حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ جَمِيعًا عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ - قَالَ قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ - عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا اسْتَجْمَرَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَجْمِرْ وِتْرًا. وَإِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْعَلْ فِى أَنْفِهِ مَاءً، ثُمَّ لْيَنْتَثِرْ."

Bize Kuteybe b. Saîd, Amr en-Nakıd ve Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr, onlara İbn Uyeyne, -Kuteybe hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için 'haddesena Süfyan (bize Süfyan rivayet etti)' lafzını kullanmıştır-, ona Ebu Zinad, ona A'rec, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Biriniz taşla taharetlendiği zaman kullandığın taşın sayısını tek yapsın. Abdest alırken burnuna su alsın sonra sümkürsün."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 560, /119

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ قَالَ لَيْسَ أَبُو عُبَيْدَةَ ذَكَرَهُ وَلَكِنْ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الأَسْوَدِ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ يَقُولُ أَتَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم الْغَائِطَ ، فَأَمَرَنِى أَنْ آتِيَهُ بِثَلاَثَةِ أَحْجَارٍ ، فَوَجَدْتُ حَجَرَيْنِ ، وَالْتَمَسْتُ الثَّالِثَ فَلَمْ أَجِدْهُ ، فَأَخَذْتُ رَوْثَةً ، فَأَتَيْتُهُ بِهَا ، فَأَخَذَ الْحَجَرَيْنِ وَأَلْقَى الرَّوْثَةَ وَقَالَ "هَذَا رِكْسٌ"

Bize Ebu Nuaym, ona Züheyr, ona Ebu İshak es-Sebi'î, ona Abdurrahman b. Esved en-Nehaî, ona babası (Esved b. Yezid), ona da Abdullah şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) tuvalete gitti ve bana kendisine üç taş getirmemi emretti. Ben iki taş buldum. Üçüncü taşı aradım, fakat onu bulamadım. Bunun için bir de hay­van dışkısı alıp bunları Hz. Peygamber'e (sav) getirdim. Peygamber (sav) iki taşı al­dı, hayvan dışkısını attı (ve) "Bu, pistir" buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 21, 1/228

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِى إِدْرِيسَ الْخَوْلاَنِىِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ مَنْ تَوَضَّأَ فَلْيَسْتَنْثِرْ وَمَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ قال يحيى سمعتُ مالكاً يقول في الرجل يتمَضْمَضُ و يسْتَنْثِرُ من غَرْفَةٍ واحدةٍ إنّه ﻻ بأْسَ بذلك

Bana (Yahya), ona Malik, ona İbn Şihab, ona Ebu İdris el-Havlanî, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Abdest alan kimse burnunu iyice temizlesin. Taşla taharetlenen kimse ise taşların sayısını tek yapsın."

• İmam Mâlik Muvatta' Tahâret 35, 1/7

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدَةَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ مَنْصُورٍ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ قَيْسٍ قَالَ: قَالَ لِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا تَوَضَّأْتَ فَانْثُرْ وَإِذَا اسْتَجْمَرْتَ فَأَوْتِرْ."

Bize Ahmed b. Abde, ona Hammad b. Zeyd, ona Mansur (b. Mu'temir b. Abdullah); (T) Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu Ahvas (Sellam b. Süleym), ona Mansur (b. Mu'temir), ona Hilal b. Yisaf, ona da Seleme b. Kays, Rasulullah'ın (sav) kendisine şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Abdest alırken burnunu iyice temizle. Taşla taharetlendiğin zaman da taşların sayısını tek yap." "Abdest aldığın zaman burnunu (sümkürerek) iyice temizle. Taşla taharetlendiğin zaman da (kullandığın taşın sayısını) tek yap."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 44, /77

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ وَجَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ قَيْسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا تَوَضَّأْتَ فَانْتَثِرْ، وَإِذَا اسْتَجْمَرْتَ فَأَوْتِرْ." [قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عُثْمَانَ، وَلَقِيطِ بْنِ صَبِرَةَ، وَابْنِ عَبَّاسٍ، وَالْمِقْدَامِ بْنِ مَعْدِيكَرِبَ، وَوَائِلِ بْنِ حُجْرٍ، وَأَبِى هُرَيْرَةَ. قَالَ أَبُو عِيسَى: ’حَدِيثُ سَلَمَةَ بْنِ قَيْسٍ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ.’ وَاخْتَلَفَ أَهْلُ الْعِلْمِ فِيمَنْ تَرَكَ الْمَضْمَضَةَ وَالاِسْتِنْشَاقَ. فَقَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ: إِذَا تَرَكَهُمَا فِى الْوُضُوءِ حَتَّى صَلَّى، أَعَادَ الصَّلاَةَ. وَرَأَوْا ذَلِكَ فِى الْوُضُوءِ، وَالْجَنَابَةِ سَوَاءً. وَبِهِ يَقُولُ ابْنُ أَبِى لَيْلَى، وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ، وَأَحْمَدُ، وَإِسْحَاقُ. وَقَالَ أَحْمَدُ: الاِسْتِنْشَاقُ أَوْكَدُ مِنَ الْمَضْمَضَةِ. قَالَ أَبُو عِيسَى: وَقَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ: يُعِيدُ فِى الْجَنَابَةِ، وَلاَ يُعِيدُ فِى الْوُضُوءِ. وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ، وَبَعْضِ أَهْلِ الْكُوفَةِ. وَقَالَتْ طَائِفَةٌ: ’لاَ يُعِيدُ فِى الْوُضُوءِ وَلاَ فِى الْجَنَابَةِ، لأَنَّهُمَا سُنَّةٌ مِنَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، فَلاَ تَجِبُ الإِعَادَةُ عَلَى مَنْ تَرَكَهُمَا فِى الْوُضُوءِ وَلاَ فِى الْجَنَابَةِ. وَهُوَ قَوْلُ مَالِكٍ، وَالشَّافِعِىِّ فِى آخِرَةٍ.’]

