حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْعَنْبَرِىُّ حَدَّثَنَا الضَّحَّاكُ بْنُ مَخْلَدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ رِفَاعَةَ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَصُومُ الاِثْنَيْنِ وَالْخَمِيسَ. فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّكَ تَصُومُ يَوْمَ الاِثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ. فَقَالَ إِنَّ يَوْمَ الاِثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ يَغْفِرُ اللَّهُ فِيهِمَا لِكُلِّ مُسْلِمٍ إِلاَّ مُهْتَجِرَيْنِ يَقُولُ دَعْهُمَا حَتَّى يَصْطَلِحَا."

Bize Abbas b. Abdülazim el-'Anberî, ona Dahhâk b. Mahled, ona Muhammed b. Rifâa, ona Süheyl b. Ebu Salih, ona babası (Ebu Sâlih es-Semmân), ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: "Nebî (sav) pazartesi ve perşembe günleri oruç tutardı. Ona (bunun nedenini merak ederek) 'Yâ Rasulullah! Sen pazartesi ve perşembe günü oruç tutuyorsun!' dediler. Hz. Peygamber (sav) de 'Çünkü Allah (cc), küs olan kişiler hariç pazartesi ve perşembe günü her müslümanı bağışlar. Onlar hakkında da 'Barışıncaya dek onları kendi hallerine bırakın buyurur' dedi."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi's-sıyâm 42, /278

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ: "أَنَّهُ سَمِعَ مُعَاوِيَةَ بْنَ أَبِى سُفْيَانَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ عَامَ حَجَّ وَهُوَ عَلَى الْمِنْبَرِ يَقُولُ يَا أَهْلَ الْمَدِينَةِ أَيْنَ عُلَمَاؤُكُمْ؟ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ لِهَذَا الْيَوْمِ هَذَا يَوْمُ عَاشُورَاءَ وَلَمْ يُكْتَبْ عَلَيْكُمْ صِيَامُهُ وَأَنَا صَائِمٌ فَمَنْ شَاءَ فَلْيَصُمْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيُفْطِرْ."

Bana Mâlik, ona İbn Şihâb, ona da Humeyd b. Abdurrahman b. Avf şöyle rivayet etmiştir: "Aşure gününde, hac mevsimindeyken Muâviye b. Ebu Süfyân'ı minberde şöyle derken işitmiştim: 'Ey Medine ahalisi! Hani alimleriniz nerededir? Ben Rasulullah'ın (sav) bu gün için 'Bu aşure günüdür. O günün orucu size farz kılınmamıştır. Ben ise oruçluyum. Dileyen bugün oruç tutsun, dileyen tutmasın' buyurduğunu işittim'."

• İmam Mâlik Muvatta' Sıyâm 668, 1/105

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ بَلَغَهُ: أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ أَرْسَلَ إِلَى الْحَارِثِ بْنِ هِشَامٍ أَنَّ غَدًا يَوْمُ عَاشُورَاءَ. فَصُمْ وَأْمُرْ أَهْلَكَ أَنْ يَصُومُوا.

Mâlik (b. Enes) 'Bana ulaştığına göre' diyerek şöyle bir rivayet nakletmiştir: "Ömer b. Hattâb, Hâris b. Hişâm'a şöyle bir haber yollamıştı: Yarın aşure günüdür. Bu sebeple oruç tut ve ailene de tutmalarını emret."

• İmam Mâlik Muvatta' Sıyâm 669, 1/105

أَخْبَرَنَا الرَّبِيعُ بْنُ سُلَيْمَانَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ قَالَ أَخْبَرَنِى أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ: "أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَةَ عَنْ صِيَامِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يُفْطِرُ، وَيُفْطِرُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يَصُومُ. وَكَانَ يَصُومُ شَعْبَانَ أَوْ عَامَّةَ شَعْبَانَ."

Bize Rebî b. Süleyman, ona İbn Vehb, ona Üsâme b. Zeyd, ona Muhammed b. İbrahim, ona da Ebu Seleme b. Abdurrahman şöyle rivayet etmiştir: "Âişe'ye, Rasulullah'ın (sav) (aylık tuttuğu) orucu hakkında sordum, şöyle cevap verdi: 'Hz. Peygamber (sav), bizler 'Herhalde (bu ay) hiç orucu bırakmayacak' diyecek kadar oruç tutar; bazen de bizler 'Herhalde (bu ay) hiç oruç tutmayacak' diyecek şekilde oruç tutmazdı. Şaban ayının ise tamamını veya büyük kısmını oruçlu geçirirdi'."

Açıklama: Metindeki ''أَوْ'' ifadesi Sindî'ye göre ''بل'' anlamındadır. Şarih Vellevî'ye göre, râvilerden kaynaklanan bir şüphe de olabilir (Vellevî, Zahîratü'l-'ukbâ, XXI, 17). Tercümede Sindî'nin görüşü tercih edilmiştir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 34, /2230

حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ حَمْزَةَ حَدَّثَنِى ثَوْرُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ خَالِدِ بْنِ مَعْدَانَ عَنْ رَبِيعَةَ بْنِ الْغَازِ: "أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَةَ عَنْ صِيَامِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَتْ كَانَ يَتَحَرَّى صِيَامَ الاِثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ."

