حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا زَائِدَةُ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَا مِنْ رَجُلٍ يَسْلُكُ طَرِيقًا يَطْلُبُ فِيهِ عِلْمًا إِلاَّ سَهَّلَ اللَّهُ لَهُ بِهِ طَرِيقَ الْجَنَّةِ وَمَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Zâide, ona A'meş, ona Ebû Salih, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber (sav)'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kim ilim elde etmek üzere yola koyulursa, bu gayreti nedeniyle Allah da ona cennete giden yolu kolaylaştırır. Amelleri yetersiz kalan kimseyi, soyu-sopu kurtaramaz"

Açıklama: Orijinal metindeki ''لَمْ يُسْرِعْ'' ifadesi, Türkçe'ye uygunluk açısından, hadisin manası da dikkate alınarak ''kurtarmaz'' şeklinde tercüme edilmiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 1, /841

حَدَّثَنَا آدَمُ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ حَدَّثَنِى ابْنُ الأَصْبَهَانِىِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا صَالِحٍ ذَكْوَانَ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ . قَالَتِ النِّسَاءُ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم غَلَبَنَا عَلَيْكَ الرِّجَالُ ، فَاجْعَلْ لَنَا يَوْمًا مِنْ نَفْسِكَ . فَوَعَدَهُنَّ يَوْمًا لَقِيَهُنَّ فِيهِ ، فَوَعَظَهُنَّ وَأَمَرَهُنَّ ، فَكَانَ فِيمَا قَالَ لَهُنَّ "مَا مِنْكُنَّ امْرَأَةٌ تُقَدِّمُ ثَلاَثَةً مِنْ وَلَدِهَا إِلاَّ كَانَ لَهَا حِجَابًا مِنَ النَّارِ." فَقَالَتِ امْرَأَةٌ وَاثْنَيْنِ فَقَالَ " وَاثْنَيْنِ. "

Bize Adem, ona Şu'be, ona İbn Esbehânî, ona Ebu Salih Zekvân, ona da Ebu Said el-Hudrî şöyle rivayet etmiştir: "Hanım sahâbîler, Peygamber Efendimiz’e (sav) 'Erkekler seninle o kadar çok vakit geçiriyor ki, bize sıra gelmiyor. Bize de kendinizden özel bir gün ayırsanız' dediler. O da onlara, kendileriyle buluşacağı bir gün belirledi. Onlara vaazda bulunup (bazı şeyleri) emretti. Onlara 'Sizden bir hanımın üç çocuğu kendinden önce ölürse, bu üç çocuk, ahirette onunla ateş arasında bir perde olur' buyurdu. Bir kadın 'peki ya iki çocuk olursa' dedi. Hz. Peygamber (sav) 'iki çocuk da' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî İlim 35, 1/217

حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا خَلَفُ بْنُ أَيُّوبَ الْعَامِرِىُّ عَنْ عَوْفٍ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « خَصْلَتَانِ لاَ تَجْتَمِعَانِ فِى مُنَافِقٍ حُسْنُ سَمْتٍ وَلاَ فِقْهٌ فِى الدِّينِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ . وَلاَ نَعْرِفُ هَذَا الْحَدِيثَ مِنْ حَدِيثِ عَوْفٍ إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ هَذَا الشَّيْخِ خَلَفِ بْنِ أَيُّوبَ الْعَامِرِىِّ وَلَمْ أَرَ أَحَدًا يَرْوِى عَنْهُ غَيْرَ أَبِى كُرَيْبٍ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَلاَءِ وَلاَ أَدْرِى كَيْفَ هُوَ؟

Bize Ebu Küreyb, ona Halef b. Eyyub el-Âmirî, ona Avf, ona İbn Sîrîn, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber (sav)'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Münafıkta, güzel ahlak ve dinde anlayış sahibi olmak (gibi) iki özellik bir araya gelmez." [Ebu İsa şöyle demiştir: Bu, garîb bir hadistir. Bu hadisi, sadece Halef b. Eyyub el-Âmirî denen şeyhin Avf'tan rivayeti olarak biliyoruz. (Bu şeyhten), Ebu Küreyb Muhammed b. Alâ dışında rivayette bulunanı da, onun durumunu da bilmiyorum.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İlim 19, 5/49

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى الرَّازِىُّ حَدَّثَنَا عِيسَى عَنِ الأَوْزَاعِىِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعْدٍ عَنِ الصُّنَابِحِىِّ عَنْ مُعَاوِيَةَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الْغَلُوطَاتِ."

