حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا بِشْرٌ مِثْلَهُ ، وَكَانَ مُتَّكِئًا فَجَلَسَ فَقَالَ " أَلاَ وَقَوْلُ الزُّورِ " فَمَا زَالَ يُكَرِّرُهَا حَتَّى قُلْنَا لَيْتَهُ سَكَتَ .

Bize Müsedded, ona da Bişr bu hadisin bir benzerini nakletti. Bu hadiste şu ziyade vardır: "Hz. Peygamber (sav) bir yere yaslanıyordu sonra hemen oturdu ve 'Dikkat edin! Bir de yalan sözdür' buyurdu ve bunu o kadar çok tekrar etti ki biz 'Keşke sükut buyursaydı' dedik."

Açıklama: Hadisin tamamı için B006273 numaralı rivayete bakınız.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî İsti'zân 35, 2/540

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِىِّ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قُلْ لِى فِى الإِسْلاَمِ قَوْلاً لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ - وَفِى حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ غَيْرَكَ - قَالَ "قُلْ آمَنْتُ بِاللَّهِ فَاسْتَقِمْ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb o ikisine İbn Nümeyr (T) Bize Kuteybe b. Said ve İshak b. İbrahim, onlara Cerir (T) Bize Ebu Küreyb, ona Ebu Üsame, Hepsine Hişam b. Urve, ona babası, ona da Süfyan b. Abdullah es-Sekafi'nin şöyle rivayet etmiştir: '(Hz. Peygamber'e) Ey Allah'ın Elçisi! Bana İslâm hakkında öyle bir söz söyle ki, senden sonra başkasına herhangi bir soru sormak zorunda kalmamayım' dedim. Üsame'nin rivayetinde 'senden başkasına' şeklindedir. Hz. Peygamber (sav); "Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol." buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 159, /46

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ، وَأَبُو كُرَيْبٍ، قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ، (ح) وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ، (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِىِّ قَالَ: قُلْتُ: ’يا رَسُولَ اللَّهِ، قُلْ لِى فِى الإِسْلاَمِ قَوْلاً، لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ.’ - وَفِى حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ: ’غَيْرَكَ’ - قَالَ: "قُلْ: ’آمَنْتُ بِاللَّهِ’، فَاسْتَقِمْ".

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Kürey,b o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Kuteybe b. Said ve İshak b. İbrahim, onlara Cerir; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Ebu Üsame; Hepsine Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Süfyan b. Abdullah es-Sekafi rivayet etmiştir: '(Hz. Peygamber'e) Ey Allah'ın Elçisi! Bana İslâm hakkında öyle bir söz söyle ki, senden sonra başkasına herhangi bir soru sormak zorunda kalmamayım' dedim. Üsame'nin rivayetinde 'senden başkasına' şeklindedir. Hz. Peygamber (sav); "Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol." buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 159, /46

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ، وَأَبُو كُرَيْبٍ، قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ، (ح) وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ، (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِىِّ قَالَ: قُلْتُ: ’يا رَسُولَ اللَّهِ، قُلْ لِى فِى الإِسْلاَمِ قَوْلاً، لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ.’ - وَفِى حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ: ’غَيْرَكَ’ - قَالَ: "قُلْ: ’آمَنْتُ بِاللَّهِ’، فَاسْتَقِمْ".

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Kürey,b o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Kuteybe b. Said ve İshak b. İbrahim, onlara Cerir; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Ebu Üsame; Hepsine Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Süfyan b. Abdullah es-Sekafi rivayet etmiştir: '(Hz. Peygamber'e) Ey Allah'ın Elçisi! Bana İslâm hakkında öyle bir söz söyle ki, senden sonra başkasına herhangi bir soru sormak zorunda kalmamayım' dedim. Üsame'nin rivayetinde 'senden başkasına' şeklindedir. Hz. Peygamber (sav); "Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol." buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 159, /46

