405 Kayıt Bulundu.
Giriş
Giriş
Bize Hennâd, Kuteybe ve Ebû Kureyb, onlara Vekî’, ona el-A'meş, ona Mücâhid, ona Tâvûs, ona İbn Abbâs şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) iki mezarın yanından geçmiş ve şöyle buyurmuştu: "Bu ikisi mezarlarında azap görüyorlar. Üstelik azaplarına sebep olan şey büyük bir günah değil. Buradaki idrar yaparken sütre kullanmazdı, şuradaki ise insanlar arasında laf taşırdı." Ebû İsa şöyle demiştir: Bu konuda Ebû Hureyre, Ebû Musa, Abdurrahman b. Hasene, Zeyd b. Sâbit ve Ebû Bekre'den hadis rivayet edilmiştir. Yine Ebû İsa dedi ki: Bu, hasen-sahîh bir hadistir. Mansûr bu hadisi Mücâhid'den, o da İbn Abbâs'tan rivayet etmiş, bu senette Tâvûs'u zikretmemiştir. el-A'meş'in rivayeti daha sahihtir. Dedi ki: Vekî'in müstemlisi Ebû Bekir Muhammed b. Ebân el-Belhî’den işittim, o da Vekî'in şöyle dediğini duymuştur: "el-A'meş, İbrahim'in isnadını Mansûr'dan daha iyi bilir."
Bize Hennâd, Kuteybe ve Ebû Kureyb, onlara Vekî’, ona el-A'meş, ona Mücâhid, ona Tâvûs, ona da İbn Abbâs şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) iki mezarın yanından geçerken şöyle buyurmuştu: "Bu ikisi mezarlarında azap görüyorlar. Üstelik azaplarına sebep olan şey büyük bir günah değil. Bunlardan biri idrar yaparken sütre kullanmazdı, diğeri ise insanlar arasında laf taşırdı." Ebû İsa şöyle demiştir: Bu konuda Ebû Hureyre, Ebû Musa, Abdurrahman b. Hasene, Zeyd b. Sâbit ve Ebû Bekre'den hadis rivayet edilmiştir. Yine Ebû İsa dedi ki: Bu, hasen-sahîh bir hadistir. Mansûr bu hadisi Mücâhid'den o da İbn Abbâs'tan rivayet etmiştir. Bu senette Tâvûs'u zikretmemiştir. el-A'meş'in rivayeti daha sahihtir. Dedi ki: Vekî'in müstemlisi Ebû Bekir Muhammed b. Ebân el-Belhî’den işittim, o da Vekî'in şöyle dediğini duymuştur: "el-A'meş, İbrahim'in isnadını Mansûr'dan daha iyi bilir."
Bize Ebû Abdullah el-Hafız, ona Ebû’l-Fadl b. İbrahim, ona Ahmed b. Seleme, ona İshak b. İbrahim, ona Cerîr, ona Mansur, ona eş-Şa’bî, ona el-Muğîre b. Şu’be’nin âzâdlısı Verrâd, ona da el-Muğîre b. Şu’be (ra) Rasûlullah’dan (sav) şöyle rivayet etmiştir: “Allah sizlere, annelere (ve babalara) itâatsizlik etmeyi, kız çocuklarını diri diri toprağa gömmeyi, verilmesi gerekeni vermemeyi ve alınması gerekmeyeni almayı haram kıldı. Ayrıca dedikoduyu, çok soru sormayı ve malı zâyi etmeyi de sizin için hoş görmedi.” Bunu el-Buhârî es-Sahîh’de Osman b. Ebî Şeybe vasıtasıyla Cerîr’den, Müslim de İshak b. İbrahim’den rivayet etmiştir.
Açıklama: “Malı zâyi etmek”; servetini gereksiz yere telef etmek, israf edip tüketmektir. Şüphesiz ki servet, Allah’ın insanlara bir lütfudur. Her türlü servetin nihaî sahibi Allah’tır. Âyet-i kerîmede; “Yerlerin ve göklerin mirası Allah’a âittir” (Âl-i İmrân, 180; Hadîd, 10) buyurulmaktadır. Yüce Allah, servet nasip ettiği insanlara bazı sorumluluklar da yüklemiştir. Yüklediği sorumluluğun başında da, bu servetin insanlığın faydasına olacak şekilde kullanılması gelir. Bunun yolu da tasadduk ve hayır-hasenatın yanında iş yerleri açmak, çeşitli yatırımlarla insanlara faydalı olmak gelir. Servetin gereksiz yere telef edilip tüketilmesi ise, Yüce Mevlâ’nın izin vermediği ve meşrû görmediği haksız ve çirkin bir davranıştır. “Verilmesi gerekeni vermeyip alınması gerekmeyeni almak” cümlesinde de; genel bir ifâde ile yapılması gerekeni yapmamak ve yapılmaması gerekeni yapmak kastedilmektedir. Devlete veya insanlara karşı yapması gerekeni yapmamak ve vermesi gereken borcunu vermemektir. Buna mukabil hakkı olmayan veya kendisine ait olmayan şeyleri istemektir.
Bize Ebû Bekir b. Ebû Şeybe, ona Hafs b. Giyâs ve Yahya b. Saîd, ona İbn Cüreyc, ona Süleyman b. Atîk, ona Talk b. Habîb, ona el-Ahnef b. Kays, ona da Abdullah (ra) Rasûlullah’ın (sav)şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Gösteriş amacıyla laf cambazlığı yapanlar helâk olmuştur." Hz. Peygamber bu sözü üç kez tekrarladı.
