الْكِبْرِيَاءُ رِدَائِي وَالْعَظَمَةُ إِزَارِي

Kibriya, benim ridâm; azamet ise, benim izârımdır.

Açıklama: Kibriya ve azamet, her ikisi de ululuk, yücelik manalarına gelmektedir. Rida (vücudun üst tarafına), izar (vücudun alt tarafına) giyilen elbisedir. Allah Teala'nın teşbih ile giysiler üzerinden verdiği mesaj dikkat çekicidir. Esasında giysiler yoluyla insanlar arasında üstünlük, kibir gibi durumların olmayacağını, yüceliğin esas sahibi kendisi olduğunu bildiren bir teşbihtir.

• Kudâî Müsnedü'ş-Şihâb Hadisler , 2/332

الرَّحْمـنِ الرَّحِيمِ

O, rahmândır ve rahîmdir

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Fatiha 1/3, /

رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ

Rabbimiz! Gelmesinde şüphe edilmeyen bir günde, insanları mutlaka toplayacak olan sensin. Allah asla sözünden dönmez.

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Âl-i Imrân 3/9, /

حَدَّثَنَا عِصَامُ بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا حَرِيزُ بْنُ عُثْمَانَ عَنْ سَعْدِ بْنِ مَرْثَدٍ الرَّحَبِيِّ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ حَوْشَبٍ يُحَدِّثُ عَنْ ثَوْبَانَ بْنِ شَهْرٍ الْأَشْعَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ كُرَيْبَ بْنَ أَبْرَهَةَ وَهُوَ جَالِسٌ مَعَ عَبْدِ الْمَلِكِ عَلَى سَرِيرِهِ بِدَيْرِ الْمُرَّانِ وَذَكَرَ الْكِبْرَ فَقَالَ كُرَيْبٌ سَمِعْتُ أَبَا رَيْحَانَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: " لَا يَدْخُلُ شَيْءٌ مِنْ الْكِبْرِ الْجَنَّةَ فَقَالَ قَائِلٌ يَا نَبِيَّ اللَّهِ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أَتَجَمَّلَ بِحَبْلَانِ سَوْطِي وَشِسْعِ نَعْلِي فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنَّ ذَلِكَ لَيْسَ بِالْكِبْرِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ إِنَّمَا الْكِبْرُ مَنْ سَفِهَ الْحَقَّ وَغَمَصَ النَّاسَ بِعَيْنَيْهِ يَعْنِي بِالْحَبْلَانِ سَيْرَ السَّوْطِ وَشِسْعَ النَّعْلِ"

Bize İsâm b. Hâlid rivayet etti (ve şöyle dedi): Bize Harîz b. Osman, Sa’d b. Mersed er-Rahabî’den rivayet etti. Sa’d b. Mersed şöyle dedi: Abdurrahman b. Havşeb’den, onun da Sevbân b. Şehr el-Eş‘arî’den rivayet ettiğini işittim: Abdülmelik ile birlikte Deyrü’l-Merran’da tahtında otururken Küreyb b. Ebrehe’den şunları duydum: Abdülmelik kibirden bahsetti. Küreyb bunun üzerine şöyle dedi: Ebu Reyhâne’yi şöyle derken işittim: Rasullah’ın (sav) şu söylediğini duydum: "Kibir asla cennete giremez." Oradaki birisi şöyle dedi: 'Ey Allah’ın resulü! Kırbacımın kayışı ve terliğimin tokasının güzel olması hoşuma gider.' Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Bu kibir değildir. Yüce Allah güzeldir ve güzeli sever. Kibir hak yoldan şaşmak ve başkalarını hor görmektir. Bu hadisteki 'hablân' kelimesiyle 'kırbaç bağı kastedilmektedir."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Reyhâne 17339, 5/859

حَدَّثَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ الأَصْبَهَانِىُّ إِمْلاَءً حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ : أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْبَصْرِىُّ بِمَكَّةَ فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ سَنَةَ أَرْبَعِينَ وَثَلاَثِمِائَةٍ حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ التَّرْقُفِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو مُسْهِرٍ : عَبْدُ الأَعْلَى بْنُ مُسْهِرٍ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ رَبِيعَةَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِى إِدْرِيسَ الْخَوْلاَنِىِّ عَنْ أَبِى ذَرٍّ الْغِفَارِىِّ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ أَنَّهُ قَالَ : " إِنِّى حَرَّمْتُ الظُّلْمَ عَلَى نَفْسِى وَجَعَلْتُهُ بَيْنَكُمْ مُحَرَّمًا فَلاَ تَظَالَمُوا يَا عِبَادِى إِنَّكُمُ الَّذِينَ تُخْطِئُونَ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَأَنَا الَّذِى أَغْفِرُ الذُّنُوبَ وَلاَ أُبَالِى فَاسْتَغْفِرُونِى أَغْفِرْ لَكُمْ يَا عِبَادِى كُلُّكُمْ جَائِعٌ إِلاَّ مَنْ أَطْعَمْتُ فَاسْتَطْعِمُونِى أُطْعِمْكُمْ يَا عِبَادِى كُلُّكُمْ عَارٍ إِلاَّ مَنْ كَسَوْتُهُ فَاسْتَكْسُونِى أَكْسُكُمْ يَا عِبَادِى لَوْ أَنَّ أَوَّلَكُمْ وَآخِرَكُمْ وَإِنْسَكُمْ وَجِنَّكُمْ كَانُوا عَلَى أَتْقَى قَلْبِ رَجُلٍ مِنْكُمْ لَمْ يَزِدْ ذَلِكَ فِى مُلْكِى شَيْئًا يَا عِبَادِى لَوْ أَنَّ أَوَّلَكُمْ وَآخِرَكُمْ وَإِنْسَكُمْ وَجِنَّكُمْ كَانُوا عَلَى أَفْجَرِ قَلْبِ رَجُلٍ مِنْكُمْ لَمْ يَنْقُصْ ذَلِكَ مِنْ مُلْكِى شَيْئًا يَا عِبَادِى لَوْ أَنَّ أَوَّلَكُمْ وَآخِرَكُمْ وَإِنْسَكُمْ وَجِنَّكُمْ اجْتَمَعُوا فِى صَعِيدٍ وَاحِدٍ فَسَأَلُونِى ثُمَّ أَعْطَيْتُ كُلَّ إِنْسَانٍ مِنْهُمْ مَا سَأَلَ لَمْ يَنْقُصْ ذَلِكَ مِنْ مُلْكِى شَيْئًا إِلاَّ كَمَا يَنْقُصُ الْبَحْرُ يُغْمَسَ فِيهِ الْمِخْيَطُ غَمْسَةً وَاحِدَةً يَا عِبَادِى إِنَّمَا هِىَ أَعْمَالُكُمْ أَحْفَظُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ وَجَدَ خَيْرًا فَلْيَحْمَدِ اللَّهَ وَمَنْ وَجَدَ غَيْرَ ذَلِكَ فَلاَ يَلُومَنَّ إِلاَّ نَفْسَهُ ". [ رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ إِسْحَاقَ الصَّغَانِىِّ عَنْ أَبِى مُسْهِرٍ.]

Bize Ebû Muhammed Abdullah b. Yusuf el-İsbahânî imlâ yoluyla, ona Ebû Saîd Ahmed b. Muhammed b. Ziyâd el-Basrî hicrî 340 yılında Mekke’de Mescid-i Haram’da, ona el-Abbas b. Abdullah et-Terkufî, ona Ebû Müshir Abdul’a’lâ b. Müshir, ona Saîd b. Abdülaziz, ona Rabîa b. Yezîd, ona Ebû İdris el-Havlânî, ona Ebû Zerr el-Ğifârî (ra), ona da Rasûlullah (sav) Cenâb-ı Hakk’ın şöyle buyurduğunu haber vermiştir: "Ben zulmü kendime haram ettim, onu sizin aranızda da haram kıldım. Dolayısıyla birbirinize zulmetmeyin! Ey kullarım! Sizler gece ve gündüz hatâ edersiniz, ben de bütün günahları bağışlarım; ve aldırmam. Dolayısıylal benden mağfiret isteyin ki, sizi bağışlayayım. Ey kullarım! Benim doyurduklarım dışında hepiniz açsınız; benden rızık isteyin ki, size rızık vereyim. Ey kullarım! Benim giydirdiklerim dışında hepiniz çıplaksınız; benden sizi giydirmemi isteyin ki, giyecek vereyim. Ey kullarım! Şayet sizin öncekileriniz ve sonrakileriniz, insiniz ve cinniniz, sizden en müttakî olan birinin kalbi gibi olsanız bile, bu benim mülkümde hiçbir şeyi ziyadeleştirmez. Ey kullarım! Şayet sizin öncekileriniz ve sonrakileriniz, insiniz ve cinniniz, sizden en günahkâr olan birinin kalbi gibi olsanız bile, bu benim mülkümden hiçbir şeyi eksiltmez. Ey kullarım! Şayet sizin öncekileriniz ve sonrakileriniz, insiniz ve cinniniz, bir meydanda toplanıp benden istekte bulunsanız ve ben de herkese istediği her şeyi tek tek versem, bu, benim mülkümden ancak bir iğnenin denize batırılıp (çıkarıldığı) zaman o denizde meydana getirdiği eksiklik kadar bir noksanlık doğurur. Ey kullarım! Şu sizin amellerinizi ben sizin için saklıyorum, dolayısıyla kim hayır bulursa, Allah’a hamd etsin! Hayırdan başka bir şeyle karşılaşan da, kendi nefsinden başka kimseyi kınamasın!" [Bunu Müslimes-Sahîh’de Ebû Bekir b. İshak es-Sağânî vasıtasıyla Ebû Müshir’den rivâyet etmiştir.]

