حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يُونُسَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ قَالَ سَمِعْتُ عَائِشَةَ رضى الله عنها تَقُولُ: "كَانَ يَكُونُ عَلَىَّ الصَّوْمُ مِنْ رَمَضَانَ فَمَا أَسْتَطِيعُ أَنْ أَقْضِيَهُ إِلاَّ فِى شَعْبَانَ." [الشُّغُلُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَوْ بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.]

Bize Ahmed b. Abdullah b. Yunus, ona Züheyr, ona Yahya b. Said, ona Ebu Seleme, ona da Aişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: "Üzerimde ramazan ayından kalma oruç (borcu) olurdu da onu ancak (ertesi yılın) şaban ayında kaza edebilirdim." [(Yahya b. Said şöyle demiştir): (Bunun sebebi) Rasulullah'tan (sav) kaynaklanan meşguliyet veya Rasulullah (sav) ile meşgul olmak idi.]

Açıklama: ''... الشُّغُلُ مِنْ'' ifadesinin râvi Yahya'nın sözü olduğuna dair bk. Vellevî, el-Bahru'l-muhîtü's-seccâc, XXI, 301. ''..أَوْ'', ravilerden kaynaklanan bir şüphedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2687, /445

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رُمْحِ بْنِ الْمُهَاجِرِ أَخْبَرَنِى اللَّيْثُ عَنِ ابْنِ الْهَادِ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ أَبِى عَيَّاشٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ رضى الله عنه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَا مِنْ عَبْدٍ يَصُومُ يَوْمًا فِى سَبِيلِ اللَّهِ إِلاَّ بَاعَدَ اللَّهُ بِذَلِكَ الْيَوْمِ وَجْهَهُ عَنِ النَّارِ سَبْعِينَ خَرِيفًا."

Bize Muhammed b. Rumh b. Muhacir, ona Leys, ona İbn Hâd, ona Süheyl b. Ebu Salih, ona Numan b. Ebu Ayyâş, ona da Ebu Said el-Hudrî (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Cenâb-ı Hak, Allah yolunda bir gün oruç tutan her bir kulun yüzünü, oruçlu olduğu o gün sebebiyle cehennemden yetmiş sene uzaklaştırır."

Açıklama: Tercümede mana esas alınmıştır. Arapça dil kuralları -kısmen- ihlal edilmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2711, /448

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا بَكْرٌ - يَعْنِى ابْنَ مُضَرَ - عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ عَنْ بُكَيْرٍ عَنْ يَزِيدَ مَوْلَى سَلَمَةَ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ رضى الله عنه قَالَ: "لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ (وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ)، كَانَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يُفْطِرَ وَيَفْتَدِىَ حَتَّى نَزَلَتِ الآيَةُ الَّتِى بَعْدَهَا فَنَسَخَتْهَا.

Bize Kuteybe b. Said, ona Bekir b. Mudar, ona Amr b. Hâris, ona Bükeyr, Seleme'nin mevlası olan Yezid, ona da Seleme b. Ekva (ra) şöyle rivayet etmiştir: "(Oruca güç yetiremeyenler, bir yoksulu doyuracak kadar fidye verirler) ayeti indiğinde, bir sonraki ayet nazil olup da öncekinin hükmünü neshedinceye dek, oruç tutmak istemeyenler fidye verirdi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2685, /444

حَدَّثَنِى عَمْرُو بْنُ سَوَّادٍ الْعَامِرِىُّ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ عَنْ بُكَيْرِ بْنِ الأَشَجِّ عَنْ يَزِيدَ مَوْلَى سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ رضى الله عنه أَنَّهُ قَالَ: "كُنَّا فِى رَمَضَانَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَنْ شَاءَ صَامَ وَمَنْ شَاءَ أَفْطَرَ فَافْتَدَى بِطَعَامِ مِسْكِينٍ حَتَّى أُنْزِلَتْ هَذِهِ الآيَةُ (فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ)."

