وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا

Yere ve onu yapıp döşeyene,

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Şems 91/6, /

وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا

Nefse ve ona birtakım kabiliyetler verene,

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Şems 91/7, /

فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا

Sonra da ona iyilik ve kötülükleri ilham edene yemin ederim ki,

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Şems 91/8, /

إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى

Sizin işleriniz başka başkadır.

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Leyl 92/4, /

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً

Biz, hakikaten insanoğlunu şan ve şeref sahibi kıldık. Onları, (çeşitli nakil vasıtaları ile) karada ve denizde taşıdık; kendilerine güzel güzel rızıklar verdik; yine onları, yarattıklarımızın birçoğundan cidden üstün kıldık.

• Kur'an Kur'an-ı Kerim İsrâ 17/70, /

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ وَأَبُو بَكْرِ بْنُ الْحَسَنِ الْقَاضِى وَأَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ السُّلَمِىُّ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا أَبُو أُمَيَّةَ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا صَالِحٌ النَّاجِىُّ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ فِى قَوْلِهِ (يَزِيدُ فِى الْخَلْقِ مَا يَشَاءُ) قَالَ : حُسْنَ الصَّوْتِ.

Açıklama: Bazı müfessirler “yaratmada dilediğini artırır” ayetindeki artırmanın Cebrâil ve Mikâil’in (aleyhisselâm) kanatları sayısında bir artırma olabileceği gibi [el-Ferrâ, Me’âni’l-Kur’ân, II, 366], dilediği bütün yarattıklarında ve yarattıklarının saç, ses, şekil ve ruh güzelliği gibi herhangi bir unsur veya özelliğinde olabileceğini, çünkü yaratma da, emir de, kudret de saltanat da O'na ait olduğunu ifade etmişlerdir. [et-Tâberî, Câmiu’l-Beyân, XX, 436; es-Semerkandî, Bahru’l-ulûm, III, 99; İbn Ebî Hâtim, Tefsîr, X, 3170; es-Sa’lebî, el-Keşf ve’l-Beyân an Tefsîri’l-Kur’ân, VIII, 98]

وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا

Onu örttüğünde geceye,

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Şems 91/4, /

وَالسَّمَاء وَمَا بَنَاهَا

Gökyüzüne ve onu bina edene,

• Kur'an Kur'an-ı Kerim Şems 91/5, /

وَأَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ : أَحْمَدُ بْنُ إِسْحَاقَ أَنْبَأَنَا مُحَمَّدُ بْنُ غَالِبٍ حَدَّثَنَا عَفَّانُ وَأَبُو سَلَمَةَ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ الشَّهِيدِ وَيُونُسَ بْنِ عُبَيْدٍ وَحُمَيْدٍ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم-.وَعَلِىُّ بْنُ زَيْدٍ عَنْ يُوسُفَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« مَا مِنْ آدَمِىٍّ ». فَذَكَرَ مَعْنَاهُ. {ش} قَالَ الشَّافِعِىُّ رَحِمَهُ اللَّهُ : فَإِنْ كَانَ الأَغْلَبُ عَلَى الرَّجُلِ الأَظْهَرُ مِنْ أَمْرِهِ الطَّاعَةُ وَالْمُرُوءَةُ قُبِلَتْ شَهَادَتُهُ وَإِذَا كَانَ الأَغْلَبُ الأَظْهَرُ مِنْ أَمْرِهِ الْمَعْصِيَةُ وَخِلاَفُ الْمُرُوءَةِ رُدَّتْ شَهَادَتُهُ.

Açıklama: Buradaki sıralanışa göre söylemek gerekirse bir sonraki [“Hiçbir kul yoktur ki hata yapmış olmasın veya hata yapmayı aklından geçirmiş olmasın; (fakat) Yahyâ b. Zekeriyyâ hariç; O ne hata yapmıştır ve ne de hata yapmayı aklından geçirmiştir.”] hadisi(ni) zikretti. Aslında bu iki nakil birlikte düşünülmeli, yerleri de değişmelidir.

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدَانَ أَنْبَأَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُبَيْدٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِسْحَاقَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ عَنْ عَلِىِّ بْنِ زَيْدٍ عَنْ يُوسُفَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« مَا مِنْ عَبْدٍ إِلاَّ وَقَدْ أَخْطَأَ أَوْ هَمَّ بِخَطِيئَةٍ لَيْسَ يَحْيَى بْنَ زَكَرِيَّا فَإِنَّهُ لَمْ يُخْطِئْ وَلَمْ يَهُمَّ بِخَطِيئَةٍ ».