حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قُتِلَ رَجُلٌ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَدُفِعَ الْقَاتِلُ إِلَى وَلِيِّهِ فَقَالَ الْقَاتِلُ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَاللَّهِ مَا أَرَدْتُ قَتْلَهُ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « أَمَا إِنَّهُ إِنْ كَانَ صَادِقًا فَقَتَلْتَهُ دَخَلْتَ النَّارَ » . فَخَلَّى عَنْهُ الرَّجُلُ . قَالَ وَكَانَ مَكْتُوفًا بِنِسْعَةٍ . قَالَ فَخَرَجَ يَجُرُّ نِسْعَتَهُ . قَالَ فَكَانَ يُسَمَّى ذَا النِّسْعَةِ . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَالنِّسْعَةُ حَبْلٌ .

Bize Ebu Kureyb, ona Ebu Muaviye, ona A‘meş, ona Ebu Sâlih, ona da Ebu Hüreyre şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav) zamanında bir adam öldürüldü, katil maktulün velisine teslim edildi. Katil: 'Ey Allah'ın Rasulü onu öldürmek istememiştim' dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav), maktulün velisine şöyle buyurdu: 'Dikkat et! Şayet o, doğru söylüyorsa ve buna rağmen sen de onu öldürürsen cehenneme girersin!' Adam da katili serbest bıraktı. Katilin elleri arkadan bağlı idi, bunun üzerine bağlı bulunduğu kayışını sürükleyerek çıkıp gitti de bu adama bundan böyle 'kayışlı kimse' denildi." Ebu İsa (Tirmizî) şöyle dedi: "Bu hadis, hasen sahihtir. Nis'a, ip (urgan) demektir."

Açıklama: Nesâî'de rivayetin tarikinde Ebû Kureyb ile Ebu Muaviye arasında saduk olan yani hafızası dolayısı ile tenkide uğramış Ahmed b. Harb bulunmaktadır. Ayrıca A'meş'in Ebu Salih'den rivayetlerinde tedlis yapmakla tenkid edildiği bilinmektedir. ( Etyobî, Muhammed b. Ali, Zahiratu'l-Ukba fi Şerhil, Müctebâ, XXXV, 395)

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Diyât 13, 4/22

حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " أَخْنَى الأَسْمَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عِنْدَ اللَّهِ رَجُلٌ تَسَمَّى مَلِكَ الأَمْلاَكِ"

Bize, Ebu Yemân, ona Şuayb, ona Ebu Zinâd, ona el-A'rec, ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Kıyamet gününde Allah katında isimlerin en zelili adı Meliku'l-emlâk olan adamın ismidir."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Edeb 114, 2/526

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ قَالَ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ رَبِيعَةَ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "لاَ يَقُولَنَّ أَحَدُكُمُ الْكَرْمَ فَإِنَّ الْكَرْمَ الرَّجُلُ الْمُسْلِمُ وَلَكِنْ قُولُوا حَدَائِقَ الأَعْنَابِ."

Bize, Süleyman b. Davud, ona Abdullah b. Vehb, ona Leys b. Sa'd, ona Cafer b. Rabî'a, ona Abdurraman b. Hürmüz A'rec, ona Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Biriniz (üzüm çubuğuna) el-kerm demesin. Çünkü (hakiki) el-kerm Müslüman kişidir, fakat siz (üzüm çubuklarına) üzüm bağları deyiniz."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 82, /1128

حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ حَدَّثَنَا شَرِيكٌ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي نَصْرٍ أَوْ خَيْثَمَةَ عَنْ أَنَسٍ قَالَ كَنَّانِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِبَقْلَةٍ كُنْتُ أَجْتَنِيهَا

Bize Haccâc, ona Şerîk, ona Câbir, ona Ebu Nasr veya Hayseme, ona da Enes'in şöyle dediğini nakletti: "Hz. Peygamber (sav) beni bakla toplarken (görünce) (bana) 'bakla' lakabı verdi."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Enes b. Malik 12311, 4/328

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ جَابِرٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ هِلَالٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُكَنِّينِي بِبَقْلَةٍ كُنْتُ أَجْتَنِيهَا

Bize Muhammed b. Ca'fer, ona Şu'be, ona Câbir, ona Humeyd b. Hilâl, ona da Enes b. Mâlik'in şöyle dediğini nakletti: "Hz. Peygamber ben bakla toplarken (görünce) beni 'bakla' diye lakaplandırdı."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Enes b. Malik 12353, 4/338

حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي سُلَيْمَانَ شَيْخٌ صَالِحٌ حَسَنُ الْهَيْئَةِ مَدِينِيٌّ قَالَ حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ خُبَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَمِّهِ قَالَ كُنَّا فِي مَجْلِسٍ فَطَلَعَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ... فَذَكَرَهُ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Muaz b. Abdullah b. Hubeyb 16760, 5/695