Bize İbrahim b. Musa er-Râzî, ona İsa, ona el-Evzaî, ona Abdullah b. Sa'd, ona es-Sunâbihî, ona da Muaviye şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav), mugalatayı, yani insanların aklını karıştıran karmaşık soruları yasakladı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 8, /844

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا سُرَيْجُ بْنُ النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا فُلَيْحٌ عَنْ أَبِى طُوَالَةَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَعْمَرٍ الأَنْصَارِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ تَعَلَّمَ عِلْمًا مِمَّا يُبْتَغَى بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ لاَ يَتَعَلَّمُهُ إِلاَّ لِيُصِيبَ بِهِ عَرَضًا مِنَ الدُّنْيَا لَمْ يَجِدْ عَرْفَ الْجَنَّةِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ." يَعْنِى رِيحَهَا .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Süreyc b. Numan, ona Füleyh, ona Ebu Tuvale Abdullah b. Abdurrahman b. Ma'mer el-Ensarî, ona Said b. Yesar ona da Ebu Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Kim Aziz ve Celil Allah’ın rızasını kazanmak için öğrenilmesi gereken bir ilmi, sadece dünya menfaati elde etmek amacıyla öğrenirse, kıyamet gününde cennetin kokusunu dahi alamaz."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 12, /845

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ أَخْبَرَنَا الْمَسْعُودِىُّ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنِ ابْنِ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنْ سَنَّ سُنَّةَ خَيْرٍ فَاتُّبِعَ عَلَيْهَا فَلَهُ أَجْرُهُ وَمِثْلُ أُجُورِ مَنِ اتَّبَعَهُ غَيْرَ مَنْقُوصٍ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئًا وَمَنْ سَنَّ سُنَّةَ شَرٍّ فَاتُّبِعَ عَلَيْهَا كَانَ عَلَيْهِ وِزْرُهُ وَمِثْلُ أَوْزَارِ مَنِ اتَّبَعَهُ غَيْرَ مَنْقُوصٍ مِنْ أَوْزَارِهِمْ شَيْئًا » . وَفِى الْبَابِ عَنْ حُذَيْفَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى : هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَقَدْ رُوِىَ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوُ هَذَا . وَقَدْ رُوِىَ هَذَا الْحَدِيثُ عَنِ الْمُنْذِرِ بْنِ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَقَدْ رُوِىَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَيْضًا .

Bize Ahmed b. Menî, ona Yezid b. Harun, ona el-Mesûdî, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona İbn Cerîr b. Abdullah, ona da babası (Cerîr b. Abdullah), Hz. Peygamber (sav)'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kim güzel bir yol (sünnet) başlatır ve ardından başkaları da o yolda yürürse, ona hem yaptığı iyiliğin sevabı verilir, hem de kendisinden sonra o yolda gidenlerin sevapları kadar bir ecir yazılır. Üstelik onların sevaplarından da hiçbir şey eksiltilmez. Ama kim kötü bir yol (sünnet) başlatır ve ardından başkaları da o kötülüğe uyarak giderse, ona hem yaptığı kötülüğün günahı yüklenir, hem de kendisinden sonra onu izleyenlerin günahı kadar vebal yazılır. Üstelik onların günahlarından da hiçbir şey eksiltilmez." [Bu konuda Huzeyfe'den de hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa şöyle demiştir: Bu, hasen-sahih bir hadistir. Bu tarik dışında da, buna benzer şekilde, Cerîr b. Abdullah'ın Hz. Peygamber (sav)'den rivayeti olarak nakledilmiştir. Bu hadis Münzir b. Cerîr b. Abdullah'dan, ona babasından, ona da Hz. Peygamber (sav)'den rivayet edilmiştir. Aynı şekilde (hadis), Ubeydullah b. Cerîr'den, ona babasından, ona da Hz. Peygamber (sav)'den rivayet edilmiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İlim 15, 5/43

