah (sav) Medine'ye geldi. Ben ertesi gün geldim. Az sonra mescide geldim ve onu mescidin kapısında buldum. Bana "şimdi mi geldin?" diye sordu. “Evet” dedim. "Öyle ise deveni bırak da gir iki rekât namaz kıl" buyurdu. He­men içeri girerek namaz kıldım. Sonra döndüm. Rasulullah (sav) Bilal'e benim için bir okıyye tartmasını emir buyurdu. Bilal de dolu dolu tarttı. Ben oradan çekildim. uzaklaştığım vakit "bana Cabir'i çağır" emrini vermiş. Beni çağırdılar. İçimden 'şim­di deveyi bana iade edecek' dedim. Bu hayvan kadar kendisinden hoş­lanmadığım hiçbir şey yoktu. "Al deveni! Parası da senin olsun" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Radâ' 3641, /594

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُطِيعٍ حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ أنبأنا سَيَّارٌ عَنِ الشَّعْبِىِّ قَالَ حَدَّثَنَا جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ : كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فِى سَفَرٍ فَلَمَّا قَفَلْنَا تَعَجَّلْتُ ، فَلَحِقَنِى رَاكِبٌ - قَالَ - فَالْتَفَتُّ فَإِذَا أَنَا بِرَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَقَالَ لِى :« مَا أَعْجَلَكَ يَا جَابِرُ؟ ». قَالَ : إِنِّى حَدِيثُ عَهْدٍ بِعُرْسٍ. قَالَ :« أَفَبِكْراً تَزَوَّجْتَهَا أَمْ ثَيِّباً؟ ». قَالَ قُلْتُ : بَلْ ثَيِّباً. قَالَ :« فَهَلاَّ بِكْراً تُلاَعِبُهَا وَتُلاَعِبُكَ ». قَالَ ثُمَّ قَالَ لِى :« إِذَا قَدِمْتَ فَالْكَيْسَ الْكَيْسَ ». قَالَ : فَلَمَّا قَدِمْنَا ذَهَبْنَا نَدْخُلُ قَالَ :« أَمْهِلُوا حَتَّى نَدْخُلَ لَيْلاً ». أَىْ عِشَاءً :« لِكَىْ تَمْتَشِطَ الشَّعِثَةُ وَتَسْتَحِدَّ الْمُغِيبَةُ ».

Bize Abdullah b. Muti, ona Hüşeym, ona Seyyar, ona Şa'bi, ona Cabir b. Abdullah şöyle demiştir: Biz Rasulullah (sav) ile bir yolculukta beraberdik. Dönüş yolunda ben acele ettim. Derken bir süvari bana kavuştu. Dönüp baktım, bir de gördüm ki, Rasulullah (sav) karşımda. Bana "Seni acele ettiren nedir, ya Cabir?" buyurdu. “Ya Rasulullah, ben yeni evliyim” dedim. "Bakire ile mi evlendin, dul ile mi?" diye sordu. “Dul aldım” dedim. "Bakire alsaydın ya! Sen onunla, o seninle oynaşırdınız" buyurdu. Sonra Hz. Peygamber bana "Medine'ye vardığın zaman eşinle ilişkiye girmeye bak, eşinle ilişkiye girmeye" dedi. Medine'ye geldiğimizde şehre girmeye hazırlandık. Rasulullah (sav) "acele etmeyin, şehre geceleyin yâni yatsı zamanı girelim ki, (eşlerinizden) saçları dağınık olan taransın, kasıklarını tıraş edecek olan etsin" buyurdu

• Dârimî Sünen-i Dârimî Nikah 32, 3/1422

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ عَمْرٍو عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - قَالَ هَلَكَ أَبِى وَتَرَكَ سَبْعَ بَنَاتٍ أَوْ تِسْعَ بَنَاتٍ فَتَزَوَّجْتُ امْرَأَةً ثَيِّبًا فَقَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « تَزَوَّجْتَ يَا جَابِرُ » . فَقُلْتُ نَعَمْ . فَقَالَ « بِكْرًا أَمْ ثَيِّبًا » . قُلْتُ بَلْ ثَيِّبًا . قَالَ « فَهَلاَّ جَارِيَةً تُلاَعِبُهَا وَتُلاَعِبُكَ ، وَتُضَاحِكُهَا وَتُضَاحِكُكَ » . قَالَ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ عَبْدَ اللَّهِ هَلَكَ وَتَرَكَ بَنَاتٍ ، وَإِنِّى كَرِهْتُ أَنْ أَجِيئَهُنَّ بِمِثْلِهِنَّ ، فَتَزَوَّجْتُ امْرَأَةً تَقُومُ عَلَيْهِنَّ وَتُصْلِحُهُنَّ . فَقَالَ « بَارَكَ اللَّهُ لَكَ » . أَوْ خَيْرًا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Nafakat 12, 2/386

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى التَّمِيمِىُّ وَأَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ الْهَمْدَانِىُّ جَمِيعًا عَنْ أَبِى مُعَاوِيَةَ - وَاللَّفْظُ لِيَحْيَى أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ - عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَلْقَمَةَ قَالَ كُنْتُ أَمْشِى مَعَ عَبْدِ اللَّهِ بِمِنًى فَلَقِيَهُ عُثْمَانُ فَقَامَ مَعَهُ يُحَدِّثُهُ فَقَالَ لَهُ عُثْمَانُ يَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَلاَ نُزَوِّجُكَ جَارِيَةً شَابَّةً لَعَلَّهَا تُذَكِّرُكَ بَعْضَ مَا مَضَى مِنْ زَمَانِكَ . قَالَ فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ لَئِنْ قُلْتَ ذَاكَ لَقَدْ قَالَ لَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: " يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ الْبَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَعَلَيْهِ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ "

Bize Yahya b. Yahya et-Temîmi, Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Muhammed b. Alâ' eI-Hemdanî, onlara Ebu Muaviye, ona A’meş, ona İbrahim, ona da Alkame şöyle demiştir: "Abdullah ile birlikte Mina'da yürürken Osman’la karşılaştık. Osman kalkıp onunla konuşmaya başladı ve “Ey Ebu Abdurrahman! Seni genç bir hanımla evlendirsek ya! Belki sana eski günlerindeki (canlılığının ve gençlik gücünün) bir kısmını hatırlatır” dedi. Abdullah da ona şu cevabı verdi: Sen böyle diyorsun ama ben Rasulullah’ı (sav) işittim bize “Ey gençler topluluğu! İçinizden evlenmeye gücü yeten evlensin. Çünkü evlenmek, gözü harama (bakmaktan) daha iyi saklar, iffeti de daha iyi korur. Sizden (evlenmeye) gücü yetmeyen de oruç tutsun. Çünkü oruç, şehveti kırar” buyuruyordu."

Açıklama: Bu rivayette, Abdullah b. Mesud'un (ra) yaşı ilerlediği için Hz. Osman'ın evlendirme teklifini kabul etmediği anlaşılmaktadır. (es-Suyûṭî, Şerḥu Süneni İbn Mâce, s. 132.) Nitekim onun “Reyta” ve “Zeyneb” adlarındaki iki hanımından Abdurrahman, Utbe ve Ebu Ubeyde adlarında üç çocuğunun olması (DİA, 1/135) ve Hz. Osman'a cevap verirken Hz. Peygamber'in evlilik tavsiyesini gençlere yaptığına özellikle vurgu yapması bu yorumu desteklemektedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3398, /557