ثنا الحسين بن إسماعيل نا أحمد بن محمد بن يحيى بن سعيد نا عبد الله بن نمير نا إسماعيل بن إبراهيم بن مهاجر عن أبيه عن عبد الله بن باباه عن عبد الله بن عمرو قال قال رسول الله صلى الله عليه و سلم : مكة مناخ لا تباع رباعها ولا تؤاجر بيوتها إسماعيل بن إبراهيم بن مهاجر ضعيف ولم يروه غيره

• Darekutni Sünen-i Darekutni Buyû' 3018, 4/13

5709 - أَخْبَرَنَا أَبُو يَعْلَى، قَالَ: حَدَّثَنَا هُدْبَةُ بْنُ خَالِدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ، عَنْ دَاوُدَ بْنِ أَبِي هِنْدٍ، عَنِ الشَّعْبِيِّ، عَنِ الضَّحَّاكِ بْنِ أَبِي جَبِيرَةَ*، قَالَ: كَانَتْ لَهُمْ أَلْقَابٌ فِي الْجَاهِلِيَّةِ، فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلًا بِلَقَبِهِ، فَقِيلَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّهُ يَكْرَهُهُ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: {وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ} [الحجرات: 11]، قَالَ: وَكَانَتِ الْأَنْصَارُ يَتَصَدَّقُونَ وَيُعْطُونَ مَا شَاءَ اللَّهُ، حَتَّى أَصَابَتْهُمْ سَنَةٌ، فَأَمْسَكُوا، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: {وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ} [البقرة: 195] «

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Hazr ve'l İbâha 5709, 13/16

حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ حُمَيْدٍ عَنْ أَنَسٍ قَالَ كَانَ لِأَبِي طَلْحَةَ ابْنٌ يُقَالُ لَهُ أَبُو عُمَيْرٍ وَكَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُضَاحِكُهُ قَالَ فَرَآهُ حَزِينًا فَقَالَ يَا أَبَا عُمَيْرٍ مَا فَعَلَ النُّغَيْرُ

Bize Yahya, ona Humeyd, o da Enes şöyle rivayet etti: Ebu Talha’nın Ebu Umeyr adında bir oğlu vardı. Hz. Peygamber (sav) onunla şakalaşırdı. Bir gün onu üzgün bir halde gördü ve şöyle buyurdu: "Ey Ebu Umeyr, küçük serçe (nuhayr) sana ne yaptı böyle?”.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Enes b. Malik 12161, 4/295

حَدَّثَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِيِّ، حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، عَنْ شُعْبَةَ، عَنْ أَبِي التَّيَّاحِ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: "إِنْ كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، لَيُخَالِطُنَا. حَتَّى يَقُولَ لأَخٍ لِي صَغِيرٍ: ’يَا أَبَا عُمَيْرٍ، مَا فَعَلَ النُّغَيْرُ؟’." [قَالَ أَبُو عِيسَى: وَفِقْهُ هَذَا الْحَدِيثِ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُمَازِحُ. وَفِيهِ: أَنَّهُ كَنَّى غُلامًا صَغِيرًا، فَقَالَ لَهُ: ’يَا أَبَا عُمَيْرٍ.’ وَفِيهِ: أَنَّهُ لا بَأْسَ أَنْ يُعْطَى الصَّبِيُّ الطَّيْرَ، لِيَلْعَبَ بِهِ. وَإِنَّمَا قَالَ لَهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: ’يَا أَبَا عُمَيْرٍ، مَا فَعَلَ النُّغَيْرُ؟’ لأَنَّهُ كَانَ لَهُ نُغَيْرٌ يَلْعَبُ بِهِ، فَمَاتَ، فَحَزِنَ الْغُلامُ عَلَيْهِ، فَمَازَحَهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: ’يَا أَبَا عُمَيْرٍ، مَا فَعَلَ النُّغَيْرُ؟’]

Bize Hennad b. Serî, ona Vekî, ona Şu'be, ona da Ebu't-Teyyah'ın naklettiğine göre, Enes b. Malik şöyle demiştir: "Allah Rasulü (sav) bizimle hep iç içe olmuştur. O kadar ki, küçük kardeşime 'Ey Ebu Umeyr! Ne yaptı nuğayr (bülbülcük)?' derdi." [Ebu İsa (et-Tirmizî) şöyle demiştir: Bu hadisten çıkarılan fıkhî sonuç, Nebi'nin (sav) insanlarla şakalaştığı hususudur. Bu hadiste dikkat çeken bir diğer husus, Nebi'nin (sav) küçük bir çocuğu künye ile isimlendirmesidir. Nitekim ona: 'Ey Ebu Umeyr' demiştir. Yine bu hadisten, küçük çocuklara oynaması için kuş verilmesinde bir sakınca olmadığı anlaşılmaktadır. Zira Nebi (sav), 'Ey Ebu Umeyr! Ne yaptı nuğayr (bülbülcük)?' demiştir. Çünkü Ebu Umeyr'in kendisiyle oyun oynadığı minik bülbülü bir vardı. O ölmüştü. Küçük çocuk buna çok üzülmüştü. Rasulullah (sav): 'Ey Ebu Umeyr! Ne yaptı nuğayr (bülbülcük)?' diyerek onunla şakalaşmıştı.]

• Tirmizî Şemail-i Muhammediyye 236, /380