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ ثَابِتٍ الْمَرْوَزِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ أَخْبَرَنِى ابْنُ أَبِى نَمْلَةَ الأَنْصَارِىُّ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ بَيْنَمَا هُوَ جَالِسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَعِنْدَهُ رَجُلٌ مِنَ الْيَهُودِ مُرَّ بِجَنَازَةٍ فَقَالَ: يَا مُحَمَّدُ هَلْ تَتَكَلَّمُ هَذِهِ الْجَنَازَةُ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: "اللَّهُ أَعْلَمُ." فَقَالَ الْيَهُودِىُّ إِنَّهَا تَتَكَلَّمُ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَا حَدَّثَكُمْ أَهْلُ الْكِتَابِ فَلاَ تُصَدِّقُوهُمْ وَلاَ تُكَذِّبُوهُمْ وَقُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ فَإِنْ كَانَ بَاطِلاً لَمْ تُصَدِّقُوهُ وَإِنْ كَانَ حَقًّا لَمْ تُكَذِّبُوهُ."

Bize Ahmed b. Muhammed b. Sabit el-Mervezî, ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona Zührî, ona İbn Ebu Nemle el-Ensari, ona da babası (Ömer b. Muaz) şöyle rivayet etmiştir: "Kendisi, Rasulullah'ın (sav) yanında otururken Yahudi bir adam da yanındaydı. O sırada yanlarından bir cenaze geçti. Yahudi 'Ey Muhammed! Bu cenaze konuşabilir mi?' diye sordu. Hz. Peygamber (sav) 'Allah daha iyi bilir' dedi. Yahudi de 'konuşabilir' dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) 'Ehli kitabın dediklerini ne onaylayın ne de yalanlayın. Sadece 'Biz Allah'a ve peygamberlerine inandık' deyin. Eğer (dedikleri) batıl ise onaylamamış, hak ise de yalanlamamış olursunuz' buyurdu."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 2, /841

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى الزِّنَادِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ خَارِجَةَ - يَعْنِى ابْنَ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ - قَالَ قَالَ زَيْدُ بْنُ ثَابِتٍ أَمَرَنِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَتَعَلَّمْتُ لَهُ كِتَابَ يَهُودَ وَقَالَ "إِنِّى وَاللَّهِ مَا آمَنُ يَهُودَ عَلَى كِتَابِى." فَتَعَلَّمْتُهُ فَلَمْ يَمُرَّ بِى إِلاَّ نِصْفُ شَهْرٍ حَتَّى حَذَقْتُهُ فَكُنْتُ أَكْتُبُ لَهُ إِذَا كَتَبَ وَأَقْرَأُ لَهُ إِذَا كُتِبَ إِلَيْهِ.

Bize Ahmed b. Yunus, ona İbn Ebu Zinad, ona babası (Abdullah b. Zekvan), ona Hârice b. Zeyd b. Sabit, ona da Zeyd b. Sabit şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) bana 'And olsun ki ben, yazışma konusunda Yahudilere güvenmiyorum' diyerek bana İbranice öğrenmemi emretti. Ben de on beş gün içinde gayet iyi bir şekilde İbranice öğrendim. Artık Hz. Peygamber (sav) İbranice bir şey yazdırmak istediğinde onu ben yazıyor, okutmak istediğinde onu ben okuyordum."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 2, /842

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا أَبُو شِهَابٍ عَنِ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِى الْمُتَوَكِّلِ النَّاجِىِّ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ "مَا كُنَّا نَكْتُبُ غَيْرَ التَّشَهُّدِ وَالْقُرْآنِ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Ebu Şihâb, ona Hazzâ, ona Ebu Mütevekkil en-Nâcî, ona da Ebu Said el-Hudrî şöyle rivayet etti: "Bizler, teşehhüd (duası) ve Kur'ân (ayetleri) dışında (başka bir şey) yazmıyorduk."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 3, /842

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "حَدِّثُوا عَنْ بَنِى إِسْرَائِيلَ وَلاَ حَرَجَ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ali b. Müshir, ona Muhammed b. Amr, ona Ebu Seleme, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "İsrail oğullarından nakilde bulunabilirsiniz. (Bunda) sakınca yoktur."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İlim 11, /845