• Beyhakî Sünen-i Kebir Gasb 11614, 12/39

يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِي بِي

Allah Teala şöyle buyurur: Ben, kulumun hakkımdaki zannı üzereyim.

• Kudâî Müsnedü'ş-Şihâb Hadisler , 2/322

حدثنا عبد الله بن محمد قال حدثنا أبو همام محمد بن الزبرقان قال حدثنا يونس بن عبيد عن الحسن عن الأسود بن سريع قلت : يا رسول الله إني مدحت ربي عز وجل بمحامد قال أما إن ربك يحب الحمد ولم يزده على ذلك

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 859, /670

عبد الرزاق عن معمر عن الاعمش عن المنهال بن عمرو عن سعيد بن جبير قال : سألت ابن عباس عن قوله : (وكان عرشه على الماء) قلت : على أي شئ كان الماء قبل أن يخلق شئ ؟ قال : على متن الريح ، قال ابن جريج : قال سعيد بن جبير : فقال ابن عباس : فكان يصعد إلى السماء بخار كبخار الانهار ، فاستصبر ، فعاد صبيرا فذلك قوله : (ثم استوى إلى السماء وهي دخان) قال ابن جريج : قال عمرو وعطاء : فبعث الله رياحا ، فصفقت الماء ، فأبرزت في موضع البيت عن خشفة كأنها القبة ، فهذا البيت منها ، فلذلك هي أم القرى . قال ابن جريج : قال عطاء : ثم وتدها الله بالجبال كيلا تكفا قال : وكان أول جبل أبو قبيس.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Menâsik 9089, 5/90

عبد الرازق عن معمر عن أيوب عن عكرمة أن عليا قتل قوما كفروا بعد إسلامهم ، وأحرقهم بالنار ، فبلغ ذلك ابن عباس فقال : لو كنت لقتلتهم ، ولم أحرقهم ، لان رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : من بدل - أو قال : من رجع عن - دينه فاقتلوه ، ولا تعذبوا بعذاب الله ، يعني النار ، قال : فبلغ قول ابن عباس عليا فقال : ويح ابن عباس .

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Cihâd 9413, 5/213

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن أبي إسحاق عن أبي تميمة التيمي قال : جاء أعرابي النبي صلى الله عليه وسلم فقال : أيا تدعو ؟ فقال : أدعوك إلى الذي إذا يبست أرضك وأجدبت دعوته فأنبت لك ، وأدعوك إلى الذي إذا نزل بك الضر دعوته فكشف عنك ، وأدعوك إلى الذي إذا أضللت ضالة وأنت بأرض فلاة دعوته فرد عليك ضالتك ، قال : فبم تأمرني ؟ قال : لا تسب أحدا ، ولا تحقرن شيئا من المعروف ، وإذا كلمك أخاك فكلمه ووجهك منبسط إليه ، وإذا استسقاك من دلوك فاصبب له ، وإذا اتزرت فليكن إزارك إلى نصف الساق ، إلى الكعبين ، وإياك وإسبال الازار ، فإن إبال الازار من المخيلة ، وإن الله لا يحب المخيلة .

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19982, 11/82