Bize Kuteybe b. Said, ona Hammad b. Zeyd ve Cerir, onlara Mansur (b. Mu'temir), ona Hilal b. Yisaf, ona da Seleme b. Kays, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Abdest aldığın zaman burnunu iyice temizle. Taşla taharetlendiğin zaman da (kullandığın taşın sayısını) tek yap." [Tirmizi şöyle demiştir: Bu konuda Osman, Lakît b. Sabire, İbn Abbâs, Mikdam b. Ma’dîkerib, Vâil b. Hucr ve Ebu Hüreyre’den rivayet edilen hadisler de vardır. Ebû İsa (Tirmizî): 'Seleme b. Kays’ın bu hadisi hasen-sahihtir.' demiştir. Alimler, (abdest alırken) ağıza ve buruna su verme konusunda ihtilaf etmişlerdir. Bir kısmı abdest alırken ağıza ve buruna su vermeyi terk edip sonrasında namaz kılan kişi, namazını iade eder demiş ve bunu hem abdestte hem de gusülde de aynı şekilde gerekli görmüşlerdir. İbn Ebu Leyla, Abdullah b. Mübarek, Ahmed ve İshak bu görüştedirler. Ahmed b. Hanbel: Abdest için buruna su vermenin ağıza su vermekten daha önemli (gerekli) olduğunu söylemiştir. Ebû İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bir grup âlim, '(ağza ve buruna su verme terk edilirse) guslün iade edileceğini fakat abdestin tekrar edilmeyeceğini söylemiştir. Süfyan es Sevrî ve bazı Kufelilerin görüşü bu doğrultudadır. Başka bir gurup alim ise şöyle demiştir: '(Abdestte ve gusülde ağız ve buruna su vermeyi terk eden kişi), ne abdestini ne de guslünü iade eder. Çünkü ağıza ve buruna su vermek, Rasulullah’ın (sav) sünnetidir. Şu halde (sünnet olduğu için) abdestte de gusülde de bunları terk edene iade gerekmez. Bu, Malik ve Şafiî’nin sonraki görüşüdür.']

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 21, 1/40

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ وَدَاوُدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالاَ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَبِى إِدْرِيسَ الْخَوْلاَنِىِّ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَنْ تَوَضَّأَ فَلْيَسْتَنْثِرْ، وَمَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Zeyd b. Hubab ve Davud b. Abdullah, o ikisine Malik b. Enes, ona İbn Şihab, ona Ebu İdris el-Havlanî, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Abdest alan kişi burnunu iyice temizlesin. Taşla taharetlenen kişi de (kullandığın taşın sayısını) tek yapsın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 44, /77

أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ سُلَيْمَانَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ عَنْ زُهَيْرٍ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ قَالَ: لَيْسَ أَبُو عُبَيْدَةَ ذَكَرَهُ وَلَكِنْ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الأَسْوَدِ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ يَقُولُ: أَتَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: "الْغَائِطَ، وَأَمَرَنِى أَنْ آتِيَهُ بِثَلاَثَةِ أَحْجَارٍ فَوَجَدْتُ حَجَرَيْنِ وَالْتَمَسْتُ الثَّالِثَ فَلَمْ أَجِدْهُ فَأَخَذْتُ رَوْثَةً فَأَتَيْتُ بِهِنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم فَأَخَذَ الْحَجَرَيْنِ وَأَلْقَى الرَّوْثَةَ وَقَالَ هَذِهِ رِكْسٌ ." [قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ الرِّكْسُ طَعَامُ الْجِنِّ .]

Bize Ahmed b. Süleyman,ona Ebu Nuaym, ona Züheyr, ona Ebu İshak -Ebu İshak, Ebu Ubeyde'nin senedi (muttasıl bir şekilde) zikretmediğini söylemiştir- ona Abdurrahman b. Esved, ona da babası (Ebu Amr Esved b. Yezid), Abdullah'ın (ra) şöyle dediğini rivayet etti: "Rasulullah (sav) tuvalet ihtiyacını gidermek için bir yere gitti. Bana da (kendisi için) üç taş getirmemi emretti. Ben de iki taş buldum, üçüncüyü aramama rağmen bulamadım ve onun yerine bir tezek aldım hepsini Hz. Peygamber'e (sav) getirdim, iki taşı aldı ve tezeği atıp: Bu pistir, buyurdu." [Ebu Abdurrahman: “Riks tezek demektir ve cinlerin yiyeceğidir, dedi.]