Bize Amr b. Sevvâd el-Âmirî, ona Abdullah b. Vehb, ona Amr b. Hâris, ona Bükeyr b. Eşec, ona Seleme b. Ekva'nın mevlası Yezid, ona da Seleme b. Ekva (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Bizler (İçinizden ramazan ayına erişenler, oruçlarını tutsunlar) ayeti nazil oluncaya dek, Rasulullah (sav) döneminde ramazan ayını şöyle geçirirdik: Dileyen oruç tutar, dileyen de tutmayıp bir yoksulu doyuracak kadar fidye verirdi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2686, /445

وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا بِشْرُ بْنُ عُمَرَ الزَّهْرَانِىُّ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ بِلاَلٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ: "وَذَلِكَ لِمَكَانِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم."

Bize İshak b. İbrahim, ona Bişr b. Ömer ez-Zehrânî, ona Süleyman b. Bilal, ona da Yahya b. Said hadisi bu isnadla ancak şu lafızla rivayet etmiştir. "(Bunun sebebi) Rasulullah'ın (sav) konumundan kaynaklanıyordu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2688, /445

وَحَدَّثَنِيهِ مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ حَدَّثَنِى يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ وَقَالَ: "فَظَنَنْتُ أَنَّ ذَلِكَ لِمَكَانِهَا مِنَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم." [يَحْيَى يَقُولُهُ.]

Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona İbn Cüreyc, ona da Yahya b. Said hadisi bu isnadla rivayet etmiş ve şöyle demiştir: "Ben bu durumun, Aişe'nin Hz. Peygamber'in (sav) nezdindeki konumundan kaynaklandığını düşünüyorum." [Bu sözü, (hadisin râvilerinden) Yahya söylemiştir.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2689, /445

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا عَمْرٌو النَّاقِدُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ كِلاَهُمَا عَنْ يَحْيَى بِهَذَا الإِسْنَادِ وَلَمْ يَذْكُرَا فِى الْحَدِيثِ الشُّغْلُ بِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.

Bize Muhammed b. Müsennâ, ona Abdülvehhâb; (T) Bize Amr en-Nâkıd, ona Süfyân, onlara da Yahya bu isnad ile nakletmiş ancak hadisinde 'Rasulullah (sav) ile meşgul olmaktan dolayı' ifadesini zikretmemişlerdir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2690, /445

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عُمَرَ الْمَكِّىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ الدَّرَاوَرْدِىُّ عَنْ يَزِيدَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْهَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّهَا قَالَتْ: "إِنْ كَانَتْ إِحْدَانَا لَتُفْطِرُ فِى زَمَانِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَمَا تَقْدِرُ عَلَى أَنْ تَقْضِيَهُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى يَأْتِىَ شَعْبَانُ."

Bize Muhammed b. Ebu Ömer el-Mekkî, ona Abdülaziz b. Muhammed ed-Derâverdî, ona Yezid b. Abdullah b. Hâd, ona Muhammed b. İbrahim, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona da Aişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) döneminde bizden birinin ramazan orucunu tutamayıp, Rasulullah (sav) ile birlikte (ertesi yılın) şaban ayı gelinceye dek kaza etmeye imkan bulamadığı olurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2691, /445

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ جَمِيعًا عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ - قَالَ أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ - عَنِ ابْنِ أَبِى لَبِيدٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ قَالَ "سَأَلْتُ عَائِشَةَ رضى الله عنها عَنْ صِيَامِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ كَانَ يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ قَدْ صَامَ، وَيُفْطِرُ حَتَّى نَقُولَ قَدْ أَفْطَرَ. وَلَمْ أَرَهُ صَائِمًا مِنْ شَهْرٍ قَطُّ أَكْثَرَ مِنْ صِيَامِهِ مِنْ شَعْبَانَ، كَانَ يَصُومُ شَعْبَانَ كُلَّهُ كَانَ يَصُومُ شَعْبَانَ إِلاَّ قَلِيلاً."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Amr en-Nâkıd, onlara İbn Uyeyne, ona İbn Ebu Lebîd, ona da Ebu Seleme şöyle rivayet etmiştir: "Aişe'ye (r.anha) Rasulullah'ın (sav) tuttuğu oruçlar hakkında sorduğumda şöyle cevap verdi: 'Hz. Peygamber (sav), biz (o ayı) hep oruçlu geçirdi diyecek şekilde (bazı ayları) oruçlu geçirir, bazılarında da hiç oruç tutmadı diyecek şekilde, (o ayda) hiç oruç tutmazdı. Ben Hz. Peygamber'in (sav) şaban ayındaki kadar daha fazla oruç tuttuğu başka bir ay görmedim. Bazen şaban ayının tamamını, bazen de tamamına yakınını oruçlu geçirirdi.'"

