حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ بْنِ سُفْيَانَ وَابْنُ السَّرْحِ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم: "يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ يُؤْذِينِى ابْنُ آدَمَ يَسُبُّ الدَّهْرَ وَأَنَا الدَّهْرُ بِيَدِىَ الأَمْرُ أُقَلِّبُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ." [قَالَ ابْنُ السَّرْحِ عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ مَكَانَ سَعِيدٍ. وَاللَّهُ أَعْلَمُ.]

Bize Muhammed b. Sabbah b. Süfyan ve İbn Serh, o ikisine Süfyan, ona ez-Zührî, ona Said, ona da Ebu Hureyre Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu söylemiştir: "Allah (cc) şöyle buyurmaktadır: Ademoğlu dehre -gece, gündüze- söverek bana eziyet etmektedir. Oysa dehri kudretimle yaratan benim. Geceyi ve gündüzü peş peşe getiren benim." [İbn Serh, hadisin senedinde Said yerine İbn Müseyyeb demiştir.]

Açıklama: Cahiliye döneminde Araplardan Allah'a inanmayan, ancak gece-gündüzü yani zamanı sebep ve ilah kabul edenlere dehriyyun denirdi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 180, /1187

وَحَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ يُؤْذِينِى ابْنُ آدَمَ يَقُولُ يَا خَيْبَةَ الدَّهْرِ. فَلاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ يَا خَيْبَةَ الدَّهْرِ. فَإِنِّى أَنَا الدَّهْرُ أُقَلِّبُ لَيْلَهُ وَنَهَارَهُ فَإِذَا شِئْتُ قَبَضْتُهُمَا."

Bize Abd b. Humeyd, ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona Zührî, ona İbn Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Allah (ac) Ademoğlu, zaman kötü demek suretiyle bana eza ediyor. Sizden birisi sakın zaman kötü demesin. Çünkü zaman (dehr) benim. Gece ve gündüzü birbiri ardına çeviririm. Dilediğim zaman da onları tutarım" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Elfâz mine'l-edeb ve gayrihâ 5864, /951

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا الْمُغِيرَةُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "لاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ يَا خَيْبَةَ الدَّهْرِ. فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الدَّهْرُ."

Bize Kuteybe, ona Muğîra b. Abdurrahman, ona Ebu Zinad, ona A'rec, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Sakın sizden birisi vay ben dehrin musibetine demesin. Çünkü dehr, Allah'tır."

• Müslim Sahîh-i Müslim Elfâz mine'l-edeb ve gayrihâ 5865, /951

وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ هِشَامٍ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "لاَ تَسُبُّوا الدَّهْرَ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الدَّهْرُ."

Bize Züheyr b. Harb, ona Cerir, ona Hişam, ona İbn Sirin, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Dehre (zamana) sövmeyin. Çünkü dehr, Allah'tır."

• Müslim Sahîh-i Müslim Elfâz mine'l-edeb ve gayrihâ 5866, /951

حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ الشَّاعِرِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ أَيُّوبَ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "لاَ يَسُبُّ أَحَدُكُمُ الدَّهْرَ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الدَّهْرُ وَلاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ لِلْعِنَبِ الْكَرْمَ. فَإِنَّ الْكَرْمَ الرَّجُلُ الْمُسْلِمُ."

Bize Haccac b. Şair, ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona Eyyüb, ona İbn Sirin, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Sizden birisi dehre (zamana) sövmesin. Çünkü dehr, Allah'tır. Yine sizden birisi üzüme kerm demesin. Çünkü kerm (asalet sahibi), Müslüman kişidir."

• Müslim Sahîh-i Müslim Elfâz mine'l-edeb ve gayrihâ 5867, /951

حَدَّثَنَا هَوْذَةُ حَدَّثَنَا عَوْفٌ عَنْ خِلَاسٍ وَمُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الدَّهْرُ

Bize Hevze, ona Avf, ona Hilâs ve Muhammed, her ikisi de Ebû Hureyre, Nebî'den (sav) nakletti: "Zamana sövmeyiniz. Çünkü zaman(a nispet edilen işleri evirip çeviren) Allah’tan başkası değildir."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 9126, 3/440

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ بْنِ سُفْيَانَ وَابْنُ السَّرْحِ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم "يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ يُؤْذِينِى ابْنُ آدَمَ يَسُبُّ الدَّهْرَ وَأَنَا الدَّهْرُ بِيَدِىَ الأَمْرُ أُقَلِّبُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ." [قَالَ ابْنُ السَّرْحِ عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ مَكَانَ سَعِيدٍ. وَاللَّهُ أَعْلَمُ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 180, /1187

حَدَّثَنَا الْحُمَيْدِىُّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنَا الزُّهْرِىُّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يُؤْذِينِى ابْنُ آدَمَ ، يَسُبُّ الدَّهْرَ وَأَنَا الدَّهْرُ ، بِيَدِى الأَمْرُ ، أُقَلِّبُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ » .

Bize Humeydî, ona Süfyân, ona Zührî, ona Saîd b. Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Yüce Allah buyuruyor ki: Âdem oğlu dehre (zamana) söverek bana eziyet ediyor. Hâlbuki dehr (zamanı yaratan) benim."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tevhid 35, 2/767

حَدَّثَنَا هَوْذَةُ حَدَّثَنَا عَوْفٌ عَنْ خِلَاسٍ وَمُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الدَّهْرُ

Açıklama: Hadis sahihtir. İsnad Muhammed b. Sîrîn'den olursa kavî ve muttasıl olur. Ancak Hilâs'dan olursa munkatı' olur. Çünkü o Ebû Hureyre'den bu hadisi işitmemiştir. Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 9126, 3/440