Bize Hişâm b. Ammâr, ona Yahya b. Hamza, ona Sevr b. Yezid, ona Hâlid b. Ma'dân, ona da Rabî'a b. Ğâz şöyle rivayet etmiştir: "Âişe'ye, Rasulullah'ın (sav) orucu hakkında sordum. Şöyle cevapladı: 'Hz. Peygamber (sav) pazartesi ve perşembe oruçlarını gözetirdi'."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi's-sıyâm 42, /278

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ الدَّرَاوَرْدِىُّ عَنْ يَزِيدَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أُسَامَةَ بْنِ الْهَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ: "أَنَّ أُسَامَةَ بْنَ زَيْدٍ كَانَ يَصُومُ أَشْهُرَ الْحُرُمِ. فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صُمْ شَوَّالاً. فَتَرَكَ أَشْهُرَ الْحُرُمِ. ثُمَّ لَمْ يَزَلْ يَصُومُ شَوَّالاً حَتَّى مَاتَ."

Bize Muhammed b. Sabbâh, ona Abdülaziz ed-Derâverdî, ona Yezid b. Abdullah b. Üsâme b. Hâd, ona da Muhammed b. İbrahim şöyle rivayet etmiştir: "Üsame b. Zeyd, haram ayları oruçlu geçirirdi. Rasulullah (sav) ona (haram aylarda orucu bırakmasını tavsiye ederek) 'Şevval orucunu tut' buyurdu. O da haram aylarda oruç tutmayı bıraktı. Ardından vefat edene dek, şevval ayını hep oruçlu geçirdi."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi's-sıyâm 43, /278

حَدَّثَنَا حِبَّانُ بْنُ مُوسَى أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنِى يُونُسُ عَنِ الزُّهْرِىِّ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو عُبَيْدٍ مَوْلَى ابْنِ أَزْهَرَ: "أَنَّهُ شَهِدَ الْعِيدَ يَوْمَ الأَضْحَى مَعَ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رضى الله عنه. فَصَلَّى قَبْلَ الْخُطْبَةِ، ثُمَّ خَطَبَ النَّاسَ فَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ؛ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ نَهَاكُمْ عَنْ صِيَامِ هَذَيْنِ الْعِيدَيْنِ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَيَوْمُ فِطْرِكُمْ مِنْ صِيَامِكُمْ، وَأَمَّا الآخَرُ فَيَوْمٌ تَأْكُلُونَ نُسُكَكُمْ."

Bize Hibbân b. Musa, ona Abdullah, ona Yunus, ona Zührî, ona İbn Ezher'in azatlısı Ebu Ubeyd şöyle rivayet etmiştir: "Kurban bayramını Hz. Ömer'le birlikte idrak ettim. Hz. Ömer hutbeden önce bayram namazını kıldırdı. Sonra hutbe irad etti ve şöyle dedi: 'Ey insanlar! Şüphesiz Rasulullah (sav) sizlere şu iki bayram gününde oruç tutmayı yasaklamıştır. Bunlardan biri, ramazan orucunu tamamladığınız ramazan bayramı günü, diğeri de kurbanlarınızın etlerini yediğiniz kurban bay­ramı günüdür."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 16, 2/423

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهَا قَالَتْ: "كَانَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ يَوْمًا تَصُومُهُ قُرَيْشٌ فِى الْجَاهِلِيَّةِ. وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُهُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ. فَلَمَّا قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْمَدِينَةَ صَامَهُ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ. فَلَمَّا فُرِضَ رَمَضَانُ كَانَ هُوَ الْفَرِيضَةَ وَتُرِكَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ، فَمَنْ شَاءَ صَامَهُ وَمَنْ شَاءَ تَرَكَهُ."

Bana Yahya (b. Yahya), ona Mâlik (b. Enes), ona Hişâm b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Nebî'nin (sav) hanımı Aişe şöyle rivayet etmiştir: "Aşure günü, cahiliye döneminde Kureyş ehlinin oruç tuttuğu bir gündü. Hz. Peygamber (sav) de cahiliye devrinde o günü oruçlu geçirirdi. Nebî (sav), Medine'ye hicret ettiğinde de o günde oruç tuttu ve tutulmasını emretti. Ramazan orucu farz kılındığında ise, farz olan ramazan orucu oldu, aşure günü orucu ise terk edildi. Dileyen o günde oruç tuttu, dileyen de tutmadı."

• İmam Mâlik Muvatta' Sıyâm 667, 1/104

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْ صِيَامِ يَوْمَيْنِ؛ يَوْمِ الْفِطْرِ وَيَوْمِ الأَضْحَى."

Bana Yahya (b. Yahya), ona Mâlik, ona Muhammed b. Yahya b. Habbân, ona da A'rec, Ebu Hureyre şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), şu iki günde oruç tutulmasını yasaklamıştır: Ramazan bayramı ve kurban bayramı günlerinde."

• İmam Mâlik Muvatta' Sıyâm 670, 1/105

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَهْلَ الْعِلْمِ يَقُولُونَ: "لاَ بَأْسَ بِصِيَامِ الدَّهْرِ إِذَا أَفْطَرَ الأَيَّامَ الَّتِى نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ صِيَامِهَا وَهِىَ أَيَّامُ مِنًى وَيَوْمُ الأَضْحَى وَيَوْمُ الْفِطْرِ فِيمَا بَلَغَنَا. قَالَ وَذَلِكَ أَحَبُّ مَا سَمِعْتُ إِلَىَّ فِى ذَلِكَ."

İmam Mâlik, ilim ehlinden şöyle duyduğunu rivayet etmiştir: "Rasulullah'ın (sav) oruç tutulmasını yasakladığı günlerde oruç tutmadığında, bir kimsenin sene boyu oruç tutmasında dinen bir sakınca yoktur. Bana ulaştığına göre orucun yasak olduğu o günler şunlardır: Mina (hacıların şeytanı taşladığı) günleri ile kurban bayramı ve ramazan bayramı günleridir. Benim bu konuda duyduğum en güzel görüş, budur."

• İmam Mâlik Muvatta' Sıyâm 671, 1/105