Açıklama: Buradaki “tanattu” kelimesi, yokuşa sürmek, ince eleyip sık dokumak, gereksiz yere lafı uzatmak, çıkmaza sokmak vb. manalara gelir. Gösteriş ve kalpleri kendine çekmek amacıyla edebiyat yapmaktır. Nevevî bu kelimeyi avâma karşı konuşurken lügat parçalamak, lafzın ve i’râbın inceliklerine dalarak gereksiz teferruata girmek diye açıklar. Münâvî de, meseleyi ilgisi olmayan konulara çekerek laf kalabalığı yapmaktır, der. Bazılarına göre bir âlimi istediği fetvâyı vermeye zorlamak; bazılarına göre dinde aşırı gitmek; bazılarına göre de vukûu nâdir meseleleri sormaktır.
Bize Ebû Saîd el-Eşecc ile Ebû Küreyb Muhammed b. el-Alâ ve İshak b. İbrahim, onlara Vekî’; -İshak bize Vekî’ haber verdi dedi, diğer ikisi ise bize Vekî’ hadis olarak rivayet etti ifadesini kullandılar-, ona el-A'meş, ona Mücâhid, ona Tâvûs, ona İbn Abbâs’ın (ra) rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) iki mezarın yanından geçerken şöyle buyurmuştu: "Bunlara azap ediliyor, hem de çok büyük olmayan sebeplerden dolayı azap görüyorlar. Bunlardan biri insanlar arasında söz taşırdı, diğeri ise idrar yaparken örtünmüyordu." Sonra Hz. Peygamber (sav) taze bir hurma dalı isteyip onu iki parçaya ayırmış ve her birini bir mezara dikerek şöyle buyurmuştu: "Bu dallar kurumadıkça, umulur ki bu kimselerin azabı hafifletilir."
Açıklama: Bu hadîse genellikle "idrarından sakınmıyordu" diye mana verilmektedir. Bu manaya uygun başka rivayetler vardır. Ancak bu hadiste örtünmek anlamına gelen "setr" fiili kullanılmaktadır. O dönemde müstakil tuvaletler bulunmadığı için insanlar bu ihtiyaçlarını açık alanda yerine getirirlerdi. Dolayısıyla hadisin, abdest bozarken bir sütrenin arkasına geçilmesi, insanların gözleri önünde yapılmaması, mahremiyete uygun davranılması manasına gelmesi muhtemeldir.
Bana Harmele b. Yahya et-Tücîbî, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihâb, ona Urve b. ez-Zübeyr’in rivayet ettiğine göre Hz. Âişe (ra) şöyle demiştir: “Şu Ebû Hureyre'ye (ra) hayret etmez misin?! Gelip hücremin yanına oturmuş sesini bana duyuracak şekilde Hz. Peygamber'den (sav) hadis rivayet ediyor. O sırada ben içeride namaz kılıyordum, henüz namazımı bitirmeden o da kalkıp gitti. Eğer ona yetişebilseydim, ’Rasulullah (sav) sizin gibi hızlı hızlı konuşmazdı’ diye cevap verecektim.” İbn Şihâb'ın rivayetine göre İbnü'l-Müseyyeb, Ebû Hureyre’nin (ra) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "İnsanlar, Ebû Hureyre çok hadis rivayet ediyor, diyorlar. Varılacak yer Allah'ın huzurudur. Ensar ve muhacirler neden onun kadar hadis rivayet etmiyor? diye soruyorlar. Size bunun sebebini anlatayım: Ensar kardeşlerimi arazileriyle uğraşmak, muhacir kardeşlerimi de çarşı pazarda ticaret yapmak meşgul ediyordu. Ben ise karın tokluğuna kanaat edip Rasûlullah'ın (sav) yanından ayrılmıyordum. Onlar yokken ben Rasûlullah'ı görüyor, onların unuttuklarını ben ezberleyip öğreniyordum. Rasûlullah (sav) bir gün, "Hanginiz elbisesini yayar, benim hadisimden alır ve onu göğsünde toplarsa o işittiği şeyi asla unutmayacaktır" buyurmuştu. Hemen üstümdeki hırkayı çıkarıp yere serdim. Hz. Peygamber sözünü bitirinceye kadar bekledim. Sonra onu toplayıp göğsüme koydum. O günden sonra Rasûlullah’ın (sav) bana söylediği hiç bir şeyi unutmadım. Eğer Cenâb-ı Hak kitabında şu iki âyeti indirmeseydi, asla tek bir hadis bile rivayet etmezdim: "Bizim indirdiğimiz delilleri ve hidayeti gizleyenler..." (Bakara, 2/159-160).
Bize Ebû Saîd el-Eşecc ile Ebû Küreyb Muhammed b. el-Alâ ve İshak b. İbrahim, onlara Vekî’; -İshak bize Vekî’ haber verdi dedi, diğer ikisi ise bize Vekî’ hadis olarak rivayet etti ifadesini kullandılar-, ona el-A'meş, ona Mücâhid, ona Tâvûs, ona İbn Abbâs’ın (ra) rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) iki mezarın yanından geçerken şöyle buyurmuştu: "Bunlara azap ediliyor, hem de çok büyük olmayan sebeplerden dolayı azap görüyorlar. Bunlardan biri insanlar arasında söz taşırdı, diğeri ise idrar yaparken örtünmüyordu." Sonra Hz. Peygamber (sav) taze bir hurma dalı isteyip onu iki parçaya ayırmış ve her birini bir mezara dikerek şöyle buyurmuştu: "Bu dallar kurumadıkça, umulur ki bu kimselerin azabı hafifletilir."