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ، وَأَبُو كُرَيْبٍ، قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ، (ح) وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا، عَنْ جَرِيرٍ، (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِىِّ، قَالَ: قُلْتُ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، قُلْ لِى فِى الإِسْلاَمِ قَوْلاً، لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ’. - وَفِى حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ: ’غَيْرَكَ’ - قَالَ: ’قُلْ، آمَنْتُ بِاللَّهِ، فَاسْتَقِمْ’."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb o ikisine İbn Nümeyr (T) Bize Kuteybe b. Said ve İshak b. İbrahim, onlara Cerir (T) Bize Ebu Küreyb, ona Ebu Üsame, Hepsine Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Süfyan b. Abdullah es-Sekafi'nin şöyle rivayet etmiştir: "(Hz. Peygamber'e) 'Ey Allah'ın Elçisi! Bana İslâm hakkında öyle bir söz söyle ki, senden sonra başkasına herhangi bir soru sormak zorunda kalmamayım' dedim. Üsame'nin rivayetinde 'senden başkasına' şeklindedir. Hz. Peygamber (sav); 'Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol.' buyurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 159, /46

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ (ح) وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِىِّ، قَالَ: "قُلْتُ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، قُلْ لِى فِى الإِسْلاَمِ قَوْلاً، لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ.’ - وَفِى حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ: ’غَيْرَكَ’- قَالَ: ’قُلْ آمَنْتُ بِاللَّهِ فَاسْتَقِمْ’ ."

Bize Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve Ebû Küreyb onlara İbn Nümeyr; (T) Bize Kuteybe b. Said ve İshak b. İbrahim, onlara Cerîr; (T) Bize Ebû Küreyb, ona Ebû Üsâme; Hepsine Hişam b. Urve, ona babası, ona da Süfyan b. Abdullah es-Sekafî şöyle rivayet etmiştir: '(Hz. Peygamber'e) Ey Allah'ın Elçisi! Bana İslâm hakkında öyle bir söz söyle ki, senden sonra başkasına herhangi bir soru sormak zorunda kalmamayım' dedim. Üsame'nin rivayetinde 'senden başkasına' şeklindedir. Hz. Peygamber (sav); "Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol." buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 159, /46

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ مَيْمُونٍ الْمَدَنِىُّ أَبُو عُبَيْدٍ حَدَّثَنَا أَبِى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ مُوسَى بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى الأَحْوَصِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِنَّمَا هُمَا اثْنَتَانِ الْكَلاَمُ وَالْهَدْىُ فَأَحْسَنُ الْكَلاَمِ كَلاَمُ اللَّهِ وَأَحْسَنُ الْهَدْىِ هَدْىُ مُحَمَّدٍ أَلاَ وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتِ الأُمُورِ فَإِنَّ شَرَّ الأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلُّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلُّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ أَلاَ لاَ يَطُولَنَّ عَلَيْكُمُ الأَمَدُ فَتَقْسُوَ قُلُوبُكُمْ أَلاَ إِنَّ مَا هُوَ آتٍ قَرِيبٌ وَإِنَّمَا الْبَعِيدُ مَا لَيْسَ بِآتٍ أَلاَ إِنَّ الشَّقِىَّ مَنْ شَقِىَ فِى بَطْنِ أُمِّهِ وَالسَّعِيدَ مَنْ وُعِظَ بِغَيْرِهِ أَلاَ إِنَّ قِتَالَ الْمُؤْمِنِ كُفْرٌ وَسِبَابُهُ فُسُوقٌ وَلاَ يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثٍ أَلاَ وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّ الْكَذِبَ لاَ يَصْلُحُ بِالْجِدِّ وَلاَ بِالْهَزْلِ وَلاَ يَعِدِ الرَّجُلُ صَبِيَّهُ ثُمَّ لاَ يَفِىَ لَهُ فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلَى النَّارِ وَإِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِى إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِى إِلَى الْجَنَّةِ وَإِنَّهُ يُقَالُ لِلصَّادِقِ صَدَقَ وَبَرَّ . وَيُقَالُ لِلْكَاذِبِ كَذَبَ وَفَجَرَ . أَلاَ وَإِنَّ الْعَبْدَ يَكْذِبُ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّابًا » .

Bize Ebû Ubeyd Muhammed b. Ubeyd b. Meymûn el-Medenî, ona babası, ona Muhammed b. Cafer b. Ebî Kesîr, ona Musa b. Ukbe, ona Ebû İshâk, ona Ebû'l-Ahvas, ona da Abdullah b. Mes’ûd’un (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Uyulması gereken şeyler, ancak şu ikisidir: Söz ve hidâyet… Sözlerin en güzeli Allah'ın kelamıdır. Yolların en güzeli de Hz. Muhammed'in yoludur. Dinde sonradan ihdas edilen şeylerden sakının! Çünkü din konusunda en kötü işler sonradan icat edilenlerdir. Sonradan icat edilen her türlü uygulama bid’attır. Her bid’at da sapkınlıktır. Dikkat edin! Boş emellere, uzun hayallere kapılmayın. Yoksa kalpleriniz katılaşır. İyi bilin ki ecel yakındır. Hakikaten gelmeyecek olan şeyler ise uzaktır. Dikkat ediniz! Bedbaht olan annesinin karnında iken böyle olur. Mutluluğa erişen ise başkasından ders çıkarandır. Dikkat ediniz! Mü’minlerin adam öldürmeleri küfürdür, onların birbirlerine sövmeleri fasıklıktır. Müslümanın kardeşine üç günden fazla dargın kalması helal değildir. Yalandan sakınınız, çünkü ne ciddi ne de şaka yollu yalan helal değildir. Kişi çocuğunu avutmak için bir şeyi yapacağını söyler de onu yapmazsa bu da bir yalandır. Şüphesiz ki yalan kişiyi günaha, günah da cehenneme sürükler. Doğruluk ise insanı iyiliğe, iyilik de cennete götürür. Doğru sözlü kişi için ‘doğru söyledi ve iyi yaptı’, yalancı için ise ‘yalan söyledi ve günaha girdi’ denilir. Dikkat ediniz! Kul yalan söylemeye devam ederse, Allah katında yalancılardan biri olarak kaydedilir."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلَى النَّارِ Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اَ يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثٍ

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mukaddime 7, /21

وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ الْعَنْبَرِىُّ حَدَّثَنَا أَبِى ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ قَالاَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ خُبَيْبِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَفْصِ بْنِ عَاصِمٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « كَفَى بِالْمَرْءِ كَذِبًا أَنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعَ » .

Bize Ubeydullah b. Muâz el-Anberî, ona babası Muâz el-Anberî; (T) Bize Muhammed b. el-Müsennâ, ona Abdurrahman b. Mehdî, o ikisine Şu'be, ona Hubeyb b. Abdurrahman, ona Hafs b. Âsım'ın rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "İnsanın her duyduğunu başkasına söylemesi, yalan olarak kendisine yeter."

• Müslim Sahîh-i Müslim Mukaddime 7, /17

حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَعُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ إِسْحَاقُ أَخْبَرَنَا وَقَالَ الآخَرَانِ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِى إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِى إِلَى الْجَنَّةِ وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَصْدُقُ حَتَّى يُكْتَبَ صِدِّيقًا وَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلَى النَّارِ وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ حَتَّى يُكْتَبَ كَذَّابًا."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلَى النَّارِ

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6637, /1077

حَدَّثَنَا ابْنُ سَلاَمٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِى سُهَيْلٍ نَافِعِ بْنِ مَالِكِ بْنِ أَبِى عَامِرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « آيَةُ الْمُنَافِقِ ثَلاَثٌ إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Edeb 69, 2/508