حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَمْرِو بْنِ السَّرْحِ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ أَنَّ حَبَّانَ بْنَ وَاسِعٍ حَدَّثَهُ أَنَّ أَبَاهُ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدِ بْنِ عَاصِمٍ الْمَازِنِىَّ يَذْكُرُ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرَ وُضُوءَهُ وَقَالَ: "وَمَسَحَ رَأْسَهُ بِمَاءٍ غَيْرِ فَضْلِ يَدَيْهِ وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا."

Bize Ahmed b. Amr b. Serh, ona İbn Vehb, ona Amr b. Haris, ona Habban b. Vasi', ona babası, ona Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mâzinî, Hz. Peygamber'in abdest alırken görmüş ve bunu nakletmiştir. Abdullah b. Zeyd şöyle demiştir: "Başını, ellerinin artığı olmayan (yeni) bir su ile meshetti. Ayaklarını da temizleyinceye kadar yıkadı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /35

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ وَيَعْقُوبُ بْنُ كَعْبٍ الأَنْطَاكِىُّ - لَفْظُهُ - قَالاَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ حَرِيزِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَيْسَرَةَ عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ مَعْدِيكَرِبَ قَالَ: "رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَلَمَّا بَلَغَ مَسْحَ رَأْسِهِ وَضَعَ كَفَّيْهِ عَلَى مُقَدَّمِ رَأْسِهِ فَأَمَرَّهُمَا حَتَّى بَلَغَ الْقَفَا ثُمَّ رَدَّهُمَا إِلَى الْمَكَانِ الَّذِى بَدَأَ مِنْهُ." [قَالَ مَحْمُودٌ قَالَ أَخْبَرَنِى حَرِيزٌ.]

Bize Mahmud b Halid ve Yakub b. Ka'b el-Antâkî -hadisin lafzı Yakub'a aittir-, onlara Velid b. Müslim, ona Harîz b. Osman, ona Abdurrahman b. Meysere, ona da Mikdam b. Ma'dikerib şöyle demiştir: "Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm. Sıra başını meshetmeye gelince ellerini başının ön tarafına koydu, sonra başının ense kısmına kadar hareket ettirdi. En son ellerini, başladığı yere kadar geri getirdi." [Hadisin ravisi Mahmud şöyle dedi: Velid, bu hadisi Harîz'den naklederken (semâ yoluyla aldığını bildiren) bana dedi ki ifadesini kullandı.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /36

حَدَّثَنَا مُؤَمَّلُ بْنُ الْفَضْلِ الْحَرَّانِىُّ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا أَبُو الأَزْهَرِ الْمُغِيرَةُ بْنُ فَرْوَةَ وَيَزِيدُ بْنُ أَبِى مَالِكٍ: "أَنَّ مُعَاوِيَةَ تَوَضَّأَ لِلنَّاسِ كَمَا رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ فَلَمَّا بَلَغَ رَأْسَهُ غَرَفَ غَرْفَةً مِنْ مَاءٍ فَتَلَقَّاهَا بِشِمَالِهِ حَتَّى وَضَعَهَا عَلَى وَسَطِ رَأْسِهِ حَتَّى قَطَرَ الْمَاءُ أَوْ كَادَ يَقْطُرُ ثُمَّ مَسَحَ مِنْ مُقَدَّمِهِ إِلَى مُؤَخَّرِهِ وَمِنْ مُؤَخَّرِهِ إِلَى مُقَدَّمِهِ."

Bize Müemmel b. Fadl el-Harrânî, ona Velid b. Müslim, ona Abdullah b. A'lâ, ona Ebu Ezher Muğira b. Ferve ve Yezid b. Ebu Malik şöyle demişlerdir: "Muaviye, müslümanlara göstermek için, Rasulullah'ın (sav) abdest alışı gibi abdest aldı. Sıra başına gelince bir avuç su alıp o suyu sol eline aktardı ve başının ortasına döktü. Hatta başından sular damlamaya başladı veya neredeyse damlayacak hale geldi. Daha sonra başını ön tarafından arkaya, arka tarafından da öne doğru meshetti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /36

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا بَكْرٌ - يَعْنِى ابْنَ مُضَر - عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ أَنَّ رُبَيِّعَ بِنْتَ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ أَخْبَرَتْهُ قَالَتْ: "رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ - قَالَتْ - فَمَسَحَ رَأْسَهُ وَمَسَحَ مَا أَقْبَلَ مِنْهُ وَمَا أَدْبَرَ وَصُدْغَيْهِ وَأُذُنَيْهِ مَرَّةً وَاحِدَةً."