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2722, /450

حَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ وَهْبٍ يُحَدِّثُ عَنْ يُونُسَ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ؛ (ح) وَحَدَّثَنِى حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ أَخْبَرَنِى سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ وَأَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ قَالَ: "أُخْبِرَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ يَقُولُ لأَقُومَنَّ اللَّيْلَ وَلأَصُومَنَّ النَّهَارَ مَا عِشْتُ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم آنْتَ الَّذِى تَقُولُ ذَلِكَ؟ فَقُلْتُ لَهُ قَدْ قُلْتُهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَإِنَّكَ لاَ تَسْتَطِيعُ ذَلِكَ، فَصُمْ وَأَفْطِرْ وَنَمْ وَقُمْ، وَصُمْ مِنَ الشَّهْرِ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ، فَإِنَّ الْحَسَنَةَ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، وَذَلِكَ مِثْلُ صِيَامِ الدَّهْرِ. قَالَ قُلْتُ فَإِنِّى أُطِيقُ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ. قَالَ صُمْ يَوْمًا وَأَفْطِرْ يَوْمَيْنِ. قَالَ قُلْتُ فَإِنِّى أُطِيقُ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ. قَالَ صُمْ يَوْمًا وَأَفْطِرْ يَوْمًا، وَذَلِكَ صِيَامُ دَاوُدَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ، وَهُوَ أَعْدَلُ الصِّيَامِ. قَالَ قُلْتُ فَإِنِّى أُطِيقُ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لاَ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ." قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرٍو رضى الله عنهما لأَنْ أَكُونَ قَبِلْتُ الثَّلاَثَةَ الأَيَّامَ الَّتِى قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَحَبُّ إِلَىَّ مِنْ أَهْلِى وَمَالِى.

Bana Ebu Tahir, ona Abdullah b. Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihâb; (T) Bana Harmele b. Yahya, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihâb, ona Said b. Müseyyeb ve Ebu Seleme b. Abdurrahman, onlara da Abdullah b. Amr (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah'a (sav) 'Yaşadığım sürece, geceleri sürekli namaz kılacağım, gündüzleri de devamlı oruç tutacağım' dediğim haber verilmiş. Bunun üzerine Rasulullah (sav) 'Bunları söyleyen sen misin?' buyurdu. Nebî'ye (sav) '(Evet) ya Rasulullah! O sözü ben söyledim' deyince, Hz. Peygamber (sav) 'Buna güç yetiremezsin. Bazen oruç tut bazen tutma. (Gecenin bir kısmında) uyu, (bir kısmında da) namaz kıl. Ayın üç gününde oruç tut. Zira iyilikler, on katı ile ödüllendirilir. Böylece senenin tamamı oruçlu geçirilmiş gibi olur' buyurdu. 'Bundan daha fazlasını yapabilirim' dedim. Nebî (sav) 'O zaman, bir gün oruç tut, iki gün tutma' buyurdu. 'Ya Rasulullah! Bundan daha fazlasını da yapabilirim' deyince, 'O halde bir gün oruç tut, bir gün tutma. Bu, Dâvûd'un (as) orucudur ve oruçların da en mutedilidir' buyurdu. 'Bundan da fazlasını yapabilirim' dediğimde ise Allah Rasulü 'Bundan daha faziletlisi yoktur' buyurdu. Abdullah b. Amr (r.anhuma) (sonradan) 'Rasulullah'ın (sav) söylediği üç günü kabul etmem, bana ailemden ve malımdan daha hoş gelirdi' diyerek hayıflanmıştır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2729, /451