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 38, /2089

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْعَلْ فِى أَنْفِهِ مَاءً، ثُمَّ لِيَنْثِرْ. وَمَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ."

Bana Malik (b. Enes), ona Ebu Zinad (Abdullah b. Zekvan), ona A'rec (Abdurrahman b. Hürmüz), ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre, Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Sizden biriniz abdest alırken burnuna su çeksin ve sümkürsün (burnunu iyice temizlesin). (Büyük abdestten sonra) Taş kullanarak temizlenen kimse de taşların sayısını tek yapsın."

• İmam Mâlik Muvatta' Tahâret 34, 1/7

حدثنا هناد و قتيبة قالا حدثنا وكيع عن إسرائيل عن أبي اسحق عن أبي عبيدة عن عبد الله قال : خرج النبي صلى الله عليه وسلم وسلم لحاجته فقال التمس لي ثلاثة أحجار قال فأتيته بحجرين وروثة فأخذ الحجرين وألقى الروثة قال إنها ركس [ قال أبو عيسى ] وهكذا روى قيس بن الربيع هذا الحديث عن أبي اسحق عن أبي عبيدة عن عبد الله نحو حديث إسرائيل وروى معمر و عمار بن رزيق عن أبي اسحق عن علقمة عن عبد الله وروى زهير عن أبي اسحق عن عبد الرحمن بن الأسود عن أبيه [ الأسود بن يزيد ] عن عيد الله وروى زكريا بن أبي زائدة عن أبي اسحق عن عبد الرحمن بن يزيد عن الأسود بن يزيد عن عبد الله وهذا حديث فيه اضطراب حدثنا محمد بن بشار [ العبدي ] حدثنا محمد بن جعفر حدثنا شعبة عن عمرو بن مرة قال سألت أبا عبيدة بن عبد الله هل تذكر من عبد الله شيثا ؟ قال لا [ قال أبو عيسى ] سألت عبد الله بن عبد الرحمن أي الروايات في هذا [ الحديث ] عن أبي اسحق أصح ؟ فلم يقض فيه بشيء وسألت محمدا عن هذا ؟ فلم يقض فيه بشيء وكأنه رأى حديث زهير عن أبي اسحق عن عبد الرحمن بن الأسود عن أبيه عن عبد الله أشبه ووضعه في كتاب الجامع [ قال أبو عيسى ] وأصح شيء في هذا عندي حديث اسرائيل و قيس عن أبي اسحق [ عن أبي عبيدة عن عبد الله لأن اسرائيل أثبت وأحفظ لحديث أبي اسحق ] من هؤلاء وتابعه على ذلك قيس بن الربيع [ قال أبو عيسى ] وسمعت أبا موسى محمد بن المثنى يقول سمعت عبد الرحمن بن مهدي يقول ما فاتني الذي فاتني من حديث سفيان الثوري عن أبي اسحق إلا لما اتكلت به على اسرائيل لأنه كان يأتي به أتم قال أبو عيسى و زهير في أبي اسحق ليس بذاك لأن سماعه منه بآخرة [ قال و ] سمعت أحمد بن الحسن [ الترمذي ] يقول سمعت أحمد بن حنبل يقول إذا سمعت الحديث عن زائدة و زهير فلا تبالي أن لا [ تسمعه ] من غيرهما إلا حديث أبي إسحق وأبو إسحق اسمه عمرو بن عبد الله السبيعي الهمذاني و أبو عبيدة بن عبد الله بن مسعود لم يسمع من أبيه و لا يعرف اسمه.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 13, 1/25

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ أَبِى هِنْدٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لاَ تَسْتَنْجُوا بِالرَّوْثِ وَلاَ بِالْعِظَامِ فَإِنَّهُ زَادُ إِخْوَانِكُمْ مِنَ الْجِنِّ » . وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ وَسَلْمَانَ وَجَابِرٍ وَابْنِ عُمَرَ. قَالَ أَبُو عِيسَى وَقَدْ رَوَى هَذَا الْحَدِيثَ إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ وَغَيْرُهُ عَنْ دَاوُدَ بْنِ أَبِى هِنْدٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّهُ كَانَ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم لَيْلَةَ الْجِنِّ - الْحَدِيثَ بِطُولِهِ - فَقَالَ الشَّعْبِىُّ إِنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تَسْتَنْجُوا بِالرَّوْثِ وَلاَ بِالْعِظَامِ فَإِنَّهُ زَادُ إِخْوَانِكُمْ مِنَ الْجِنِّ » . وَكَأَنَّ رِوَايَةَ إِسْمَاعِيلَ أَصَحُّ مِنْ رِوَايَةِ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا الْحَدِيثِ عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ . وَفِى الْبَابِ عَنْ جَابِرٍ وَابْنِ عُمَرَ رضى الله عنهما .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 14, 1/29