Bize Kuteybe b. Said, ona Bekr -yani İbn Mudar-, ona İbn Aclân, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl, ona Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ şöyle demiştir: "Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm. Başının ön ve arka tarafını, gözle kulak arasında kalan kısmını ve kulaklarını birer defa meshetti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /37

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ دَاوُدَ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ بِرَأْسِهِ مِنْ فَضْلِ مَاءٍ كَانَ فِى يَدِهِ."

Bize Müsedded, ona Abdullah b. Davud, ona Süfyan b. Said, ona İbn Akîl, ona Rubeyyi' şöyle demiştir: "Rasulullah (sav), elinde arta kalan suyla başını meshetmiştir."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /37

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَيَزِيدُ بْنُ خَالِدٍ الْهَمْدَانِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ عِنْدَهَا فَمَسَحَ الرَّأْسَ كُلَّهُ مِنْ قَرْنِ الشَّعْرِ كُلَّ نَاحِيَةٍ لِمُنْصَبِّ الشَّعْرِ لاَ يُحَرِّكُ الشَّعْرَ عَنْ هَيْئَتِهِ."

Bize Kuteybe b. Said ve Yezid b. Halid el-Hemdânî, onlara Leys, ona İbn Aclân, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl, ona Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ'nın rivayet ettiğine göre; "Hz. Peygamber (sav), onun (Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ) yanında abdest aldı. Başının tamamını, saçlarının ön kısmından başlayıp (yine saçların) son bulduğu yere kadar, saçının şeklini bozmadan meshetmiştir."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /36

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ قَالَتْ تَوَضَّأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَمَسَحَ رَأْسَهُ مَرَّتَيْنِ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ali b. Muhammed, o ikisine Veki', ona Süfyan, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl, ona da Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afra şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sav), abdest alırken başını iki kere meshetti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 51, /81

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى وَمُسَدَّدٌ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ عَنْ لَيْثٍ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ مُصَرِّفٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: "رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ رَأْسَهُ مَرَّةً وَاحِدَةً حَتَّى بَلَغَ الْقَذَالَ - وَهُوَ أَوَّلُ الْقَفَا -" [وَقَالَ مُسَدَّدٌ وَمَسَحَ رَأْسَهُ مِنْ مُقَدَّمِهِ إِلَى مُؤَخَّرِهِ حَتَّى أَخْرَجَ يَدَيْهِ مِنْ تَحْتِ أُذُنَيْهِ.] [قَالَ مُسَدَّدٌ فَحَدَّثْتُ بِهِ يَحْيَى فَأَنْكَرَهُ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَسَمِعْتُ أَحْمَدَ يَقُولُ ابْنُ عُيَيْنَةَ زَعَمُوا كَانَ يُنْكِرُهُ وَيَقُولُ أَيْشِ هَذَا طَلْحَةُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /37

عبد الرزاق عن معمر عن قتادة عن جابر بن يزيد ، أو عكرمة ، عن ابن عباس قال : افترض الله غسلتين ومسحتين ألا ترى أنه ذكر التيم فجعل مكان الغسلتين مسحتين وترك المسحتين وقال رجل : لمطر الوراق من كان يقول : المسح على الرجلين ؟ فقال : فقهاء كثير.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 54, 1/19

160-حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، عَنْ حَمَّادِ بْنِ سَلَمَةَ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ زَيْدٍ، عَنْ يُوسُفَ بْنِ مِهْرَانَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: " الْأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ "

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 160, 1/294